Nilgün Cerrahoğlu
Nilgün Cerrahoğlu nilgun@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

İspanya’da deprem: İktidar kan kaybetti

26 Mayıs 2015 Salı

Madrid’in Gezi’si “Puerta del Sol” dan yükselen “Öfkeliler” tsunamisi, yerel seçimde hükümet partisine (“Halk Partisi / PP”) ağır darbe indirdi. 2011’den bu yana iktidarda olan Başbakan Rajoy liderliğindeki parti, dört yıl önceki seçimde aldığı oyun yüzde 40’ını yitirdi.
Rajoy’un partisi (PP), gerçi hâlâ ilk parti…
Ama son seçimde aldığı yüzde 38 oy oranı, 11 puanlık bir gerilemeyle yüzde 27’ye düştü.
Merkez solda ana muhalefetteki “Sosyalist İşçi Partisi/PSOE” de yüzde 28’den yüzde 25’e gerileme yaşadı. Sağın kaybı her halükârda merkez solunkinden ağır.
İspanya’da Franco’nun ölümünden sonra demokrasiye damga vuran iki büyük parti -PP ve PSOE- her halükârda yara bere aldı. Seçmen “Puerta del Sol-Öfkeliler hareketinin” içinden çıkan Podemos’a kredi açtı.
İspanyolca’da “Yapabiliriz” anlamına delen Podemos; özetle hem iktidar partisinden, hem ana muhalefetteki PSOE’den oy götürdü.

Mutlak çoğunluk hegemonyasına son
17 özerk yönetimden 13’ünde ve 8 bin belediyede 35 milyon seçmenin oy kullandığı seçimlerin yıldızı, tabanda internet üzerinden örgütlenen aydınların partisi Podemos oldu.
Podemos gibi “yolsuzluğa muhalefet” gündemiyle gene tabandan örgütlenen ve son beş ayda kendisini yoktan var eden diğer yeni parti “Ciudadanos/Yurttaşlar” da yüzde 6.5 civarında oy aldı.
Bu seçime, çeşitli yerlerde farklı sol koalisyonları destekleyerek girdiği için Podemos’un kesin oy yüzdesi ifade edilemiyor. Ancak bir yaşını yeni geride bırakan partinin yaklaşık yüzde 10’luk bir oya sahip olduğu ileri sürülüyor.
Bu durumda Podemos “yüzde 10” oy oranıyla, İspanya’nın mevcut güç mimarisini temelinden sarsmış, iktidar partisinin elinden “mutlak çoğunluk hegemonyasını” almış bulunuyor.
Depremin adı bu yüzden “Podemos”…

Seçimin yıldızı kadınlar
Podemos’un tek başarı ölçüsü oy yüzdesinden ibaret değil.
Muhalif belediye başkan adaylarına Podemos’un verdiği destekle PP; 24 yıldır sahip olduğu başkent Madrid belediyesini kaybediyor.
Bu arada ikinci büyük kent Barselona da yerel milliyetçilerden gene Podemos destekli adaya geçiyor.
Barselona ve Madrid’in belediye başkan adayları olan Ada Colau ile Manuela Carmena, Podemos desteği ile yıldızı parlayan kadınlar…
Ada Colau, konut kredilerini ödeyemedikleri için evlerinden atılan kriz mağdurlarını örgütleyen çok etkili bir sivil toplum hareketinin lideri…
Barcelona en Comu/Ortak Barselona” adıyla seçime girdiği yerel platformda, Podemos’dan Yeşillere ve Komünistlere dek uzanan çok geniş bir “aktivist” ve “Öfkeli yelpazesi” barındırıyor.

Yolsuzluk karşıtlığına prim
İspanyol Sosyalistlerinin desteği ile başkentte belediye başkanlığına sahip çıkması beklenen Manuela Carmena ise geçmişte Yargıtay üyeliği yapmış anti-Franco’cu eski bir komünist.
Ada Colau gibi, Carmena’nın siyasi dilinde de iktidar partisinin yolsuzluk skandallarına muhalefet baskın yer tutuyor.
Şimdi Madrid/Ahora Madrid” isimli bir yerel listeyle seçime giren Carmena’nın da Colau örneğinde olduğu gibi bir numaralı destekçisi gene “Podemos”.
Böylece hem Barselona, hem Madrid Podemos’la el ele… yolsuzluklara bayrak açan kadın, solcu belediye başkanlarına geçiyor.
2011 Mayısı’nda “Puerta del Sol”da tohumları atılan Podemos’un yükselişi, sandığı 24 Mayıs 2015 tarihinde yeniden şekillendirdiği için, “İspanyol Mayısı” olarak ta anılıyor.
Haziran yerine mayıs…
Mutlak çoğunluk hegemonyasını istismar edip yolsuzluklara saplanan sağ iktidarlardan kurtulmanın geri sayımı… İberik ülkesinde “İspanyol Mayısı” ile başlıyor.
Kasımda genel seçimler var.
Süreçte herkesin gözü Podemos üzerinde olacak. Podemos’un önümüzdeki beş ayda yerel yönetimlerde gösterdiği performans, “İspanyol Mayısı”nın uzun soluklu olup olmayacağını saptayacak. 



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

‘Belle Époque’ bitti 8 Aralık 2024
Trump, Musk ve Zweig 1 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları