Son günlerin en popüler kavramı metaverse. Peki, nedir  Metaverse? Kısaca “Etkileyici deneyimlerin yaşandığı sanal ortamlar” olarak tanımlayabiliriz. Metaverse, oyun oynar gibi bilgisayarımızdan, cep telefonumuzdan gireceğimiz sanal bir âlem vaat ediyor. Renkli ve heyecanlı dünyalar, daha önce görülmemiş deneyimler... Sosyal medyadaki tüm arkadaşlarımız da orada. Girmek, katılmak istemez misiniz? Elbette isteriz. 

Bir yandan oyun oynamak, diğer yandan sosyalleşmek ve tabii ki alışveriş yapmak mümkün olacak. Bu sefer gerçek eşyalar alabileceğiniz gibi, sanal eşyalar da alabileceksiniz. Oradaki halinize avatar dersek, bu avatarınızın çekici olmasını istemez misiniz? Gerçek dünyada giyinip kuşandığımız gibi, evimizi süslediğimiz gibi, metaverse sanal âleminde de bunları sanal olarak yapacağız. 

Metaverse’te şimdilik kripto para birimleri geçerli. Önümüzdeki yıllarda böyle devam edebilir veya normal para da geçerli hale gelebilir. Bir ayakkabıyı önce orada deneyebilir, hoşunuza giderse bir de gerçeğini alabilirsiniz. Ya da tam tersi. 

Zaman içinde gerçek dünyayla sanal dünya arasındaki fark azalacak, geçişler akışkan hale gelecek. Çünkü metaverse bize yeni iş imkânları da sunacak. Orada yaşayan, çalışan, para kazanan ve harcayan insanların sayısı her geçen gün artacak. Elbette bu insanlar gerçek yemek yiyecek; gerçek bir evde yaşayacak; gerçekten tuvalete gidecek ve uyuyacaklar. Ama zamanlarının diledikleri kadarını metaverse’te geçirebilecekler. 

METAVERSE İNTERNETİN GELECEĞİ Mİ?

 Bunu şimdiden söylemek zor, ama kalıcı olacağı kesin. Metaverse internetten daha renkli, daha hızlı olursa, herkes oraya taşınır. Facebook, Microsoft, Google gibi teknoloji devleri bu alana milyarlarca dolar yatırım yapacaklarını açıkladı. Oyun şirketleri hareketlendi. Piyasa kızışıyor. Önümüzdeki yıllarda bu dünyanın ağaları belli olacak. 

NE GİBİ YENİLİKLER GETİRECEK?

Bir kere yepyeni bir görüntü kalitesi sunacak. Sosyal medya veya internet gibi küçük bir ekrandan metin, foto veya video izler gibi olmayacak. İçine dalacağınız, serbestçe hareket edebileceğiniz, fizik kuralların geçerli olmadığı tamamen hayal gücünüzle sınırlı bir sanal âlem olacak. 

Çocuklarımız Minecraft ve Roblox gibi oyunlarda bunu biraz öğrendiler. Üç boyutlu dünyalar, yarattılar, içinde geziniyorlar. Bu onların hayal dünyasını, üç boyutlu düşünme becerilerini epeyce geliştirdi. Metaverse’de daha da gelişecek. Metaverse sadece gerçek dünyanın dijital bir kopyası değil. Dolayısıyla yepyeni dünyalar, masaldaki gibi evrenler yaratmak mümkün. 

NELERE DİKKAT ETMELİ?

Sosyal medyada, internette, bilgisayar oyunlarında olduğu gibi, özellikle gençler açısından “bağımlılık” yapma riski olacaktır. Ebeveynler buna mutlaka dikkat etmelidir. Metaverse’te üstüne bir de gerçek dünyayla sanal dünya arasındaki farkı kaybetme riski oluşabilir. Oyunlarda ve başka bazı durumlarda bunun vakaları görüldü. Dikkatli olmakta fayda var. 

Metaverse’te “dijital devletler” kurulma ihtimaliyle karşı karşıyayız. Diyelim ki geniş bir topluluk kendi kripto parasını çıkardı; sanal şirketlerini, kendi Metaverse sanal âlemini kurdu. Değer verdikleri konuları bir manifesto haline getirdiler. Aynı gerçek dünyadaki gibi. Olamaz mı? Olabilir gibi... 

Ya metaverse’te gördüklerimiz, orada dolaşan figürler gerçek değilse? Ya onlar yapay zekâ tarafından yönetilen sanal robotlarsa? Kime ve neye güvenebiliriz? İşte burada blok zinciri, dijital kimlikler, etik kurallar devreye giriyor. Ama gerçek dünyada kanuna ve nizama uymayanlar olduğu gibi, dijital dünyada da olacaktır. Bunlara dikkat etmek gerekecek... 

HALİL AKSU 

YÖNETİM DANIŞMANI, DİJİTAL DÖNÜŞÜM UZMANI