Georges Politzer 119 yıl önce bugün dünyaya geldi

Georges Politzer 3 Mayıs 1903 tarihinde dünyaya geldi. 23 Mayıs 1942 tarihinde ise hayatını kaybeden Macar kökenli Fransız marksist yazar ve felsefeci; "Kızıl Kafalı Filozof" olarak tanınıyor. Bugünkü Romanya'nın Nagyvárad (Oradea) kentinde doğdu.

Politzer daha 1919 yılındaki Macar ayaklanması sırasında aktivist oldu. Béla Kun yönetimindeki komünist konsey cumhuriyetinin yenilgiye uğramasından sonra ülke Avusturya-Macaristan İmparatorluğu amirali Miklós Horthy'nin baskıcı egemenliği altına girerken, Politzer de 17 yaşında sürgüne gitmek zorunda kaldı.

Viyana'da Sigmund Freud ve Sándor Ferenczi ile tanıştıktan sonra 1921 yılında Paris'e yerleşti. Beş yıl sonra felsefe bölümü de dahil olmak üzere kadar bütün akademik literatürü okudu. 1929 ve 1931 yılları arasında Fransız Komünist Partisi'ne katıldı.

1930 yılının başında Fransız Komünist Partisi 1939'da Alman işgaline kadar faaliyet gösterecek olan Paris İşçi Üniversitesi'ni kurdu; bu üniversitedeki faaliyeti sırasında Politzer Diyalektik-Materyalizm derslerini üstlendi.

Marx ve Lenin'in de taraftarı olarak psikolojiyle ilgilendi. Bu alanın özellikle somut görünümlerini ön plana çıkartırken, geleneksel psikolojiyi soyut olarak değerlendirdi. Başlarda Freud'un geliştirdiği psikanaliz teorisine ve onun uygulanma olanaklarına büyük ilgi gösterdi. Ancak zamanla komünist partinin psikanalize karşı tutumunun da etkisi altında psikanalizden uzaklaştı. Bu dönemde Saint-Maur Lisesi'nde felsefe öğretmeni olarak çalıştı. Nazi Almanyası'nın Fransa'yı işgali sırasında 1940 yılındaki seferberlikte Paris'te görevlendirildi. Komünist Partisinin gizli önderliğine bağlı kaldı. Temmuz 1940'ta seferberlik bittikten sonra, yasadışı bir gazetenin yayıncıları arasında yer aldı.

Dünyaca ünlü fizikçi, Politzer'in dostu ve yoldaşı Paul Langevin'in Ekim 1940'ta tutuklanması üzerine fizikçinin tutuklandığını bildiren ve II. Dünya Savaşı boyunca faşizmin suçlarını ifşa eden Özgür Üniversite'nin (L'Université Libre) ilk sayısını yayınladı. L'Université Libre 1940 ve 1941 yıllarında tekrar yayınlandı.

Şubat 1942'de Politzer kendisi gibi bir direnişçi ve komünist olan eşi Mai'yle birlikte tutuklandı. 20 Mart 1942'de Nazi işgalcilere teslim edildi ve ağır işkenceden geçti. Yasadışı bir Fransızca akademik dergi yayınlamaya başlamasından kısa süre sonra, 23 Mayıs 1942'de kurşuna dizilerek idam edildi. Eşi Mai Auschwitz imha kampına gönderildi ve Mart 1943'te orada öldü.

Antifaşist konumuna ve kurşuna dizilerek öldürülmesine karşın, savaştan sonra Politzer aktif bir direniş savaşçısı olarak kabul edilmedi. L'Université Libre Fransa'nın kurtuluşundan sonra Yeni Üniversite (Université Nouvelle) adıyla yeniden yayınlandı.

Mükemmel ve inatçı kararlılığı sayesinde ve militanlığına karşın Politzer, Sardinya'lı felsefeci Antonio Gramsci gibi, Fransa içinde ve dışında birçok aydına ilham kaynağı oldu. Buna karşın militan yönelimi resmi ve akademik felsefeciler ve tarihçiler tarafından hoşgörülmedi ve hafifsendi. Taraftarları açısındansa açık ve öğretici bir tarzda yazılmış olan eserleri geniş bir kabul gördü. Öğrencileri tarafından alınan notlara dayanan ve ölümünden sonra yayınlanan eseri Felsefenin Temel İlkeleri; Türkiye'de de geniş bir okuyucu kitlesi buldu ve 12 Eylül darbesi sonrasında yasaklanan ilk kitap oldu.

ESERLERİ

* Psikolojinin Temellerinin Eleştirisi, 1928

* Bergsonculuk, Felsefi bir Mistifikasyon

* Kan ve Altın ya da Kana Yenilmiş Altın, 1940

* 20. Yüzyılda Devrim ve Karşı Devrim, 1941

* Felsefe'nin Temel İlkeleri 

* Yazılar 1 Felsefe ve Mitler, 1973

* Yazılar 2 Psikolojinin Temelleri