Yargıtay ve Danıştay'ın yapısını değiştiren tasarı Meclis'te

 

Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan Danıştay Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu. 

 

YARGITAY’DA DAİRE SAYISI 24’E DÜŞÜYOR
Tasarı ile getirilen düzenlemeler şunlar: Yargıtay'ın daire sayısı 46'dan 24'e düşürülüyor. Kapatılması öngörülen 22 daire, 3 yıl içinde Birinci Başkanlık Kurulunca kademeli olarak kapatılacak.
Yargıtay'ın 516 olan üye kadrosu Kanunun yürürlüğe girmesiyle 300'e, boşalan her iki üyelik için bir üye seçilmek suretiyle kademeli şekilde nihai olarak 200'e düşürülüyor.
Yargıtay üyelerine Anayasa Mahkemesinde olduğu gibi 12 yıl görev süresi getiriliyor.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, Birinci başkanvekili, Cumhuriyet Başsavcıvekili ve daire başkanı olarak görev yapanlar hariç mevcut Yargıtay üyelerinin üyelikleri sona erecektir.

 

Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren beş gün içinde görevi sona eren üyeler arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca Yargıtay üyesi seçimi yapılacaktır. Yeniden seçilen üyeler 12 yıl daha görev yapacak. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte görevi sona eren üyeler arasından HSYK yeniden üyelik seçimi yapacak. HSYK'nın yeniden seçtiği üyeler 12 yıl daha üye olarak görev yapacak. Yargıtay üyeliğine seçilmeyenler, kazanılmış hak aylık dereceleri saklı kalmak kaydıyla HSYK tarafından sınıf ve derecelerine uygun olarak bölge adliye veya ilk derece mahkemelerine atanacak.
Yargıtay üyeliği süresinin on iki yıl olarak belirlenmesi nazara alınarak, Yargıtay Birinci Başkanı seçilebilmek için aranan 10 yıl kıdem şartı 6 yıla indiriliyor.
İstinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle vakıa denetimi istinaf mercilerince yapılacağından, Yargıtay'ın içtihat mahkemesi olarak sadece hukukîlik denetimi yapacağı vurgulandı.

DANIŞTAY’DA ÜYE SAYISI 90’A İNECEK
Danıştay'ın daire sayısı 17'den 10'a düşürülüyor. Kapatılması öngörülen 7 daire, 3 yıl içinde Başkanlık Kurulunca kademeli olarak kapatılacak.

 

Danıştay'ın 195 olan üye sayısı kanunun yürürlüğe girmesiyle 116'ya, boşalan her iki üyelik için bir üye seçilmek suretiyle kademeli şekilde nihai olarak 90'a düşürülecek.
Danıştay üyeliğine 12 yıllık görev süresi getirilmekte ve bir kişiye bir defa seçilme imkanı getiriliyor. Danıştay Başkanı, Başsavcısı, başkanvekili ve daire başkanı olarak görev yapanlar hariç mevcut Danıştay üyelerinin üyelikleri sona erecek. Kanunun yürürlüğe girmesiyle Danıştay üyelikleri sona eren üyeler arasından HSYK ve Cumhurbaşkanı tarafından yeniden Danıştay üyeliği seçimi yapılacak. Daha önce HSYK tarafından seçilmiş olup da HSYK tarafından yeniden Danıştay üyeliğine seçilmeyenler kazanılmış hak aylık dereceleri saklı kalmak kaydıyla HSYK tarafından sınıf ve derecelerine uygun olarak bölge idare veya ilk derece mahkemelerine atanacak.

GEREKÇE “İSTİNAFLA İŞ YÜKÜ AZALACAK”
Tasarının gerekçesinde bölge adliye ve idare mahkemelerinin 20 Temmuz tarihinde faaliyete geçeceğine dikkat çekilerek "İlk derece mahkemelerinin verdiği kararların adli yargıda yaklaşık yüzde doksanının, idari yargıda ise yaklaşık yüzde sekseninin istinaf kanun yolunda kesinleşeceği tahmin edilmektedir. Bunun doğal sonucu olarak, Yargıtay ve Danıştayın iş yükü de aynı oranda azalacaktır. Bu nedenle Yargıtay ve Danıştayın daire ve üye sayılarını yeniden belirleme ihtiyacı doğmuştur"denildi.
Gerekçede Yargıtay ve Danıştayın daire ve üye sayıları ile üyelerin görev süreleri, Anayasada kanunla düzenlenebilecek bir konu olarak öngörüldüğüne dikkat çekilerek, "Bu nedenle yüksek mahkemelerin daire ve üye sayılarının kanunla artırılması veya azaltılmasının ya da yüksek mahkeme üyelerinin görev sürelerinin kanunla belirlenmesinin Anayasaya aykırı bir yönü bulunmamaktadır. Nitekim daha önce, bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin faaliyete geçirilememesi ve yüksek mahkemelerin artan iş yüküne bağlı olarak temyiz aşamasının makul süreleri aşması nedeniyle 2011 yılında 6110 sayılı Kanunla ve 2014 yılında 6572 sayılı Kanunla Yargıtay ve Danıştayda yeni daireler kurulmuş ve bu mahkemelerin üye sayıları artırılmıştır" ifadelerine yer verildi.

TEÖRÜR SORUŞTURMALARINA YENİ DÜZENLEME
Tasarıyla Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümlerinde tanımlanan suçlar (318 inci, 319 uncu, 324 üncü, 325 inci ve 332 nci maddeler hariç) ile 3713 sayılı Kanunun kapsamına giren suçlar dolayısıyla suçlar dolayısıyla açılan soruşturmalar suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan Cumhuriyet başsavcılığınca yürütülürken, İl Cumhuriyet savcısı, suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısından soruşturmanın kısmen veya tamamen yapılmasını isteyebilecek, açılan davalar ise suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan ağır ceza mahkemesinde görülecek

ADAYLARA SÖZLÜ SINAV
Tasarıyla hâkim ve savcı adaylarına meslek öncesi eğitim sonunda yapılan yazılı sınava ilave olarak sözlü sınav getiriliyor.  Tasarıyla hakim ve savcılar için "Kanun yolu değerlendirme formu" uygulaması yeniden getiriliyor. Kanun yolu değerlendirme formu soruşturmanın niteliği, iddianame, karar veya hükmün hukuka uygunluğu ve isabet derecesi, soruşturma, kovuşturma veya yargılamanın makul sürede tamamlanması, gereksiz masrafa sebebiyet verilmesi, duruşmalara hazırlıklı çıkılması veya hazırlıksız çıkılarak gecikmelere neden olunması, dosyaların eksiklik nedeniyle geri çevrilmeye neden olmayacak şekilde görevli daire veya birime gönderilmesi, bilirkişi görevlendirilmesinin hukuka uygun yapılması, soruşturma, kovuşturma veya yargılama işlemlerinin usul hükümlerine uygun olarak doğru ve zamanında yapılması, dava konularının anlayış ve yönlendirilmesi ile mütalaa, gerekçeli karar ve tebliğnamelerin yazılış, tahlil ve sonuçlandırılmasında başarı gösterilmesi gibi hususlar dikkate alınarak çok iyi, iyi, orta ve zayıf şeklinde düzenlenir. Yapılan incelemede olumlu veya olumsuz kanaat edinilememesi halinde, değerlendirme formu bu durum belirtilerek düzenlenecek.