Arsenik nedir, zararları nelerdir? Arsenik'in sebep olduğu hastalıklar...

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) içme suyunda izin verdiği arsenik sınır ölçüsü 10 mikrogram/litre iken Trabzon Halk Sağlığı Laboratuvarında analiz edilen Rize’nin Andon olarak bilinen Küçükçayır köyündeki ılıca suyunda arsenik oranı 27 kat fazla; 273,43 mikrogram/litre olarak ölçülmüştü. Ancak Rize İl Sağlık Müdürlüğü tarafından asılan "Bu suyun içilmesi sağlık açısından uygun değildir" yazısı bir süre sonra kimliği belirsiz kişi veya kişiler tarafından yerinden söküldü.

Bölge halkı Andon suyu olarak bilinen suyun zehirli olmadığını, yıllarca buradan içilen suyun hiçbir insana zarar vermediğini inatla savunurken, suyun aktığı bölgede toplanan vatandaşlar tepkilerini suyu içmeye devam ederek gösterdi. İşte, arsenik ile ilgili bilinmesi gerekenler...

ARSENİK NEDİR?

Arsenik, çoğu mineralde, genellikle kükürt ve metallerle bir arada veya saf bir element kristali olarak bulunur. Birkaç bakteri türü, arsenik bileşiklerini solunum metaboliti olarak kullanabilir. Eser miktarda arsenik sıçanlar, hamsterler, keçiler, tavuklar ve muhtemelen diğer türlerde önemli bir diyet elemanıdır. İnsan metabolizmasındaki varsa bir rolü bilinmemektedir. 

ARSENİK ELEMENTİNİN ZARARLARI NELERDİR? 

Arsenikli bileşikler, böcek ve tarım ilaçları, fare zehiri, bazı kanser ilaçları, boya, duvar kağıdı, seramik gibi çeşitli ürünlerin imalatında kullanılır. Arsenik bileşikleri özellikle cilde, göze, solunum yollarına etki gösterdiğinden savaş gazı olarak kullanılmıştır.

Geçmişte arsenikle zehirlenmeler intihar ve kasıtlı ölümlerde kullanılıyordu. Orta çağda arsenik sözcüğü zehir sözcüğüyle eş anlamlıydı. 

İnorganik arsenik, doğrulanmış bir kanserojendir ve küresel olarak içme suyundaki en önemli kimyasal kirletici maddedir. Balık, kabuklu deniz ürünleri, et, kümes hayvanları, süt ürünleri ve tahıllar da arsenik için diyet kaynakları olabilir, ancak bu gıdalardan maruz kalma genellikle kirli yeraltı sularına maruz kalmaya kıyasla çok daha düşüktür. 

ARSENİK ELEMENTİNİN SEBEP OLDUĞU HASTALIKLAR

Olağandışı yüksek dozda inorganik arsenik (yani akut arsenik maruziyeti); ilk adımda bulantı, kusma ve ishal görülmesine neden olur. Sonrasında uyuşma ve karıncalanmaya, kas kramplarına, hatta ölüme sebep olabilir.

Yüksek düzeyde inorganik arsenik seviyesine uzun süreli maruz kalmanın ilk belirtileri (örneğin, içme suyu ve yiyecek yoluyla) genellikle deride görülür. Bunlar yaklaşık beş yıllık bir minimum maruziyetten sonra ortaya çıkar ve cilt kanserine davetiye çıkarır.

Cilt kanserine ek olarak, uzun süreli arsenik maruziyeti de mesane ve akciğer kanserlerine yol açabilir. Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC); arsenik ve arsenik bileşiklerini insanlar için kanserojen olarak sınıflandırmıştır ve ayrıca içme suyunda arsenikin insanlar için kanserojen olduğunu belirtmiştir.

İnorganik arseniğin uzun süreli yutulması ile ilişkili olabilecek diğer olumsuz sağlık etkileri arasında gelişimsel etkiler, diyabet, pulmoner hastalıklar ve kardiyovasküler hastalıklar bulunur.

Fazla arsenik oranına maruz kalmak negatif hamilelik sonuçları ve bebek ölümleri ile alakalıdır. Erken yaşta bu maddeye maruz kalındığında; genç erişkinlikte birden fazla kanser, akciğer hastalığı, kalp krizi, ve böbrek yetmezliği görülebilir. Çok sayıda bilimsel çalışma arsenik maruziyetinin bilişsel gelişim, zeka ve hafıza üzerindeki olumsuz etkilerini göstermiştir.