YSK’nin ‘bakanların istifasına gerek yok’ kararına hukukçulardan sert tepki: Yaptıkları anayasaya kendileri uymuyor

14 Mayıs’taki seçimlere geri sayım sürüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 16 bakanın milletvekili olacağını açıklamasının ardından başlayan tartışma önceki gün Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) verdiği kararla yeniden alevlendi. YSK bakanların istifa etmesi gerektiği ve istifa etmedikleri için aday olamayacaklarına ilişkin başvuruları oybirliğiyle reddetti. Kararda bakanların atanma usullerinin farklı olması ve Meclis’te yemin etmeleri nedeniyle kamu görevlisi sayılamayacakları vurgulandı. Bakanların AKP listesinden milletvekili aday listelerinde yer alması üzerine YSK’ye çok sayıda başvuru yapılmış “bakanların aday olmaları nedeniyle istifa etmeleri gerektiği” vurgulanmıştı. Cumhuriyet, bakanların istifa etmeden aday olmalarına ilişkin hukukçularla konuştu. 

‘ÖNCE ANAYASA’

Anayasa hukukçusu Süheyl Batum, “Bir kere anayasayı görmezden gelmeye başladığınız anda bunun nerede duracağını bilmeniz mümkün değil” diyerek karara tepkisini dile getirdi. Batum sözlerine şöyle devam etti: 

“2017 yılında anayasa değişti ve yeni getirdikleri sistem kuvvetler ayrılığını getirdi. Tamamıyla yasamayla yürütmeyi birbirinden ayırdı. Önce bakanlar ‘milletvekili olamaz’ dediler. Yani seçildiğinde milletvekiliyse görevi düşer.

Söz konusu kişiler bir kamu hizmeti yapan bakanlığın bir idare kurumunun başındalar. Kamu görevlileri görevlerinden çekilmedikçe aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler. Anayasanın 76. ve 106. maddesi ile anayasanın eski 114. maddesine göre bu durum sabittir.” Batum, “Eskiden bakanlar, aynı zamanda milletvekili de olabiliyordu. Bir engel yoktu. Hatta mutlaka milletvekili oluyordu. Ancak onda bile tarafsızlık için bazı bakanların görevlerinden ayrılması gerektiği söyleniyordu. Şimdi bakan bir kişinin milletvekili olmasının imkânı yok. Kendileri anayasayı yapıyorlar ve uymuyorlar. Bakan olan milletvekili olamayacak, milletvekili olan bakan olamayacak dediler. Şimdi ise ‘olsun’ diyorlar. Böyle bir şey olabilir mi?” dedi. 

EMİNAĞAOĞLU’NDAN İTİRAZ

Eski Yargıçlar ve Savcılar Birliği (YARSAV) Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, milletvekili adayı olan bakanların istifa etmemeleri halinde adaylıklarının kabul edilmemesi yönünde YSK’ye başvuru yapmıştı. Eminağaoğlu’nun yaptığı itirazlardan 11’i reddedilirken karara tekrar itirazda bulundu. Eminağaoğlu, “2017 sonrası bakanlar, yürütme yetki ve görevi kullanamayacak kamu görevlisi niteliğine dönüştü. Bakanları da bakan yardımcılarını da bakanlıktaki teşkilatlanmaya ilişkin tüm unvanlı görevlileri de cumhurbaşkanı atamakta. anayasanın 106. maddesi açık.  Bakanlar da 2017 sonrası bu görevlerinden çekilerek aday olmak durumunda” dedi.

106. MADDE NE DİYOR?

Tartışmanın ana eksenini oluşturan anayasanın 106. maddesinde şu ifadeler yer alıyor: Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, 81. maddede yazılı şekilde Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde ant içerler. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer.