TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, bütçe görüşmelerinin komisyon aşamasının son gününde Cumhurbaşkanlığı bütçesini görüştü. İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, görüşmelere geçilmeden önce söz alarak, TÜİK’in açıkladığı bu yılın üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme verilerini değerlendirdi.
Usta, bu verilerin Türkiye'nin teknik olarak resesyona girdiğini gösterdiğini savunarak, bu rakamların görüşmelerin ve bütçenin seyrini değiştirebileceğini; veriler üzerinde çalışılmasının faydalı olacağını ifade etti. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Usta’nın Türkiye’nin teknik olarak resesyona girdiğine yönelik sözlerine, “Böyle bir şey söz konusu değil” yanıtını verdi.
Bütçe sunumuna başlayan Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı’na 2025 yılı merkezi bütçesinden, 16 milyar 928 milyon 146 bin lira olarak öngörüldüğünü açıkladı. Yılmaz, Diyanet İşleri Başkanlığı için öngörülen 2025 bütçesinin ise 130.1 milyar TL olduğunu da açıkladı.
2024’te bu miktar, 91.8 milyar liraydı. Yani bu sene bütçenin yüzde 41.7 artması planlanıyor. Ayrıca başkanlık harcamaları da genelde belirlenen bütçeyi aşıyor. 2023’te başkanlığa 35.9 milyar lira ayrılmışken, belirlenen bütçe yüzde 33.4 aşılarak 47.9 milyar lira harcama yapılmıştı.
‘ÖNERGELERE ÖNEM VERİYORUZ’
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nın bütçesine ilişkin açıklama yapan Yılmaz, “Savunma Sanayii Başkanlığı’nın 2023 yılı kesin hesap harcaması 516 milyon liradır. 2024 yılında 837 milyon lira olan Başkanlık bütçesi, 2025 yılında 1 milyar 138 milyon lira olarak öngörülmüştür” dedi.
MİT Başkanlığı’nın yurt içi ve yurt dışında, FETÖ yapılanmasına yönelik olarak kapsamlı mücadelesini sürdürdüğünü söyleyen Yılmaz, “Teşkilât, DEAŞ’ın yurtiçinde gayrimüslim vatandaşlarımıza yönelik eylem arayışlarını önleyerek, örgütün Suriye’deki yapılanmasını deşifre etmiştir. MİT Başkanlığının 2023 yılı bütçe gideri 12 milyar 123 milyon lira olarak gerçekleşmiştir.
Başkanlığın 2024 yılı başlangıç ödeneği 17 milyar 447 milyon lira iken, Başkanlığa 2025 yılında 28 milyar 896 milyon lira ödenek tahsisi öngörülmüştür” ifadelerini kullandı.
KURUMLARIN BAŞKANLARI GELMEDİ
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, bütçe sunumunda İletişim Başkanı, MİT Başkanı ve Diyanet İşleri Başkanının bütçe sunumuna katılmamasına tepki gösterdi. Diyanet’in bütçenin neredeyse yarısını aldığını vurgulayan Ağbaba, “Maalesef başkanı yok. İletişim Başkanı nerede Allah aşkına? MİT Başkanı nerede? Çok önemli bit bütçe. İbrahim Kalın’ın Fahrettin Altun’un ne işi var?” tepkisini gösterdi. CHP grubundan da “Parlementonun ciddiye alınmaması demek” sesleri yükseldi.
‘FAİZ GİDERİ 1 TRİLYON 950 MİLYON’
CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır da “Bütçe gelirleri 12 trilyon 800 milyar. Sayın Başkan, faiz gideri 1 trilyon 950 milyon. Bu bir felaket, bu büyük bir felaket; bu, ülke için de emekli için de, işçi için de, tarım için de bir felaket. Bakın, ne kadar üzüntü verici, faize verdiğiniz para 1 trilyon 950 milyar olacak -o da olursa- Millî Eğitime 1 trilyon 451 milyon veriyoruz, Sağlık Bakanlığına 1 trilyon 20 milyar veriyoruz, savunmaya 1 trilyon 608 milyar veriyoruz.
Şimdi, bunun bir izahı olması lazım. 2025 yılında da görüyoruz ki bütçenin yüzde 17,5 faiz kalemi olarak vereceğiz. Bu, kabul edilebilir bir durum değil” diye konuştu.
CUMHURBAŞKANI KORUMA GİDERİ TARTIŞMASI
İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un komisyona katılması gerektiğinin altını çizen Başarır, “Başkanlığının bütçesi 344 milyon, şimdi 4,1 milyar. İnanılmaz bir artış. 2018'de bu beyefendinin 584 personeli var, bugün 2023'te 1.114; basından aldığımız haberlere göre ki bu rakamı da sizden duymak istiyoruz, 1.600. Ya, şimdi, bu nasıl bir artış? Bu ülkede emekli maaşı 12.500 lira, asgari ücret 17 bin lira. 2019'dan bugüne kadar yaklaşık olarak yüzde 1.000 artan bir İletişim Başkanlığının gideri var” değerlendirmesinde bulundu.
