Koronavirüs ve Omicron varyantı: Virüsün bulaşıcılığı ne kadar sürüyor?

Koronavirüsün şimdiye kadarki en bulaşıcı varyantı olan Omicron, tüm dünyada hızla yayılmaya devam ederken, birçok ülkeyi Covid-19 ile mücadele stratejilerini değiştirmeye zorluyor.

Omicron varyantı aşılara direnebiliyor ve tekrar hastalanmaya neden olabiliyor.

Ancak enfeksiyon oranları artsa da hastaneye kaldırılması gerekenlerin sayısındaki artış o kadar fazla değil. İki veya üç kez aşı olanların hastaneye kaldırılmadan ve ölüm tehlikesiyle karşılaşmadan hastalığı atlatabildikleri görülüyor.

Bu durum, ABD ve İngiltere de dahil omak üzere birçok ülkede karantina sürelerinin beş güne indirilmesine yol açtı.

Ancak Dünya Sağlık Örgütü, Omicron'un özellikle de aşısızlar için ölümcül olmayı sürdürdüğüne dikkat çekerek, fazla gevşenmemesi konusunda uyarıda bulunuyor.

Peki o halde yeni karantina kurallarının ardında neler var? Yeni varyantın nasıl yayıldığını, bu varyanta yakalananların başkalarına bulaştırma riskinin ne kadar sürdüğünü biliyor muyuz?

Covid belirtilerinin ortaya çıkması ne kadar sürüyor?

Omicron varyantı hakkında çok fazla çalışma yok, ancak son araştırmalara göre yeni varyant öncekilerden daha hafif geçmekle kalmıyor, virüse yakalanmakla, belirtilerin görülmesi arasındaki kuluçka süresi de daha kısa olabiliyor.

Daha önceki koronavirüs varyantlarında belirtiler, genelde enfeksiyondan beş-altı gün sonra ortaya çıkıyordu. Delta varyantında bu sürenin dört gün olduğu tahmin ediliyordu.

Omicron'la ilgili mevcut bilgilere göre, bu varyantta belirtiler iki-üç günde ortaya çıkabiliyor.

ABD'de altı Omicron vakası üzerinde yapılan ön çalışmanın Aralık ayında yayınlanan sonucuna göre, diğer varyantlarda enfeksiyondan belirti çıkana kadar geçen süre ortalama beş günken, Omicron'da üç gün.

İspanya'daki Uluslararası La Rioja Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Dr Vicente Soriano BBC'ye verdiği demeçte, Omicron'a maruz kaldıktan sonra virüsün bir gün içinde vücutta üremeye başlayabildiğini söyledi.

Hastalık, iki gün içinde tespit edilebiliyor.

Covid'e yakalananlar ne kadar süreyle başkalarına hastalık bulaştırabiliyor?

Bilim insanları, koronavirüse yakalananların enfeksiyonun ilk aşamalarında daha bulaşıcı olduğunu zaten biliyorlar.

Omicron varyantında belirtiler ortaya çıkmadan önce bir-iki gün, çıktıktan sonra da iki-üç gün, virüs başkalarına bulaşabiliyor.

Dr Soriano, "Virüsün yalnızca beş gün boyunca bulaşıcı olduğuna inanıyoruz. Başka bir deyişle, virüs, enfeksiyonun ikinci gününde testin pozitif çıkmasından sonra üç ile beş gün arasında başkalarına bulaşma yeteneğine sahip" diyor.

Dr Soriano'ya göre virüsün vücutta kalma süresi ise yaklaşık yedi gün gibi görünüyor.

Buna göre, hastaların çoğunda belirtilerin ortaya çıkmasından yedi gün sonra, artık belirti görülmüyorsa, virüsü başkalarına bulaştırma olasılıkları da kalmıyor.

Dr Soriano yine de, "Bu, tıp, matematik değil, o nedenle biraz farklılık gösterebiliyor" diyor.

"Belki bazılarında daha kısa, üç-dört sürer, bazılarında yaklaşık yedi gün. Kesin olan, Omicron'da enfeksiyonun, önceki varyantlara göre çok daha hızlı olduğu" ifadesini kullanıyor.

Bunun için Covid geçiren birinin, başkalarına hastalık bulaştırma tehlikesi olup olmadığını belirlemenin en iyi yolu antijen testleri.

Covid belirtileri göstermiş olan biriyle ne zaman görüşebilirsiniz?

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi CDC, Covid testi pozitif çıkanların beş gün karantinadan sonra başkalarıyla bir araya gelmelerinin mümkün olduğunu belitti, ancak bunun da koşulları var. CDC'ye göre pozitif çıkarsanız yapmanız gerekenler şöyle:

• Covid-19 olduysanız ve belirtileri gösterdiyseniz, en az beş gün kimseyle görüşmeyin. 5 günlük karantina dönemini hesaplamak için hastalık belirtisi gösterdiğiniz ilk günü 0, ertesi günü birinci gün olarak kabul edin.
• Beş gün sonra belirtiler ortadan kalktıysa veya hafiflediyse evden çıkabilirsiniz.
• Başkalarıyla beraberken, beş gün daha maske takmaya devam edin.
• Belirtilerin ilk günü üzerinden tam on gün geçene kadar yolculuk yapmaktan kaçının. 6. ve 10. günler arasında yola çıkmak kaçınılmaz olursa, yanınızda başkaları olacaksa yol boyunca sıkı bir maske takın.
• Ateşiniz varsa, ateş düşene kadar evde karantinada kalmaya devam edin.

Kaynak: CDC

Belirti yoksa virüsü ne kadar süre istemeden başkalarına bulaştırabilirsiniz?

Covid'e yakalananların çoğunda hastalık boyunca hiç belirti görülmüyor.

Dr Soriano, onların da enfeksiyonun belirti gösterenlerle aynı süre devam etmesini beklemeleri gerektiğini söylüyor.

Soriano, BBC'ye "Belirti görülmeyen enfeksiyonlar hakkında daha bilinmeyen birçok şey var. Ancak enfeksiyon süresi, belirti gösterenlerinkine benziyor" dedi.

"Genellikle belirti görülmeyen çocuklar üzerinde yapılan Covid araştırmaları, çocuklarda belirti olmasa da, belirti gösteren yetişkinlerle aynı düzeyde virüs yükü taşıdıklarını gösteriyor."

Belirtisi olmayan biri başkalarına virüs bulaştırabilir mi?

Araştırmalar, Covid'e yakalananların belirti olmasa da hastalığı başkalarına bulaştırabileceğini gösterdi.

Üstelik bu olasılık daha fazla, çünkü karantinaya girmiyor ve virüsün yayılmasını önlemek için gerekenleri yapmıyorlar.

Amerikan Tıp Derneği'nin yayın organı JAMA Network Open'da yayınlanan bir araştırmaya göre, neredeyse her dört enfeksiyondan biri, belirti göstermeyen hastalardan bulaşabiliyor.

Omicron'da bu oranın önceki varyantlara göre daha yüksek olduğu düşünülüyor.

Yetkililer, bilmeden virüs yayma riskini azaltmak için özellikle kapalı mekanlarda maske kullanmayı öneriyor.