Zeus Sunağı ve yurdumuz

Anadolu bir tarihi eserler cennetidir.

Bu cennet uzun yıllardır, özellikle yabancı odaklar tarafından soyuluyor.

Bilindiği gibi Anadolu’nun tarihi eserlerinin yağması 19 yüzyılın sonunda yoğunlaşmıştı.

Bunların başlıcası olan Bergama’nın Zeus Sunağı 1864-1878 yılları arasında kaçak, 1878’den sonra şaibeli izinlerle Almanya’ya, Berlin’e götürülmüştü.

Bu büyük bir haksızlıktır ve evrensel değer yargılarına göre her tarihi eser gibi yapıldığı topraklara geri dönmelidir.

Bununla beraber, Bergama’dan Berlin’e kaçırılan/götürülen Zeus Sunağının geri istenmesi konusunda uzun yıllar ulusal bağlamda bir suskunluk olduğu açıktır.

 Bu götürüş yıllarca; kısmen doğru olsa da Osmanlı yönetiminin edilgenliğine; padişahların eserleri sattığı suçlamasına bağlanmıştır. 

Her yanından tarihi eser fışkıran Anadolu’da, bazı tarihi eserlere bilerek, bilemeyerek zarar verilmesi, Avrupalı emperyalist memurlarının yaptığı kaçakçılığın gerekçesi sayılmış; yerli paragözlerin tarihi eser kaçakçılıklarını, kendilerine kimlik arayan Avrupalı/ABD’li zenginlerin tahrik ettiği görmezlikten gelinmiştir.  

Cumhuriyetin kuruluşuyla tarihi eserlerimizin değerinin bilinmesi konusunda çok ileri adımlar atılmasına, devlet mekanizmalarının bazı çabalarına rağmen, aydınlarımızın bir kısmının kaçırılan tarihi eserlerimizin yabancı ülkelerde bulunmasını, onları korumanın bir aracı olarak görmesi, bu suskunluğu neredeyse kaçakçılıkları onaylamaya sevk etmiştir.

 Fark etmek ama hiçbir şey yapmamak, sadece şik?yet etmek, kaçakçılığı gördüğü halde kaçakçıları dolaylı övmek, kendini ilgili görüp ilgilenmeyenleri hor görmek geleneksel bir tutuma dönüşmüştür. 

 08.07.1990 ve 09.08.1995 günleri Bergama Belediye Meclis üyelerinin ve Bergamalı gençlerin Berlin’e giderek kaçırılmış Zeus Sunağını geri isteme konusunda gösteri yapmaları:”Zeus Sunağı Bergama’nındır, geri istiyoruz” diye haykırmaları bu konuda bir milat olmuş, ülke dışında ve içinde ilgilileri sarsmıştır. 

Anadolu insanlarının artık kendi topraklarında üretilmiş ve yurt dışına kaçırılmış eserlere, kültürel mirasa sahip çıktığını cümle aleme göstermiştir. 

Son günlerde, Zeus Sunağının Berlin’de tutulduğu müzenin memurları ülkemizde Sunağın geri getirilmesi konusunda kimsenin çaba göstermediğini söylüyor. Oysa, 12.08.2020 günlü İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinin “Zeus Sunağının Almanya’dan geri getirilmesi” konusunda aldığı karar ortadayken, bu düpedüz kandırmacadır. 

Bunun yanında ülkemizdeki bazı sorumsuz ilgililerin bu kaçakçılığı meşru gösterecek tutum takınması, kitap yazması, haddini aşan söylemlerde bulunması da doğru değildir.

Tarihi mirasımızı korumak, yurt dışına kaçırılmış tarihi eserlerimizi geri almak için çaba göstermek bir insanlık davranışı olduğu kadar bir yurtseverlik görevidir.