Türkiye, çocuk evliliklerinde dünya üçüncüsü

Bugün Dünya Çocuk Hakları Günü. Dünyada her gün 30.000 çocuk önlenebilir hastalıklardan ölüyor. 600 milyon çocuk yoksulluk sınırı altında yaşıyor. 15 milyon çocuk nüfusunun olduğu Türkiye’de de çocuk olmak hiç kolay değil. TÜİK verilerine göre; 1 milyon civarında çocuk işçinin olduğu Türkiye’de 10 milyon yoksul çocuk var. 2014 yılında ise 1984 çocuk tutuklanırken, çocuk yaşta evlendirilenler sayısı bakımından Türkiye 2013 yılı itibariyle dünya üçüncüsü.

CNN Türk'te yer alan habere göre; gelişmekte olan ülkelerde 174 milyon çocuk yetersiz besleniyor, yüzde 30'u temiz su içemiyor. Her 1 dakikada 15 çocuk açlıktan ölüyor. Dünyanın her noktasında kesintisiz bu gerçeklik yaşanırken, Birleşmiş milletler Yemen'deki çocukların durumuna dikkat çekti. Dünyada 210 milyon çocuk anne ile babası olmadan yaşamını sürdürüyor.

Birleşmiş Milletler, Yemen’de beş yaşın altındaki 500 binin üzerinde çocuğun, ağır beslenme yetersizlikleri nedeniyle hayati tehlikeyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF Genel Müdürü Anthony Lake tarafından yapılan açıklamada, beslenemedikleri için çocukların gelişim süreçlerinin etkileneceğini ve az gelişmiş çocukların sayısında artış olacağına dikkat çekti.

Silah sesleri altında çocuk olmak

Anthony Lake, çocukların yetersiz beslenme sonucu bedenlerinin uygun boyutlarda gelişemeyeceğini ancak aynı zamanda bilişsel gelişimlerinin de etkileneceğini ve bunun da tüm toplum için büyük bir yük olacağını vurguladı.

UNICEF Genel Müdürü Lake, yetersiz beslenmenin dramatik bir hal almasının sebebinin, çatışmalar nedeniyle insani yardımların ülkeye ulaştırılamaması olduğunu ifade etti. UNICEF ve diğer yardım kuruluşlarının yardımlarının engellendiğini belirten Lake, mevcut durumun günden güne kötüleştiğine dikkat çekti, en acil sürede ülkede siyasi bir çözüm bulunması gerektiğini belirtti.

20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü,  eşitsizlik ve savaşların en ağır yükünü taşıyan çocuklara bir gün armağan etme fikri üzerinden 1925 yılında Cenevre’de yapılan Çocukların Refahı için Dünya Konferansı’nda ilan olarak kabul edildi. Çocuk hakları ve bu haklara ulaşamayan dünya nüfusunun 2.2 milyarını oluşturan çocuklar hakkında farkındalık yaratmak günün amaçları arasında yer alıyor.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde benimsenen Çocuk Hakları Sözleşmesi, 2 Eylül 1990 tarihinde de yürürlüğe girdi. Türkiye de dahil olmak üzere 193 ülkenin taraf olduğu sözleşme en fazla ülkenin onayladığı insan hakları belgesidir. Türkiye, ÇHS'yi 14 Ekim 1990'da imzaladı ve sözleşme 27 Ocak 1995'te Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Sözleşmeyle çocuk haklarının korunması amaçlanmış ve taraf devletlerin bu hakların yaşama geçirilmesi için yükümlülüklere uymaları gerektiği hükme bağlanmıştır.

ÇHS'nin dört temel ilkesi şunlardır:

Ayrım gözetmeme (Madde 2)

Çocuğun yüksek yararı (Madde 3)

Yaşama ve gelişme hakkı (Madde 6)

Katılım hakkı (Madde 12)

Taraf devletlerin bu sözleşme ile üstlendikleri yükümlülükleri yerine getirme konusunda kaydettikleri ilerlemeleri incelemek amacıyla Çocuk Hakları Komitesi (ÇHK) kurulmuştur. Devletler ÇHS'ye taraf olduktan iki yıl sonra başlangıç raporunu ve bundan sonrada her beş yılda bir raporlarını ÇHK'ya sunmak zorundadırlar.
Neden Dünya Çocuk Hakları Günü kutlanıyor?

Çocuk Hakları Sözleşmesi, 18 yaş altındaki bireylerin yetişkinlerden daha farklı ve özel ihtiyaçlara sahip olmasından yola çıkılarak, çocuklar için ayrıca hazırlanan bir sözleşmedir. Sözleşme en fazla sayıda (193) ülke tarafından onaylanan insan hakları belgesi olma özelliğine sahip. 54 maddeden oluşan sözleşmede çocukların mutlu, sağlıklı ve güvenli olabilmeleri için hangi haklara sahip oldukları yer almaktadır.

Çocuk Haklarına Dair Sözleşme için tıklayın.

DİHA’nin haberine göre; Türkiye’de çocuklar, 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü’nü yaşam koşullarının ağırlaştığı bir dönemde karşılıyor. Türkiye’de çocuklar sömürülüyor, zorla evlendiriliyor, tutuklanıyor, öldürülüyor.

