Anayasa Mahkemesi, bildirimde bulunmadan ve idarece belirlenen yerler dışında basın açıklaması yapılmasına verilen ''idari para cezasına'' ilişkin bireysel başvuruda, ''Anayasa'nın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine'' karar verdi.
GÜVENCELİ ÇALIŞMA İSTEDİ
Çiğdem Serin, 25 Ekim 2020’de Mersin’in Güvenevler Mahallesi Gazi Mustafa Kemal Bulvarı’nda bulunan bir mağaza önünde düzenlenen ''Güvenceli çalışmak, insanca yaşamak istiyoruz'' konulu eyleme katıldı. Mersin Halkevleri tarafından sosyal medya hesaplarında paylaşılan etkinlik, güvenlik görevlilerinin internet ortamında yaptığı açık kaynak araştırmasıyla tespit edildi. Pandemi döneminde yapılan eylemde katılımcıların maske taktıkları ve aralarında mesafe bulunduğu kaydedildi.
EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ YAPTIRIM İSTEDİ
Mersin İl Emniyet Müdürlüğü’nün 3 Kasım 2020’de kimliği tespit edilen katılımcıların idareye bildirimde bulunmadan ve idarece belirlenen alanlar dışında pankartın arkasında toplanarak eylem yapmaları ve böylece can güvenliklerini, kamu güvenliği ve düzenini, ayrıca pandemi süreci devam ettiğinden kamu sağlığını tehlikeye düşürmeleri nedeniyle haklarında idari yaptırım uygulanmasını ilgili ilçe emniyet müdürlüğünden talep etti.
İTİRAZ REDDEDİLDİ, DOSYA AYM’YE TAŞINDI
Serin hakkında idareye bildirimde bulunmadan basın açıklaması yapması nedeniyle 392 TL idari para cezası uygulandı. İdari Yaptırım Tutanağı'nın "Kabahatle İlgili Elde Edilen Deliler" bölümüne ise "izinsiz basın açıklaması yapmak" yazıldı. Serin, barışçıl nitelikte olan bir basın açıklamasına katıldığını belirterek, idari para cezasına itiraz etti. İtirazı inceleyen sulh ceza hakimliği, başvurucu hakkında uygulanan idari para cezasının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle itirazı kesin olarak reddetti ve kararda, başvurucunun bildirimde bulunmadan ve idarece belirlenen yerler dışında basın açıklaması yaparak emre aykırı davrandığını değerlendirdi.
“KOLLUK KUVVETLERİ OLAY YERİNDE DAHİ BULUNMADI”
Serin, AYM’ye 24 Haziran 2021’de bireysel başvuruda bulundu. Anayasa Mahkemesi yaptığı değerlendirmede daha önce birçok kararında barışçıl bir basın açıklamasının katılımcılarına idarece verilen idari para cezasının toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına yönelik bir müdahale olduğunu, hafif nitelikte de olsa bir idari para cezasının toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkını kullanan kişilerde caydırıcı etki doğurabileceğini kabul ettiğini hatırlattı ve şu değerlendirmeyi yaptı:
"Kolluk tutanaklarında ve hakimlik kararı incelendiğinde basın açıklamasının veya başvurucunun kamu düzenini bozduğu ya da bu yönde ciddi bir tehlike doğurduğu yönünde herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Üstelik somut olay sonradan sosyal medya aracılığı ile tespit edilmiş olup kolluk kuvvetlerinin olay yerinde dahi bulunmadığı görülmüştür. O halde basın açıklamasının barışçıl şekilde tamamlandığı ve bu esnada kolluk güçleri tarafından müdahale edilmesini gerektirecek bir durum da yaşanmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca başvurucunun basın açıklamasını organize eden ya da yöneten konumunda olduğuna dair bir tespit de yoktur. Gerek idarece düzenlenen tutanakta gerekse hakimlik kararında başvuruya konu idari para cezasının zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşıladığına ve yarışan haklar arasında adil bir denge kurulduğuna ilişkin ilgili ve yeterli bir gerekçe ortaya konulamadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle başvurucuya verilen idari para cezasının demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır."
AYM İHLAL KARARI VERDİ, TAZMİN TALEBİNİ REDDETTİ
AYM, Anayasa'nın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine karar verdi. AYM, başvurucunun tazmin talebini reddetti, ancak ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini Mersin 1. Sulh Ceza Hakimliği'ne gönderdi.
"BARIŞÇIL BASIN AÇIKLAMASI CEZALANDIRILAMAZ"
İmamoğlu'nun diplomasının iptal edilmesi ve tutuklanmasının ardından 19 Mart eylemlerinin ardından sonra da yüzbinlerce kişi barışçıl protestolar gerçekleştirmişti. Binlercesi gözaltına alınmış ve yüzlercesi de bu eylemlere katıldığı için tutuklanmıştı. AYM'nin bu adımı, tüm barışçıl eylemler sonrası ceza yağan kararlar adına emsal teşkil ediyor.
