Bazen inanması zor ama bütün köpeklerin, hatta şivavaların bile ataları kurtlar.
Antik atalarının soyu tükendi ve şu an yaşayan en yakın akrabaları bozkurtlar.
Bozkurtlar bugün hala vahşi doğada dolaşan güçlü bir yırtıcı.
Ama hangi noktada kurtlar bizim bu kadar yakınımızda yaşamaya başladı ve neden köpekler dünyanın dört bir yanında bu kadar çok seviliyor?
BU NOKTAYA NASIL GELDİK?
Köpeklerin insanların evcilleştirdiği ilk hayvanlar olduğuna inanılıyor.
2017'de antik bir köpek DNA'sı üzerinde yapılan bir araştırmada, çok büyük ihtimalle 20 ila 40 bin yıl önce Avrupa'daki tek bir noktadan evrimleştikleri sonucuna varıldı.
Daha önce köpeklerin birbirlerinden binlerce kilometre uzaklıktaki iki farklı kurt popülasyonundan evrimleştikleri düşünülüyordu.
Fakat kurtlardan ilk köpeklerin nasıl evcilleştirildiği hala süren bir araştırma alanı ve hala tartışılıyor. Çok sayıda da teori var.
Başlıca teorilerden biri insanların kurtları, yavrularını alıkoyup yetiştirerek evcilleştirdikleri yönünde.
Buna göre ava yardımcı olması için daha az saldırgan yavrular seçilip üretiliyordu.
Bir başka önemli teori de kurtların kendilerini evcilleştirdiklerini savunuyor.
Bu teoriye göre de daha az temkinli olan kurtlar yiyecek bulabilmek için insan yerleşimlerine yaklaştı.
Bir noktada da insanlar bu ilişkinin her iki tarafa da fayda sağladığını fark etti.
Daha girişken ve korkusuz kurtlar hayatta kaldı ve daha sık üretildi.
Bu uysallık işaretleri kuşaklar boyunca aktarıldı.
Oxford Üniversitesi'nden evrimsel genetik uzmanı Profesör Greger Larson, birbirimize yardımcı olabileceğimizi fark etmemizle başlayan, daha rastlantısal bir karşılaşma olduğuna inanıyor.
Prof Larson görüşünü şöyle açıklıyor:
"İnsanların kurtları evcilleştirdiğini söylemek bir tür niyetlenme anlamına geliyor ve yaşamımızdaki çoğu ilişkide bu yok. Bu nedenle, böyle bir inanış sanki ne yaptığımızı bildiğimizi, bir planımız olduğunu, bilinçli olduğumuzu biliyormuşuz gibi kulağa geliyor."
Profesör ilişkinin başlangıcında daha iyi avlanmak gibi iki taraf için de faydalar olduğunu söylüyor.
"Bence bize fayda sağladı çünkü kurtlar bizi kendilerinden gibi gördü, bize bekçilik yaptılar ve bu biraz daha güvende hissetmemizi beraberinde getirdi. Kurtlar açısından bakarsak da, gıda tedarikinde düzen ve süreklilik söz konusuydu."
Binlerce yıl boyunca, insanlar av ve çobanlık yapmak gibi belirli özelliklerinden faydalanmak için köpekleri seçerek üretti.
Şimdiyse kariyer seçenekleri mağaralarda nöbetçilik yapmaktan önemli ölçüde farklılaştı.
Rehberlikten, havaalanlarında şüpheli paketleri koklamaya birçok alanda çalışıyorlar.
Doğal seçime bu insan müdahalesi nedeniyle bugün yüzlerce farklı köpek türü var.
Antrozoolog John Bradshaw'a göre bugün en çok farklı türü olan memeliler köpekler.
Tarihin bir noktasında, köpeklerin rolü bize yardım etmekten ailenin bir parçası olmaya evrildi.
Newcastle Üniversitesi'nin 2020'de evcil hayvan mezarlıklarındaki taşlar üzerinde yaptığı bir araştırmada, ilk evcil hayvan mezarlığının açıldığı 1881'den bu yana köpeklere yönelik tavrımızda önemli bir değişim saptandı.
Araştırmaya göre 19. yüzyılın büyük kısmını kapsayan Kraliçe Victoria dönemindeki mezar taşlarında evcil hayvanlar arkadaş ve yoldaş olarak tanımlanıyordu.
Fakat daha sonraki definlerin mezar taşlarında hayvanlardan ailenin üyeleri olarak bahsedilmeye başlandı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bu tutum yoğunlaştı.
Araştırmada ayrıca, 20. yüzyılın ortalarından itibaren evcil hayvanların ölümden sonra yaşadığına dair inancın arttığı tespit edildi.
ÇOK SEVİMLİ OLMALARINA MI DAYANAMIYORUZ?
Cornell Üniversitesi Veterinerlik Fakültesine göre köpek yavrularının anneleri ve kardeşleriyle ideal kalış süresi sekiz ila 12 hafta.
Sosyalleşmeleri ve gelişmeleri açısından çok önemli bir dönem bu.
Bu arada, Arizona State Üniversitesi'nde 2018'de yapılan bir araştırmaya göre köpekler sevimliliklerindeki zirveye de bu nokta civarında ulaşıyorlar.
Prof. Larson "Köpeklerin anneleri tarafından terk edilmeye en açık oldukları ve kendi başlarına kesinlikle yaşayamayacakları bu kritik dönemde, insanlara en tatlı halleriyle gözüktükleri doğru. İnsanlar da bu boşluğu dolduruyorlar, evlerine götürüyorlar ve besliyorlar" diyor.
Dahası, 2019'da yapılan bir araştırmada, köpeklerin gözlerinin etrafında kaslar geliştirdikleri ve bu kasların insanlara daha çekici gözükmelerini sağladıkları bulundu. Çalışmada ayrıca bunun evcil hayvanların insanlarla bağ kurmasına yardımcı olduğu sonucuna varıldı.
Bradshaw "Bir yavru köpek insanların dost olduğunu öğrendiğinde, içgüdüleri ona hayatta kalma şansının kendisini bir insana bağlayarak en yüksek düzeye çıktığını söyler" diyor.
Çoğu insan, köpeklerin bu sevgiye karşılık verdiğine inanıyor. Uzmanlara da insanlara duydukları ilginin köpeklerin davranışlarının büyük bölümünün itici gücü olduğuna dair kanıtlar buldu.
Emory Üniversitesi'nden Nörobilimci ve Psikoloji Profesörü Gregory Berns, köpekler ve insanlar arasındaki ilişki üzerine çalışıyor. Berns, MRI çekildiği sırada köpeklere sabit durmalarını öğretti. Araştırmasında, beynin olumlu beklentilerle bağlantılı bir bölümünün,en çok tanıdık bir insan kokusu alındığında aktifleştiğini buldu.
Yani köpekleri sevmeden edemiyoruz ve bu duygu karşılıklı olabilir.
