Geçen hafta gazetelerin ekonomi sayfalarında “Türk sinema endüstrisi”nin 2015 rakamları vardı. Haberin sanat sayfalarında değil ekonomi sayfasında yayımlanmasının nedeni parasal bir başarı elde edilmiş olması.
Antrakt 2015 Sinema Raporu’na göre 2015’te toplam 405 yerli ve yabancı film ilk kez vizyona çıktı. Ve bu rakam son 26 yılın rekoru. Vizyona çıkan 405 filmin 268’i yabancı, 137’si yerli. Vizyona çıkan 268 yabancı filmin 140’ı ABD yapımı, 26’sı Fransa, 18’i İngiltere ve 13’ü Almanya yapımı.
137 yerli filmle de 26 yılın rekoru kırılmış. Bundan sonraki cümle önemli: “2015 yılında 100 kadar yerli filmin de vizyona çıkamadığı sanılıyor.” Yani çekilmiş, gösterime hazır hale getirilmiş ama salon bulamamışlar. Türkiye’de toplam 2376 sinema salonu, 291.270 koltuk var ve bu filmler salon bulamamış.
Alışveriş merkezlerinin hâkimiyeti dikkat çekici “52 hafta aralıksız film gösterimi” yapılan “A sınıfı profesyonel” diye değerlendirilen 378 sinema kompleksinin 245’i AVM’lerde yer alıyormuş. 2015 yılı içinde 43 komplekste 24.213 koltuklu yeni 220 salon açılmış, 5 sinema kapanmış. Koltuk sayısı artmış olmasına rağmen seyirci sayısında artış yok.
En çok sinema salonu 1100 salonla Marmara’da, Güneydoğu Anadolu’da 163, Doğu Anadolu’da 89 salon var. Şırnak, Ardahan, Hakkâri, Sinop ve Gümüşhane illerinde hâlâ düzenli gösterim yapılamıyormuş.
100 yerli film salon bulamamış ama en çok izlenen filmler Türkiye yapımı. Bu yıl vizyona çıkartılan bir yerli yapıma ortalama 240 bin, yabancı film yapıma ise 100 bin kişi gitmiş. Ortalama rakamlarda geçen yıla göre düşüş var.
Boxoffice Türkiye’ye göre 60 milyon 228 bin 415 seyirci 678 milyon 557 bin 472 TL ödemiş bu filmler için. Bu seyirci ve hasılatın yaklaşık yüzde 10’unu tek bir film sağlamış: “Düğün Dernek 2: Sünnet” (5 milyon 511 bin seyirci, 63 milyon hasılat). Tüm dünyayı sarsan “Star Wars: Güç Uyanıyor” sadece “Düğün Dernek 2”ye geçilmemiş. “Star Wars”ın önünde 14 film daha var. “Star Wars” 817 bin seyirci 11 milyon 991 bin hasılatla 16. sırada. İlk 10’da sadece iki yabancı film var, sekizi yerli (bkz. http://boxofficeturkiye.com/ yillik/?yil=2015).
Seyircinin yerli yapımlara daha çok ilgi gösterdiğini söyleyebiliriz. Tercih de esas olarak komedi filmlerinden yana. İlk filmler, farklı arayışlar, nitelikli yapımlar seyirci bulmuyor. Entelektüel seyirci bile tercihini çok izlenen komedilerden yana kullanıyor. Radikal’in okurları arasında düzenlediği 2015’in en iyileri anketinde “Yılın en iyi sinema filmi” olarak “Düğün Dernek 2 – Sünnet”in seçilmiş olması da bunun göstergesi olmalı (bkz.radikal.com.tr).
En az seyredilen yerli yapım Senem Tüzen’in ilk uzun metrajlı filmi “Ana Yurdu” olmuş. Tek salonda gösterime giren yapımı 1 haftada 6 kişi izlemiş.Ahu Öztürk’ün ilk uzun metrajlı filmi Toz Bezi’ni 10 kişi, Faruk Hacıhafızoğlu’nun yazıp yönettiği, ilk uzun metraj filmi Kar Korsanları’nı 14 kişi, Alper Giray Urhanoğlu’nun Asimetrik’ini 37 kişi, Selim Evci’nin yazıp yönettiği üçüncü uzun metrajlı filmi Saklı’yı 39 kişi izlemiş. Umarım gelecek haftalarda seyirci sayılarını artırırlar. Ama bu rakamlar bize gösterime hazır olmasına rağmen 100 yerli yapımın neden salon bulamadığını da izah ediyor. Sinemanın en büyük destekçisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan gösterime giremeyen yerli filmler için sinema salonu desteğinde bulunmasını beklemeli miyiz? Bu da bir tartışma konusu. Ama bu kadar çok filmin gösterim şansı bulamaması, gösterime çıktı denilen çoğu nitelikli yerli yapımın da sadece bir salonda ve tek bir hafta gösterilebildiği, çok az seyirciye ulaşabildiği de acı bir gerçek.