Selda Uygur’dan ‘Babalar ve Kızları’

Selda Uygur’un 2020 Turgut Özakman İlk Roman Yarışması birincisi ilk romanı Babalar ve Kızları’nda (Bilgi Yayınevi), “Zorba” lakaplı dedesi kahramanımız küçük kıza ölüm döşeğinde şöyle söylüyor: “Rüyaların çıkacak zamanla, gece gördüklerin sabah gerçek olacak, ölülerle konuşacaksın, sakın korkma, bu sana tanrıların armağanı”. Kokusundan tanıyacağı bir aşkı araması gerektiğini de ekliyor ardından.

İlerleyen bölümlerde “Zorba” dedesi ve onun babasıyla ilgili notlar bulmasıyla küçük kızın önünde gizemli bir evren aralanıyor. Bu evrende 80’lerin sonu ile 90’lı yılların çoğu başat simgeleriyle (renkli televizyonlar, dönem sanatçıları, mahalle çocukları vb.) okuyucuya eşlik ediyor.

Uygur’un metninde Gezi Direnişi, Covid salgını gibi toplumsal belleğimizde izler bırakan olaylar da kahramanın rüyalarında sezinlediği olaylar olarak karşımıza çıkıyor.

Derken romana adını da veren baba-kız ilişkisi çevresinde aile kavramı metne güçlü bir belirlenimle konumlanıyor. Hastalıklı psikolojisiyle Alvur karakterinin ve aile halkının ne denli acı deneyimler yaşadığı beliriyor sayfalarda. Babası Zorba gibi güçlü bir kişilik sergileyemeyen Alvur’un kahramanımızla gergin bir düzlemde ilerleyen baba-kız ilişkisi de kurgunun önemli bir hattı.

Bir de kahramanımızın hayatının aşkını masumane arayışında ona yol gösteren ‘koku’ meselesi var ki; Proust’un romanlarındaki sembolik anlatıya benzer bir duygu yaratıyor. Yan karakterler ile kurduğu trajikomik olaylar silsilesinde genç kız insanların kokularından çıkarımlar yapıyor. Bu kokular bitişik kelime öbekleri olarak dokuz yerde karşımıza çıkıyor.

Romanda da sorduğu üzere iki kişinin elli yıl öncesinde ve şimdiki zamanda sonsuzlukta bir noktada buluşabileceklerine ve tek bir anı yaşayabileceklerine ilişkin soru okuyucuyu zaman kavramı üzerine düşündürüyor.

Babalar ve Kızları on dokuz bölümden oluşuyor. Bölümlerin çoğu romanla doğrudan bir bağı olmayan ama tinsel olarak bölümlerle ilişkili olduğu duyumsanan, Asaf Halet Çelebi, Sadık Hidayet, Julio Cortazar gibi ünlü edebiyat simalarıyla karşılaştığımız bazı epigraflar ile başlıyor.

Selda Uygur’un mektup, roman, not gibi araçlara ana anlatının içinde yer vererek dinamik bir akış sağladığı Babalar ve Kızları dönem ruhunu yakalamayı başaran yetkin bir roman.

Babalar ve Kızları / Selda Uygur / Bilgi Yayınevi / 110 s. / 2022.