Türk somonu Japonya yolcusu

Pandemi dönemi ile kısa bir süre sıkıntı yaşayan ve üç ay gibi bir zamanda sıkıntıları aşan sektör, yeniden üretim ve ihracata başlamış durumda. Sektörün hedefi şimdi Çin ve Japonya olmak üzere pek çok ülkeye Türk somonu dahil balık ve deniz ürünleri ihracatı yapmak. Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği Başkan Yardımcısı, Muğla Kültür Balıkçıları Derneği Başkanı ve Kılıç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili İhsan Bozan, hem sektörün pandemi ile imtihanını hem de bölgedeki gelişmeleri anlattı.

1.5 MİLYAR DOLAR

Geçen yıl bir milyar doları aşan ihracatıyla ülke ekonomisine katkı sunan sektörün gelişmesinin önüne geçilmemesi gerektiğini anlatan İhsan Bozan, “Bu ülkenin üretime ihtiyacı var. Türkiye’nin borcu boğazı aşmış durumda, çalışıp para kazanıp ödeyeceğiz. Biz teknoloji ülkesi değiliz, teknoloji üretemiyoruz, inşallah olacak ama o olana kadar başardığımız şeyleri daha çok üreteceğiz. Ben Milaslıyım bu memleketin geliri zeytin, pamuk, tütündü. Artık oralar toprak havuzlarla doldu. Üretenin önüne geçmeyelim. Daha çok nasıl üretiriz ona bakmamız lazım. Neredeyse faiz ödeyebilecek durumda değiliz” ifadelerini kullandı.

“Toplam su ürünleri içinde kültür üretimi 378 bin ton. Ortalama 5 dolar olsa 2 milyar dolarlık büyüklük eder” diyen Bozan’a göre, kültür balıkçıları levrek üretmiyor olsa deniz levreğinin fiyatı iki katına çıkar. Biz sahada olmasak Yunanistan’dan balığı şimdi 4 dolara alırken en az 6 dolara alırız.

4 DEĞİL 20 AYDA BÜYÜYOR

Bozan, üretimle ilgili de şu bilgileri verdi, Yunanistan kültür balığı üretiminde bir dönem Avrupa’da bizim en büyük rakimizdi. ABD pazarına levrek ve çipurayı onlar getirdiler. Çiftlikleri de kıyıya bizden daha yakın. Norveç’te de aynı şekilde. Balıklar tavuk gibi değil. Levrek 20 ayda, çipura 16 ayda büyüyor. Biz kültür balığı dedimizde sentetik zannediliyor. Oysa bunlar kuluçkasından hasadına kadar bu çiftlikler tamamen denizde ve yaklaşık 20 ayda 2-2.5 kiloya kadar büyüyor.

KİM NE DİYOR?

Kültür balığı üreticilerinin son günlerde başı yine bazı çevrecilerle dertte.

- Çevreciler, kültür balıkçılığında kullanılan yemlerin çevreyi kirlettiğini, balıklara GDO’lu yem verildiğini dile getiriyor. İlaç verildiğini de dile getiren çevrecilere göre balık çiftlikleri turizmi engelliyor.

- Balıkçılar da; bu işi yaplanın belli kuralları olduğunu, daha önce kıyılara 900 metre uzaklıktakı çiftliklerin 2008’de çıkan yasa ile 1.1 kilometre açığa taşındığını, hatta bazı noktalarda bu uzaklığın 3 kilometreye kadar çıktığını dile getirdi. 

- Yemlerimiz hem bakanlık hem de müşteriler tarafından denetleniyor. Dometes, kiraz döndü bir kalıntı olsa Avrupa’ya giden balıklar geri döner. Böyle bir şey mümkün değil. Hangi havuzda hangi boy, tür balık olduğuna kadar sıkı bir şekilde denetleniyor.