Agatha Christie'nin romanlarına 'ırkçılık' gerekçesiyle sansür

Polisiye edebiyatın önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen İngiliz yazar Agatha Christie'nin romanları 'ırkçı', 'duyarsız' ya da 'uygunsuz' ifadeler barındırdığı gerekçesiyle sansürlendi.

Yazarın 'Poirot' ve 'Bayan Marple' gibi kurgusal karakterlerinin hikâyelerini içeren kitaplarında bazı pasajlar yeniden gözden geçirildi ya da kitapların yeni baskılarında tamamen çıkarıldı.

NTV'nin The Telegraph'ın haberinden aktardığına göre, HarperCollins Yayınevi, karakterlerin fiziksel özelliklerini açıklarken, 'etnik kökene hakaret veya referanslar' içeren metinlerin kaldırıldığını bildirdi.

'ANLAYIŞSIZ' DİYALOGLAR KALDIRILDI

Gazete tarafından incelenen Christie'nin romanlarının yeni baskılarında, editörlerin çok sayıda değişiklik yaptığı görüldü. 1920 ile 1976 yılları arasında yazılan eserlerde 'anlayışsız' diyalog bölümleri, karakter açıklamaları ve açık hakaretler kaldırıldı.

Örneğin Christie'nin 1937'de yazdığı, dedektif Hercule Poirot'nun lüks bir gemi yolculuğunda bir cinayeti soruşturmasını konu alan 'Nil'de Ölüm' adlı gizem romanında geçen "Doğulu" kelimesi kaldırıldı.

Yayıncı, çocukları rahatsız etmekten şikayet eden Bayan Allerton karakterinin diyaloğunu da değiştirdi. Orijinal metinde şöyle yazıyordu:

"Geri dönüp bakıyorlar ve bakıyorlar. Gözleri tek kelimeyle iğrenç, burunları da öyle. Çocukları gerçekten sevdiğime inanmıyorum."

Yenilenen metinde, ifade şöyle değiştirildi:

"Geri dönüp bakıyorlar ve bakıyorlar. Çocukları gerçekten sevdiğime inanmıyorum."

ARTIK SADECE 'KAYIKÇI' 

Kitapta, Mısır'ın Nubia halkına yapılan atıflar da kaldırıldı. "Nubyalı kayıkçı" ifadesi artık sadece "kayıkçı" olarak geçiyor.

The Telegraph'a göre, romanda daha önce "siyah" ve "sırıtan" olarak nitelendirilen bir hizmetçi artık ırkıyla tanımlanmıyor ve bunun yerine "başını sallayan" olarak tanımlanıyor.

Benzer değişiklikler 1964'te yazılan 'Ölüm Adası' kitabında da yapıldı. Kitap, dedektif Marple'ın Batı Hint Adaları'ndaki bir resort otelde yaptığı tatilin hikâyesini anlatıyor.

Kitapta, gülen bir otel çalışanını tarif etmek için kullanılan "çok güzel beyaz dişler" ve "güzel dişler" gibi ifadeler kaldırıldı.

Kitap ayrıca artık bir kadın karakteri "bir heykeltıraşın hoşuna gidecek siyah mermerden bir gövdeye sahip" olarak tanımlayan bir ifadeye de yer vermiyor.

Bir başka Cristie eserinde, bir öfke nöbeti geçiren Hintli bir yargıç karakterini anlatırken kullanılan "onun Kızılderili öfkesi" yerine sadece "öfkesi" ifadesi kullanıldı.