Yunus ölümleri araştırılacak

Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Sabri Bilgin, dünyada yunusların çeşitli nedenlerle avlandığını, Türkiye'de ise yunus avlamanın 1983 yılında çıkartılan bir kanun ile yasaklandığını söyledi. Yunusların, ağlarına takılan balıkları çaldığı için avlandığı yönünde iddiaların bulunduğunu belirten Bilgin, ''Bir diğer neden ise yunusların kazaen ağlara takılarak ölmeleri. Balıkçılar, ağlara takılmış yunusları denize atıyor ve ölü yunuslar bir süre sonra sahile vuruyor. Bu durum koruma altında olan yunusların 'telef edildiği' şeklinde gündeme getiriliyor'' dedi.

Bilgin, bu nedenleri göz önünde bulundurarak, yörede özellikle kalkan ağlarıyla yapılan avcılık sırasında ağlara kazaen takılan yunus tür ve miktarları ile yunusların balıkçı ağlarına olan etkisini araştırmak amacıyla ''Karadeniz Yunusları ve Balıkçılıkla Etkileşimi: Karaya Vuran Yunuslar ve Kalkan Dip Uzatma Solungaç Ağlarının Etkisi'' projesini başlattıklarını söyledi. Projenin yaklaşık 36 ay boyunca Rize-Artvin kıyı şeridinde yürütüleceğini ifade eden Bilgin, ''Kıyıya vuran yunuslar, yıl boyunca araştırılacak. Dünyada yılda yaklaşık 308 bin yunus ve balina kazaen yakalanmaktadır. Türkiye sularında yaşayan yunus türlerinin karaya vuran ve kazaen yakalanan miktarları hakkında yeterince bilgi bulunmuyor. Batı Karadeniz'de yapılan bazı çalışmalarda, karaya vuran yunus sayısının 1993 yılından itibaren 398 civarında olduğu tahmin edilmektedir'' diye konuştu.
 

Ölüm nedenleri belirlenecek

Proje kapsamında karaya vuran ya da balıkçı ağlarına kazaen yakalanan yunus miktarlarının türlerine göre inceleneceğine dikkati çeken Bilgin, ''Yunusların muhtemel ölüm sebepleri belirlenerek, doğal ve balıkçılıktan kaynaklanan ölüm oranları tahmin edilmeye çalışılacak. Yunuslarla etkileşimin en fazla olduğu kalkan dip uzatma ağlarında yunusların kazaen yakalanma miktarları ve kalkan ağlarında sebep oldukları zararların boyutları incelenecek'' diye konuştu.

Bilgin, araştırma bölgesinde karaya vuran ölü yunuslardan haberdar olunması için bir bilgi ağı oluşturacaklarını belirterek, bu amaçla her bölgede, bölgeyi iyi tanıyan belirli kişilerle iletişim sağlanacağını söyledi. Çalışma sonucunda yunusların türlere göre yıllık ölüm miktarlarının tespit edilmesi ile nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan yunusların miktarlarındaki azalmanın asgari boyutlarının, sahil şeridinde ortaya konulmuş olacağını anlatan Bilgin, şunları söyledi: ''Bu türlerin korunması açısından balıkçılar, çevre örgütleri ve özellikle sahil kıyı şeridinde ikamet eden vatandaşlarımızla sürekli işbirliği içinde bulunacağız. Böylece proje hakkında bilgilendirme yapılabilmesi ve duyarlılığın artırılması sağlanacak. Proje sayesinde yunusların ne kadar balık tükettikleri de incelenecek. Balık ağlarına yunusların verdiği zararın ekonomik boyut da araştırılacak. Böylece balıkçıların şikayetleri incelenmiş olacak. Bu sayede yunuslara karşı olan bazı ön yargıların giderilmesini planlıyoruz.''

Bilgin, karaya vuran ya da balıkçı ağlarına kazaen yakalanan ve henüz bozulmamış yunus türlerinin akvaryumlarda fakülte bünyesinde sergileneceğini belirterek, ''Böylece ileride açılması planlanan 'Su Ürünleri Müzesi' için değerli materyaller temin edilecek. Ayrıca öğrencilerimizin bilgilendirilmesi ve duyarlılık kazandırılmaları da sağlanacak'' diye konuştu. Yurttaşlar ve balıkçılardan projeye katkı sağlamalarını, bunun için karaya vuran yunus ve balıkçı ağlarına istenmeden yakalanan ölü yunuslardan kendilerini haberdar etmelerini beklediklerini ifade eden Bilgin, bu yönde broşürler dağıttıklarını, proje sonuçları balıkçıların da katılacağı bir seminerde açıklayacaklarını kaydetti.