Başarır, “Şimdi, geliyorum beyefendinin, Cumhurbaşkanının koruma giderlerinin yıllara göre dağılımı 2020'de 263 milyon, 2024'te 1 milyar 967 milyon; Sayın Başkan, bu nasıl bir artış?” dedi. Başarır’a karşı çıkan AKP Ankara milletvekili Orhan Yegin, “Dört sene geçmiş, zam yapılmasın mı?” dedi. Başarır ise “Dört sene geçmiş, çok güzel, çok güzel bir yere geldi, 6 kat artmış, doğru, 6 kat artmış gözüküyor. Çok güzel bir yere geldin. Emekliye, işçiye zam yapılmasın mı değerli vekilim?” ifadelerini gönderdi.
Yegin, Başarır’a “Memura zam yapılmıyor mu, Allah Allah?” çıkışını yaptı. Başarır da “Bugüne kadar eğer ki işçi ve emekliye 6 kat aynı şekilde zam yaptıysanız hiçbir şey söylemeyeceğim sana. ‘Bak ne güzel, 1 milyar 967 milyon koruma masrafı var’ diyorum, 2020'de 263 milyon diyorum, ‘Artmasın mı, zam geldi’ diyor. Peki, ben kendisine soruyorum, benden sonra söz alsın: İşçi ve emekli maaşlarına 2020'den bugüne kadar 6 kez zam yapıldı mı?” diye konuştu.
Yegin, “2020’de asgari ücret neydi?” dedi. Başarır ise “Yapılmadı, yapılmadı. Şimdi, geliyorum örtülü ödenek ve sarayın harcamalarına Cumhurbaşkanlığının ilk on ayda 10 milyar 262 milyon örtülü ödenekten harcaması var. Geçen seneye göre artış dehşet verici” ifadelerini kullandı.
‘ÇOK CİDDİ BİR SERVET TRANSFERİ YAŞADI’
Söz alan İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta da “Şimdi, bir tartışma var: ‘Asgari ücrete yüksek artış yaparsak bu enflasyon yapar ‘ diye. Ben buna katılmıyorum. Zaten millet yani fakir kesim para harcayamıyor. Tüketim malları ithalatı artıyor, buna bakmak lazım. Türkiye çok ciddi bir servet transferi yaşadı son dönemde, bir kesim aşırı zenginleşti. Bu kesimin harcamaları esas artıyor, artmaya devam ediyor” diye konuştu. Usta, “Bunu çözmenin yolu, bu üst gelir grubuna vergi koymaktır” dedi.
‘AHLAKSIZLIKTAN ŞAMPİYONLAR YARATTINIZ’
Muhalefetin artan enflasyon üzerinden Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni eleştirmesiyle komisyonda gerilim tırmandı. AKP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, “Bakınız, 1946-2018 çok partili parlamenter sistem döneminde, 72 yılda 51 hükümet görev yapmış; bunlardan 17’si koalisyon hükümeti, 6’sı azınlık hükûmeti, 3’ü darbe hükûmeti, 2’si geçici hükûmettir. Koalisyon hükûmetlerinin ortalama ömrü yaklaşık bir yıl düzeyindedir.
Böylesi kısa süreli hükûmetlerle büyük atılımların gerçekleştirilmesi, muasır medeniyet seviyesini aşma hedefine ulaşılması mümkün müdür? Parlamenter sistemde birtakım iç ve dış vesayet odaklarının tasarımıyla nasıl hükümetler kurulduğunu ve nasıl düşürüldüğünü Türk milleti defalarca yaşamıştır” ifadelerini kullandı.
Koalisyon partileri arasındaki kutuplaşmaların millet hayal kırıklığına uğrattığını öne süren Kalaycı, “Siyasal istikrarsızlıklar Türkiye’yi ekonomik ve sosyal yönden de olumsuz etkilemiş, hatta demokrasi dışı müdahalelere zemin hazırlamıştır.
Türk milleti darbelerin çok acı ve ağır faturalarına katlanmak durumunda kalmıştır. Yeni sisteme yönelik eleştiriler, genel olarak parlamenter sistem bakış açısıyla yapılan değerlendirmelerden kaynaklanmaktadır” dedi. Kalaycı’ya tepki gösteren CHP İzmir milletvekili Tuncay Özkan, erken seçimi işaret ederek “CHP iktidar olmazsa ben siyaseti bırakacağım. Var mısın? Gel sokağa. Gel sokağa” dedi.
