Merhaba,
Nerelere, neler çizmemiştir ki? Afişler, film dekorları, sigara kağıdı resimleri, kolonya etiketleri, bohça üzerine yağlıboyalar… 1920’lerden başlayarak çizgisi her yerdedir. Denebilir ki karikatürü meslek olarak yapan ilk çizerlerimizin başında o gelir. Yusuf Ziya Ortaç, tanıdığı karikatürcülerin en titizinin o olduğunu yazar.
“Çömez”iyle, “Tombul Teyze-Sıska Dayı”sıyla, Avrupai ölçülerdeki güzel kadınlarıyla çizgisi Babıali patronları tarafından o kadar beğenilir ki neredeyse bir estetik ölçüsü birimi olarak kullanılır. Öyle ki Cemal Nadir’in çizgisi bile onunla kıyaslanır. 1953’deki ölümünden sonra bile Babıali’de onun ölçütü sürer.
1946’da “çok partili yaşam”a geçilirken haftalık MİZAH’ı yayımlayarak “çok partili yaşam”a katkı verir. Dergi 21 Temmuz seçimlerinden tam 9 gün önce okurların karşısına çıkar. Çoğunluğunu kendi yazı ve çizgisiyle doldurduğu MİZAH dergisi, “Karikatür, bir şeyin, bir hadisenin foyasını ortaya çıkarmaktır!” demiş ustanın olgunluk eseri sayılır.
Ancak 1928’de yeni harflerin kullanılmaya başlanmasıyla işler değişir. Kısa bir süre sonra zirvedeki yerini “başka çapta bir adam” olan Cemal Nadir’le paylaşmak zorunda kalır. Yine her yerdedir çizgisi ama artık Cemal Nadir’in ardından anılır adı. Bildiğimiz, ölümünün bile ne toplumda ne basında Cemal Nadir ölçüsünde yer bulamadığıdır.
Şimdi ölümünden 72 yıl sonra, onu yeniden ele alıp incelemek için önümüzde bir fırsat oluştu. Cumhuriyet Kitapları onun Türk karikatüründeki yerini, değerini ortaya koyan bir karikatür seçkisi yayımladı. Ramiz Gökçe kapağımızda. Anısına saygıyla... Zafer Temoçin’in yazısı...
- Öner Yağcı (“Ulusal dil, ulusal edebiyat savaşımcısı: Ömer Seyfettin!”),
- Gültekin Emre (“Doğumunun 100. Yılında Konstantin Simonov”),
- M. Sadık Aslankara (“Öykünün efendisi mi, ermişi mi?” / Necati Tosuner, Gönülde Kitap, Bir Tutkunun Dile Getirilme Biçimi, Alakarga / Hüseyin Akyüz, Eski Bir Pişmanlığa Dönüş Notları, Alakarga / Ertuğ Uçar, İstanbulin, Can / Nisan Erdem, Rüyanın Oltasında, Everest / Oğuz Dinç, Kırılma Noktası, Aylak Adam / Ceyhan Usanmaz, Kâğıttan Kaplan, İthaki / Yalın Gündüz, Hayal Sigortacısı, Cumhuriyet Kitapları),
- Ferda Fidan (Stefan Zweig, Dünün Dünyası: Bir Avrupalı’nın Anıları),
- Metin Turan (Güven Baykan,Yarım Kalan Fısıltılar, Cumhuriyet Kitapları),
- İlkiz Kucur (Paul Lynch, Peygamberin Şarkısı, Çeviren: Mert Doğruer, Deli Dolu),
- Y. Bekir Yurdakul (Çiğdem Sezer, Yeryüzü Güvercinleri, Günışığı),
- Vitrindekiler, kısa tanıtımlar ve Mustafa Başaran’dan Bulmaca.
İyi okumalar...
Gamze Akdemir
Kitap Dergi, BUGÜN gazeteniz Cumhuriyet’le birlikte...
Unutmayın; her gün Cumhuriyet her perşembe Cumhuriyet Kitap okunur!