İnsan ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Temmuz 2014 verilerine göre, 7 milyarı aşan dünya nüfusunun 2.2 milyarını çocuklar oluşturuyor ve 210 milyon çocuk anne ile babası olmadan yaşamını sürdürmek zorunda. Aynı veriler yoksul, kimsesiz ve hatta insan ticareti açısından en savunmasız kesimin çocuklardan oluştuğunu gösteriyor.

UNESCO’nun daha önce hazırladığı bir raporda ise dünyada en az 61 milyon çocuk eğitim hakkından tamamen mahrum kalmış durumda. Eğitim hakkında mahrum olan çocukların büyük bölümünü kız çocuklar oluşturuyor. Türkiye’de ise milyonlarca çocuk ana dilinde eğitim hakkından mahrum. Milyonlarca Alevi çocuğu ise zorunlu din derslerine tabii tutuluyor.
Türkiye'de çocukların karnesi nasıl?

Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin imzalanmış olması Türkiye'de çocukların yüz yüze kaldığı uygulamaları ortadan kaldırmıyor. İşte Türkiye sınırlarında yaşayan çocukların sosyo-ekonomik karnesi:

* Eğitim kalitesi, 2014 yılı itibariyle 65 ülke içinde 62. sırada.

* Çocukların maddi refahı bakımından 2014 yılı itibariyle 30 OECD ülkesi arasında sonuncu.

* Çocukların eğitim sıralaması, 2014 yılı itibariyle 30 OECD ülkesi arasında sonuncu.

* Çocukların sağlık ve güvenliği bakımından, 2014 yılı itibariyle 30 OECD ülkesi arasında yine sonuncu.

* Çocuk yoksulluğu bakımından 2014 yılı itibariyle tüm OECD ülkeleri arasında son sırada.

* Yoksul ailelerin çocuklarının tüm çocuklara oranı, 2014 itibariyle 30 OECD ülkesi arasında en kötü durumda.

* Çocuk yaşta evlendirilenler sayısı bakımından 2013 yılı itibariyle dünya üçüncüsü.

* 2014 yılı sonu itibariyle 474 çocuk hükümlü, 1.683 çocuk ise tutuklu durumdadır.

* 2014 yılında bin 377’si erkek, 9 bin 718’i kız çocuğu olmak üzere, 11 bin 95 çocuğun cinsel suçlara maruz kaldı.

* Ve her 100 iş cinayetinde, 3 çocuk hayatını kaybetti.
1 milyon çocuk işçi

Türkiye’de çocuk nüfusunun 2014 aralık itibari ile 15 milyonun üzerinde olduğu bilgisine yer veren TÜİK raporu, çocuk işçi sayısını 1 milyon civarında olarak hesaplamış durumda. Aynı verilere göre, Türkiye’de 10 milyon yoksul çocuk var. 3 milyonu yoksulluk ve açlık sınırı altında yaşıyor. En yoksul çocuklar, Doğu, Güneydoğu Anadolu ve iç bölgelerde yaşıyor. Aynı sosyal ve ekonomik verilere göre, Türkiye’deki her 4 çocuktan biri hiçbir sosyal güvenceye sahip değil. Yoksulluk nedeniyle çalışmak zorunda kalan ya da çalıştırılan çocukların yüzde 54’ü sigara yüzde 6’sı içki içiyor.

Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) verilerine göre, dünyada tam zamanlı çalışan 168 milyon, tam veya yarı zamanlı çalışan 264.5 milyon çocuk işçi bulunuyor. 168 milyon çocuk işçinin 85 milyonu tehlikeli işlerde çalışırken, çoğunun can güvenliği bile yok.

Eski AİHM Yargıcı ve CHP Eski Milletvekili Rıza Türmen’in daha önce açıkladığı bir rapora göre; son 11 yılda devlet tarafından 241 çocuk öldürüldü. İHD verilerine göre ise; AKP hükümeti döneminde 250 çocuk doğrudan devlet şiddeti nedeniyle öldürüldü.
Binlerce tutuklu çocuk var

İHD verilerine göre, sadece 2013 yılında 1878 çocuk tutuklanırken 2014 yılında ise 1984 çocuk tutuklandı. Aynı verilere göre, binlerce çocuk gözaltı merkezlerine alındı ve birçoğu kötü muameleye maruz kaldı. Devletin verilerine göre bile tutuklu çocuk sayısı binlerin altına düşmüyor. Adalet Bakanlığı 2014 yılının mart ayı itibariyle ceza infaz kurumlarında 1686 çocuğun bulunduğunu açıklarken, yine Bakanlığın verilerine göre, 2002 yılında 1497, 2003’te 1657, 2004’te 1628, 2005’te 1406, 2006’da 1794, 2007’de 2 bin 148, 2008’de 2 bin 75, 2009’da 2 bin 47, 2010’da 1584; 2011’de 1924; 2012’de 1583 ve 2013’te 1978 çocuk cezaevlerinde tutuldu.
Zorla evlilikler

Gelin Değil Kız Çocuğu Platformunun 2013 verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık olarak 14 milyon kız çocuğu, 18 yaşın altında zorla evlendirilirken Türkiye’deki küçük çocukların evliliği ise yüzde 32 olarak açıkladı. Rapora göre, Türkiye Afrika kıtasından sonra erken yaşta evliliklere ilişkin dünyadaki sorunlu 3. ülke olarak belirlendi.