AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Trump ile görüşmesi öncesinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Erdoğan, Heybeliada Okulu açılacak mı? sorusuna yanıt vererek, "Heybeliada Okulu ile ilgili üzerimize ne düşerse biz onu zaten yapmaya hazırız." dedi. Peki, Heybeliada Ruhban Okulu nedir? Heybeliada Ruhban Okulu açılacak mı?
HEYBELİADA RUHBAN OKULU NEDİR?
Heybeliada Ruhban Okulu, ya da verdiği teoloji eğitiminin türü nedeniyle Rum Ortodoks Ruhban Okulu olarak bilinen, Türkiye'de kısaca Ruhban Okulu şeklinde de adlandırılan, Heybeliada'da bulunan özel yüksekokuldur. Adanın kuzeybatısında Ümit Tepesi'nde bulunan okul, Atina Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden sonra kurulan bu alandaki ilk akademik okuldur.
HEYBELİADA RUHBAN OKULU NE ZAMAN AÇILDI?
Heybeliada Ruhban Okulu, din adamı yetiştirmek amacıyla, 1844 yılında Fener Rum Patrikhanesi'ne bağlı olarak Yüksek Ortodoks Teoloji adıyla açıldı.
Hem Osmanlı İmparatorluğu hem de Türkiye Cumhuriyeti döneminde okul, bağlı metropolitlikler ve kiliselerin din adamı ihtiyacını karşıladı.
Okulun durumu, 1922 ve 1923 yılları arasındaki Lozan Barış görüşmelerinde önemli bir tartışma maddesi oldu.
HEYBELİADA RUHBAN OKULU NE ZAMAN KAPATILDI?
1971’de Anayasa Mahkemesi, aralarında Ruhban Okulu’nun da bulunduğu özel yükseköğretim kurumlarının bir devlet üniversitesine bağlanmasını kararlaştırdı. Patrikhane bunu kabul etmeyince aynı yıl okulun faaliyeti durduruldu. Ruhban Okulu faaliyet gösterdiği 1844-1971 yılları arasında Ortodoks aleminin en önemli ilahiyat okulu sayılıyordu.
HEYBELİADA RUHBAN OKULU YENİDEN AÇILACAK MI?
AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Heybeliada Ruhban Okulu ile ilgili şunları kaydetti:
"Sayın Trump'ın gerek birinci döneminde gerekse ikinci döneminde Türkiye-ABD ilişkilerinde farklı bir süreci yaşıyoruz. Gerek F-35 konusu gerek F-16 konusu gerekse Halk Bankası ile ilgili aramızdaki ilişkiler konusunu bugün etraflıca görüşme fırsatı bulacağımıza inanıyorum. Heybeliada Okulu ile ilgili üzerimize ne düşerse biz onu zaten yapmaya hazırız. Dönünce de Sayın Bartholomeos ile bu konuyu görüşme fırsatı bulacağım."
Okulun açılması uzun bir aradan sonra 2024'te tekrar gündeme geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 12 Mayıs'a Yunan basınında yer alan bir açıklamasında, "okulun açılması için çalışmalar yaptıklarını" söyledi.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin 28 Mayıs'ta okulu ziyaret etti.
Tekin, ziyaretin ardından verdiği bir röportajda "kişisel olarak okulun açılmasını istediğini" söyledi.
Eylül 2024'te Patrik Bartholomeos, Yunan basınına verdiği demeçte, "Okulumuzun yeniden faaliyete geçmesi eşiğinde bulunduğumuza artık eminiz" dedi.
Bartholomeos, 26 Aralık 2024'te Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı, Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde ziyaret etti.
Görüşmede Heybeliada Ruhban Okulu konusu da ele alındı.
Patrikhane'den yapılan açıklamada, "Bartholomeos'un okulun yeniden açılabilmesine yönelik çalışmalardan dolayı Erdoğan'a teşekkür ettiği, işlemlerin hızlandırılması hususunda da yardım ricasında bulunduğu" aktarıldı.
Ziyarete, Kadıköy Rum Ortodoks Metropoliti Emmanuel Adamakis ve Laki Vingas da katıldı.
Bakan Tekin, 30 Aralık 2024'te "Onlarla görüşmeleri yaptık. Açılması yönünde bir karar verilirse hangi statüde açılacağına dair bir metin oluşturduk. Bundan sonrası artık siyasi bir mekanizma" açıklamasını yaptı.
Okulun açılmasıyla ilgili resmi makamlarla görüşmeleri yürüten heyette yer alan Vingas, görüşmelerin olumlu bir havada gittiğini belirtti.
AÇILMASINI ELEŞTİRENLER NE DİYOR?
Okulun açılması konusu Türkiye'de geçmişten bu yana siyasi tartışmalara neden oluyor.
Günümüzde de bazı siyasi kesimler, okulun açılması çabalarını eleştiriyor.
Bu çevrelerin eleştirilerinde, okulun açılmasının "Avrupa Birliği ve ABD'nin bir dayatması olduğu" iddiaları öne çıkıyor.
Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ da Ağustos 2024'te yaptığı bir açıklamada, okulun açılması çabalarını eleştirdi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a yönelik "İstanbul'un ortasında ikinci bir Vatikan kurulması sürecini başlatmış oluyor" dedi.
Türk Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi Başkanı Cihat Yaycı da okulun açılmasını sık sık eleştirerek "tamamen özerk statü kazanma çabaları bunlar" diyor.
Eski Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekili, Yeni Şafak gazetesi yazarı Mehmet Metiner ise Kasım 2024'te paylaştığı bir sosyal medya mesajında, "Yunanistan'daki Müslüman Türk kardeşlerimizin Lozan'da kabul edilen hak ve özgürlükleri aynısıyla sağlanmadığı sürece Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılması yanlış olur" demişti.
