Sağlık Bakanlığı'nın 'sezaryen' videosu büyük tepki topladı: 'Sezaryenle doğum yapanları başarısız gösterdiler'

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, Normal Doğum Eylem Planı Tanıtım Toplantısı”nda yaptığı konuşmada sezaryenle doğum için "fıtrata aykırı" demişti.

Sağlık Bakanlığı'nın normal doğuma teşvik amacıyla yayımladığı kamu spotu hem kadınların hem sağlıkçıların büyük tepkisine yol açtı. Söz konusu videoda sezaryenle doğum yapan kadınlar başarısız gösterilirken, anne karnındaki çocuk da konuşturuldu.

Türk Tabipleri Birliği (TTB) ) Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu, eylem planı ve kamu spotuna ilişkin “Eylem planı çerçevesinde kullanılan dil eril ve cinsiyetçidir. Bu yaklaşım kadınlara bedenleri üzerinden bir dayatma ve hekimlik uygulamalarına da baskı oluşturarak bilimsel olmayan müdahaleleri getirecektir. Bahsi geçen eylem planının da kadın sağlığını olumsuz yönde etkileyeceğini öngörüyoruz” açıklamasını yaptı.

2023 yılı Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre, Türkiye’de sezaryen oranı yüzde 61,5. Dünya Sağlık Örgütü, bu oranın yüzde 10-15 oranında olmasını öneriyor. En fazla sezaryen ise yüzde 78 oranla özel sağlık kurumlarında yapılıyor. Hem doğum oranlarının düşmesi hem de sezaryen oranlarının artması, Sağlık Bakanlığı’nın üzerinde durduğu konular arasında yer alıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, Beştepe’de yapılan “Normal Doğum Eylem Planı Tanıtım Toplantısı”nda “Kadın bedeninin fıtri yürüttüğü doğum tecrübesinin dışarıdan kontrol edilmesi mümkün değildir” açıklamasında bulundu.

Bakanlık, bu açıklamaların hemen ardından resmi sosyal medya hesabından normal doğumun teşvik edilmesi amacıyla bir kamu spotu paylaştı. Ancak söz konusu video, vajinal yoldan doğum yapan kadınların “başarılı”, sezaryen ile doğum yapan kadınlar “başarısız” olarak tanımlanması ve anne karnındaki bir bebeğin konuşturulması ile duygusal istismar yaratılarak işlendiği gerekçesiyle kadınlardan da, sağlıkçılardan da büyük tepki topladı.

TTB Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada hem eylem planını hem de söz konusu video eleştirilerek  “Eylem planlaması içerisinde sezaryen doğuma kadar olan sağlık sistemine dair eksiklikler, gebe izlemlerinin yetersizliği, hekimlerin doğum sürecinde yaşadıkları bu eksikliklere dayanan sıkıntılara yer verilmemiştir. Buna karşın sezaryen doğum planlamalarının denetim ve takip süreçlerine yer verildiği, bu durumun da sezaryen yapılması halinde hekimlerin soruşturmaya tabi tutulacağı, ayrıca kadının bu süreçteki rızasının ve kendi bedeni üzerinde karar verme hakkının tamamen konunun dışında bırakıldığı görülmektedir” denildi.

 "KADIN BEDENİ ÜZERİNDEN DAYATMA"

Eylem planına ilişkin videoda sezaryen olan kadınların sezaryen ile doğumu kendileri tercih eden, kolaycı anneler olarak damgalandığı ve çocuklarının yaşamını tehlikeye attıkları ima edildiği vurgulanan açıklamada “Anne ve çocuk arasında kurulan bağ video içeriğinde sezaryen ile ilgili bir trajedi yaratılması yoluyla kötüye kullanılmaktadır. Sosyal medyada da kadınlar tarafından çok fazla tepki alan video, kadınları rahatsız etmiş ve kadın bedeni üzerinden bir dayatma yaratarak yine bir ötekileştirmeye gidilmiştir” denildi. 

"HALK SAĞLIĞI SORUNLARINA YOL AÇABİLİR"

 Açıklamada şunlar kaydedildi:

 “Bu projede yer alan eylem planlamasına göre, sezaryen ile doğum yaptıran hekimlere yönelik  ‘takip ve izleme’ gerekçesi ile bir baskı oluşturulması ve belki de soruşturmaya tabi tutulmasının söz konusu olabileceği düşünülmektedir. Bu durumda kadınların bedenleri üzerinden tıbbi yaklaşımlara da müdahaleyi getirebileceği, baskı altında yanlış kararlar verilebilmesine ve büyük halk sağlığı sorunlarına yol açabileceğini, ayrıca kamu ve özel hastanelerde gelişecek uygulama farklılıklarıyla maddi gücü olmayan kadınların eşitsizliklerden daha fazla zarar görebileceğini düşünüyoruz.”

"BİLİM DIŞI SÖYLEMLERLE ELE ALINAMAZ"

Uzun süredir sağlık politikalarına ilişkin iktidar söylemlerinde “sezaryenin fıtrata aykırı” olduğuna dikkat çekilen açıklamada “Bilimsel bir tıbbi uygulamanın ‘fıtrat’ gibi bilim dışı bir söylemle ele alınmasını kabul etmiyoruz. Eylem planı çerçevesinde kullanılan dil eril ve cinsiyetçidir. Bu yaklaşım kadınlara bedenleri üzerinden bir dayatma ve hekimlik uygulamalarına da baskı oluşturarak bilimsel olmayan müdahaleleri getirecektir” ifadeleri yer aldı. Benzer söylemlerin kürtaj hakkına erişimde de sıkıntılar yaşattığı kaydedilerek “Bahsi geçen eylem planının da kadın sağlığını olumsuz yönde etkileyeceğini öngörüyoruz. Bahsi geçen eylem planı tekrar gözden geçirilmeli, tanıtım videosu yayından kaldırılmalı” denildi. 

"KADINLARI SUÇLAYICI YAKLAŞIM"

CHP’nin Gölge Sağlık Bakanı Zeliha Aksaz Şahbaz ise “Bakanlık normal doğumu özendirmek için bir takım şeyler yapmaya çalışıyor ama yöntemi doğru değil. Uygulanan yöntem uygun değil” dedi.

Normal doğum yapmayan kadınları suçlayıcı bir yaklaşımın doğru olmadığını vurgulayan Şahbaz, “Jinekoloji uzmanlık dernekleriyle bir çalışma yapılması gerekir. Alt yapısının oluşturulması gerek. Bu konuda çalışan çok fazla uzmanlık derneğimiz var. Kadın doğum hekimleriyle konuşulmalı” ifadelerini kullandı. Şahbaz, “Normal doğumun özendirilmesi için kamu spotları yapılması gerekiyor ancak ülkemizdeki sağlık sistemi maalesef hasta memnuniyeti üzerinden gidiyor.  Parası olanlar, acı çekmek istemedikleri için sezaryen olmak istiyor. Hekimleri sezaryen  olmak için zorluyorlar” diye konuştu. Sezaryen doğumun, normal doğuma göre ciddi sıkıntıları olduğunu söyleyen Şahbaz, “Bu arada hekimleri en zorlayan şey de malpraktis oluyor. En ufak bir şeyde hekimler şikayet ediliyor. Normal doğumun küçük komplikasyonlarında bile hekim suçlanabiliyor. Onun için hekimlere ve ebelere bunlardan koruyucu yasal düzenlemeler getirilmeli” değerlendirmesinde bulundu.