Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Silivri'de Yargılananlara Yem Borusu mu?
Önce Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünden “yem borusu” deyiminin anlamını aktaralım:
\n“1. Askerlikte hayvanlara yem verme saatinin geldiğini bildirmek için çalınan boru.
\n2. Oyalayıcı, aldatıcı söz.”
\n***
\nOsmanlı ordusundan gelen bir gelenekle süvari birliklerinin atlarına yem verilmeden önce çalınan bu boru üzerine üretilen “Oyalayıcı aldatıcı söz” mecazı, tipik bir şartlı refleks olayından kaynaklanır:
\n“Şartlı refleks” olayını dünya literatürü Rus bilim insanı İvan Petroviç Pavlov’un bir deneyinden öğrenmiştir.
\nFizyolog ve psikolog olan, çağdaş “davranış bilimlerinin” öncüsü sayılan Pavlov köpekler üzerinde basit bir deney yapmıştı:
\nÜzerinde deney yaptığı köpeğe yemeğini vermeden önce zil çalıyordu.
\nBir süre sonra zil çaldığı zaman, yemek vermese de köpeğin ağzının sulandığını gözlemledi…
\nKöpek, yemeğe verdiği refleksi zil sesine göstermeye başlamıştı.
\nİşte bunun adı “şartlı reflekstir”:
\nBelli koşullar altında öğrenilen ve arkası gelmese bile belli olayların habercisi olan uyarıcılara karşı, olayın kendisine gösterilen refleksin ortaya çıkmasıdır.
\nOsmanlı ordusundan gelen “yem borusu” geleneği bu şartlı refleksin tipik bir örneğidir.
\n***
\nŞimdi işin öykü kısmına gelelim:
\nBirinci Dünya Savaşı sırasında ordu birlikleri gemiyle Arabistan’a sevk edilmektedir.
\nİmparatorluk zaten yoksulluk içindedir.
\nBir süre sonra gemideki hayvan yemi biter.
\nAmbardaki hayvanlar açlıktan huysuzlanmaya, tepinmeye başlar.
\nBunun üzerine komutan yem borusu çalınması emrini verir.
\nYem borusunu duyan hayvanlar, yemek geliyor diye seslerini kesip beklemeye başlarlar.
\nBu olay birkaç kez tekrarlanır ve neyse ki atlar artık boru sesinden sonra yemeğin gelmeyeceğini öğrenemeden yolculuk biter.
\nÇünkü öğrenilen şartlı refleks yine ters koşullanmaya dönük bir öğrenme sürecinden sonra ortadan kalkmaktadır.
\nİşte bu öyküden kaynaklandığı öne sürülen “yem borusu” benzetmesi, tepkileri durdurmaya yönelik, temeli olmayan sözleri belirtmek için kullanılır.
\n***
\nDeniz Feneri davasının iktidara yakınlıklarıyla bilinen sanıkları “suç vasfının değişme ihtimalinin olması, delilleri karartma şüphesinin bulunmaması, kaçma şüphelerinin olmaması, delillerin toplanmış olması” gerekçesiyle dört ayda serbest bırakılınca, aynı gerekçelerle tahliye isteyen Silivri’deki davaların, kimisi yıllardır tutuklu olan, asker ve sivil sanıkları da bir beklenti içine giriyor.
\nTam bu sırada Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç bir demeç veriyor:
\n“Bunları tahliye eden hâkimin verdiği kararın, başka davalardaki hâkimlere örnek olmasını diliyorum. Kalben inanıyorum ki yakın zamanda diğer mahkemeler, heyetler veya hâkimler tahliye kararlarını vermeye herhalde başlayacaklar. Başlamaları gerekir diye söylemek istiyorum. Yoksa bunun izahı olamaz” diyor.
\n***
\n12 Eylül 2010 referandumundan sonra yargı erkinin siyasal iktidarın etki ve denetimine girdiği kimsenin meçhulü değil.
\nKendi partisi içindeki milletvekillerinin bazılarından da tepki alan Arınç’ın bu açıklaması acaba bazı gelişmeleri mi haber veriyor yoksa AKP’nin bugüne kadar yaptığı gibi sadece yeni bir “yem borusu” mu?
\n***
\nBiliyoruz ki şartlı refleksler tersine koşullanmayla ortadan kalkar…
\nSonuç vermeyen “yem boruları” bir süre sonra kimseyi sakinleştirmez…
\nTam tersine, güven duygusunu yok ettiği için daha sert tepkiler doğurur.
\nAyrıca unutmayalım ki tutuklu insanları zaman zaman özgürlük haberleriyle umutlandırarak beslemek ve sonra da bu umutları söndürmek, daha sert ruhsal bunalımlara yol açar…
\nManevi işkencenin dozunu arttırır!
\nYoksa istenen bu mudur?
\nAma ben kimsenin bu denli bir gaddarlık içinde olacağını düşünmek istemiyorum!
\n\n\n
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Türkiye'deki sağlık sistemi ne durumda? Mersin Tabip Oda
- Çorlu tren faciası davasında 6 yıl sonra karar çıktı!
- Beslenme çantalarının içi boş kaldı...
- Böylesi görülmedi: Tavuk mu horoz mu?
- Özel yeni üye kampanyasını başlattı
- Bugün 23 Nisan! Arşiv görüntüleriyle Meclis'in açılışı..
- Erdal Sağlam'dan ekonomi analizi!
- Belediye başkanı 'sıkıntı olmayan belediyemiz yok' dedi
- Özdağ'dan hükümete Dünya Bankası tepkisi
- Meclis'te gerilim
En Çok Okunan Haberler
- Kayyum rektörün paylaşımına tepki
- Kadınları 'çarşaf'a çağırdılar
- Taksim bombacısı için karar çıktı
- Metin Külünk'ten, Şimşek'e 'fotoğraflı' uyarı
- Altın fiyatları güne nasıl başladı?
- Mersin’de hasat başladı: 150 bin ton rekolte bekleniyor!
- Mükemmel koca olan 4 burç
- Özgür Özel 'kırmızı motosiklet' sözünü tuttu
- Nihal Candan için yeni karar
- Perinçek’in danışmanı Adanur tutuklandı