Duygular aklımızı çeler mi? Sözler can acıtır mı? Emek Yurdakul’un yazısı...

Okulun felsefe kulübüne, uluslararası genç felsefeciler yarışmasından davet geldi. Evet, okulun felsefe kulübü.

Bir okulun altı kişilik, küçük ama tartışılan başlıkları büyük, topluluğu. İpek Hanım’ın yönlendirici eşlikçiliğiyle başlık başlık düşünen, akıl yürütüp fikir üreten ve felsefi kavramları öğrenen, bu süreçten mutlu olan çocukların oluşturduğu şahane bir kulüp.

Melis, Zeynep, Kuzey, Ömer, Mercan ve kitapların anlatıcısı Deniz’den oluşan felsefe kulübünün tartıştığı iki başlığı (iki kitabı) okudum bu hafta… 

İllüstrasyon: EZGİ PLATİN ATZEL

PANDORA’NIN KUTUSU’NU AÇMAK

Sözler ve Duygular şeklinde safsataları tek tek ele aldıkları sayfalarda ilerlerken, üniversitede felsefe dersinde İhsan Oktay Anar’la, Platon okurken, kendi diyaloglarımızı yazdığımız anlara gittim… Yazarlığı kadar iyi bir eğitimcidir de Anar. Düşünme biçimimizi sağalttı. Üstelik de on yedi yıllık pek çok kalıpla gelmiş zihinlerin.

Belki de o kalıpların birçoğu oluşmadan, erken yaşlarda tanışsaydık felsefe ve mantıkla, arkadaşlıklarımız daha kolay kurulur, ebeveynlere, öğretmenlere derdimizi daha iyi anlatırdık.

Ve bugün yetişkinlikte fark edip yeniden yapılandırmaya çalıştığımız sınırlarımızı erken yaşlarda bilir, koyar ve karşıya da aynı şekilde davranırdık.

Çünkü özellikle safsatalar Pandora’nın Kutusu’nu açmak gibi, felsefi altyapısı olmayan kişilerle konuşmanın zorlaştığı hatta zaman kaybı gibi gelmeye başladığı bir yöne yürüyorsunuz önce.

Sonra bu çok da sağlıklı olmayan evre, başlıklarda seçici olduğunuz ve yeni sınırlar koyduğunuz bir yöne evriliyor genellikle.

FELSEFE VE FARKINDALIK

Bu kadar soruna yol açacak bir kitabı niye okuyalım, diye de gelmiyor değil aklına insanın. İşte hayatın altı üstü meselesi gibi bir döngü bu. Farkındalık her zaman yüzleşmeyle geliyor. Siz de birilerine karşı bu safsata tekniklerini kullanmış olduğunuz gerçeğiyle barışıyorsunuz.

Eldeki yeni bakış açınız ve zihniniz içselleştiğinde ise hayat daha kolay oluyor. Bir sohbette veya bir iletişimde kötü hissettiğinizde başınıza ne geldiğini anlayamama, hatayı yanlış şekilde kendinizde arama dönemi bitiyor.

Elinizde bir metodoloji (yöntem) ve o yöntemin bilimsel verileri oluyor. Siz de söylemek istediklerinizi doğru ifade edebildiniz mi diye kendinize de bakma şansına sahip oluyorsunuz.

Peki, nedir bu tüm bilimlerin temeli felsefenin “safsata”ları?

SAFSATAYLA KUŞATILMIŞIZ

Diyalog şeklinde ilerleyen her parçası ancak bütünüyle anlamını bulan felsefi bir anlatıdan, bir parça alıntılamak onu eksiltecektir kanaatindeyim.

İçeriğe dair izleğe bakarsak, “Sözler Can Acıtır mı?”da, kişiyi karalama safsatası, “sen de” safsatası, önyargı oluşturma safsatası ve savunma yöntemleri irdeleniyor.

Hangisi ne şekilde karşımıza çıkıyor, nasıl sonuçlar doğuruyor ve savunmalar bizi hangi konuma sokarken bize fayda mı zarar mı getiriyor, sorguluyoruz.

“Duygular Aklımızı Çeler mi?”de ise duygulara başvurma safsataları ele alınıyor. Kulüptekiler arasında henüz yaşanmış gerginliğin ifadelerine bakıyorlar.

Aslında kimse tam da hissettiğini dile getirmemiş, dolayısıyla karşıda bambaşka duygular yaratmış oluyor.

Tehdide başvurma safsatası, acındırmaya başvurma safsatası, övgüye başvurma safsatası ve safsataların sonuçlarıyla, bu safsatalara maruz kaldığımızı anlama yolları yer alıyor.

Eğitim sistemimiz, çocuklarımızı felsefeden uzaklaştırmak için onlara her türlü engeli koyarken, Özge Özdemir’in anadilimizde Çocuklar için Felsefe serisi hazine değerinde.

Felsefeyle tanışmak içinse metnin dili, akışı (izninizle belirtmek isterim) son derece rahat ve güncel. Ezgi Platin Atzel’in başarılı illüstrasyonlarıyla kitaplara kattığı rengin de altını çizelim.

Kısacası sevgili Özdemir’in eğitimsel ve akademik birikiminin “çocuk rafları”mızda yer alması, bir boşluğumuzu doldurdu.

Duygular Aklımızı Çeler mi? / Özge Özdemir / İllüstrasyon: Ezgi Platin Atzel / Redhouse Kidz Yayınları / 40 s. / 10+ / 2021.

Sözler Can Acıtır mı? / Özge Özdemir / İllüstrasyon: Ezgi Platin Atzel / Redhouse Kidz Yayınları / 40 s. / 10+ / 2021.