Millî Savunma Bakanlığı (MSB) önceki akşam yayımladığı açıklamasında, “Karadeniz üzerinden hava sahamıza yaklaşan bir hava izi tespit edilmiş ve rutin prosedürler kapsamında takibe alınmıştır. Hava sahası güvenliğinin sağlanması amacıyla, NATO ve millî kontroldeki F-16’larımıza alarm reaksiyon görevi verilmiştir. Söz konusu hava izinin kontrolden çıktığı anlaşılan bir insansız hava aracı olduğu belirlenmiş, herhangi bir olumsuzluğa mahal vermemek adına, meskûn mahal dışında emniyetli bir bölgede vurularak düşürülmüştür” ifadelerini kullandı.
ELMADAĞ DETAYI
Teyit edilmemiş bilgilere göre İHA, Ankara Elmadağ civarında düşürüldü. İlçeden paylaşılan görüntülerde, jandarmanın, uçağın enkazını aradığı görüldü. Bir yurttaş ise görüntülerde, “Televizyon seyrediyordum, bomba gibi bir ses duydum. Yakın bir yere düşmüştür, ev bile sallandı” sözlerini sarf etti. İHA’nın düşürüldüğü saatlerde Esenboğa Havalimanı’ndaki hava trafiği de aksadı. Dört uçağın Ankara yerine Konya’ya indiği öğrenildi.
OLAĞAN ŞÜPHELİ RUSYA VE UKRAYNA
Yaşananlar, Karadeniz’de son dönemde yükselen gerginliği akıllara getirdi. Geçtiğimiz haftalarda Ukrayna, “Rusya’nın gölge filosuna” ait gemileri Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesinde vurmuş, geçen cuma günü ise Rusya’nın Ukrayna’nın Çornomorsk limanına yönelik saldırısında 3 Türk gemisi zarar görmüştü. Bu ayın başında Rusya maslahatgüzarı ve Ukrayna büyükelçisi, artan gerginlik nedeniyle Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı. Bu nedenlerle “Düşürülen İHA Rusya ya da Ukrayna’ya ait” değerlendirmeleri yapıldı. İki ülke ise konuya ilişkin bir beyanda bulunmadı.
‘BU KADAR İÇERİ GİRMESİ VE GÖRÜLMEMESİ NORMAL DEĞİL’
MSB’nin açıklamasından, İHA’nın Türkiye’nin tam egemenliğinde olan 12 deniz millik hava sahasını aşarak kara bölgesine girdiği anlaşıldı ve bu, endişelere neden oldu. Savunma analisti Kozan Selçuk Erkan, “İHA’nın bu kadar içeri girmesi normal mi” sorusunu “Değil. Demek ki belli bir yere kadar görülmemiş. Hele ki şu anda, bu kadar sıkıntılı olan bir Karadeniz bölgesinde gelip içeri girmesi, bir şeylerin görülmediğinin en güzel göstergesi” şeklinde yanıtladı. Erkan, “Görülmemesi normal mi” sorusuna ise “Değil. Yani o kadar da gizli, ‘stealth’ diye tabir edilen özelliğe sahip şeyler değil. Bir de bunu tek taraftan da görmüyorsun. Orada sabit olarak, çeşitli açılardan görebilen birçok radar var. O bölgeyi askeri radarların da görmesi gerekiyordu. Hiçbirinin görmemesi düşündürücü. Demek ki gözden kaçmış. Normalde Ukraynalılar bunları sivil radarlarla da görüyor” yanıtını verdi. Erkan, hava sahasının kontrolünün rutin olarak Türk Hava Kuvvetleri ve sivil birimlerce yapıldığını anlattı.
‘HAVA SAVUNMASI ZAFİYETİMİZ VAR’
Yaşanan olayın Türkiye’nin hava savunma zafiyetini yeniden ortaya çıkardığını ifade eden Erkan, “Bu olay, hava savunmasında hazır olmadığımızı gösteriyor. Çelik Kubbe siparişleri verildi ama, henüz teslim edilmedi” dedi. Erkan, “Türkiye’nin hangi bölgelerinde hava savunma sistemleri var” sorusuna, “Suriye tarafına bir tane kuruldu. Ege’de bir tane kuruluyordu. Herhalde kurulmuş durumda. Bir de Boğaz tarafına kurulacaktı, onun teyidi gelmedi” yantını verdi.
‘İNSANSIZ ARAÇLAR GELENEKSEL KORUMAYI AŞIYOR’
CHP’nin Millî Savunma Bakanlığından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu ise, İHA’nın düşürüldüğü gün, Ukrayna’nın, Rusya’ya ait bir denizaltını insansız sualtı aracı ile vurduğuna dikkat çekerek, “Bu iki olay, farklı alanlarda olsa da ortak bir mesaj veriyor: İnsansız araç teknolojilerinin hızla gelişmesi, geleneksel kuvvet koruma yöntemlerini aşıyor. Geleneksel radar sistemleri, İHA’ları tespit etmekte zorlanabiliyor, bu da askeri üsler, havalimanları ve kritik tesislerde ciddi riskler yaratıyor” sözlerini sarf etti.
‘SAVUNMA STRATEJİSİNDE KÖKLÜ DEĞİŞİKLİKLER GEREKİYOR’
Türkiye’nin savunma stratejisinde köklü değişikliklere ihtiyaç olduğunu ve dinamik tedbirler alınması gerektiğini kaydeden Bağcıoğlu, “Tespit ve teşhis, erken ihbar ve angajman yeteneğine sahip Entegre Hava Savunma Sistemi (Çelik Kubbe) ile etkili bir muharip hava gücü ve denizde ileriden savunma sağlayacak hava savunma gemilerine çok acil ihtiyaç var. Çevremizdeki birçok devlet entegre hava savunma sistemine onlarca yıl önce sahip olmuşken, Çelik Kubbe Sistemi çalışmalarına ve TF-2000 hava savunma muhribi inşasına 2024’te başlanması bir zafiyettir. 3 binden fazla savunma projesinin Savunma Sanayi Başkanlığı koordinesinde harekât ihtiyaç makamlarıyla tekrar önceliklendirilmesi gerekiyor. Gerekirse bekamız için acil ve kritik projelere diğer kurumların bütçelerinden uygun kalemlerden tasarruf yapılarak kaynak aktarımı sağlanmalıdır. Örneğin zengini daha da zengin yapacak vergi istisnaları için ayrılan 768 milyar lira bu kapsamda değerlendirilebilir” ifadelerini kullandı.
FİDAN İLE BARRACK’TAN SÜRPRİZ GÖRÜŞME
Kamuoyunun gözleri Millî Savunma Bakanlığına çevrilmişken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile bir araya geldi. Ankara’da gerçekleşen görüşmeye ilişkin fotoğraf paylaşılırken, herhangi bir açıklama yapılmadı. Fidan’ın normalde dün, Büyükelçiler Konferansı’nda bir konuşma yapması bekleniyordu fakat “program değişikliği” nedeniyle bu iptal edildi. Barrack ise önceki gün, Tel Aviv’de, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmüştü.
