Seçime günler kala Anadolu’da halkın “değişim” isteği kendini iyice hissettiriyor. Bu istek, kimi zaman derin bir sessizlik içinde bilgece sergilenen hal ve tavırlarla, kimi zaman da sokaklarda, pazar yerlerinde, mitinglerde dile getirilen “hak-hukuk-adalet” arayışıyla ortaya konuluyor. Bu değişim isteğini güçlü biçimde dilendiren üç kesim öne çıkıyor:

1 ÇALIŞAN GENÇ KADINLAR 

Bu kadınların büyük çoğunluğu özel sektörde, çok olumsuz koşullarda ucuz işgücü olarak çalıştırılıyor. Güneş yüzü görmeyen bodrum katlarında, havasız daracık alanlarda çalışan tekstil-konfeksiyon işçileri, fabrikalarda, atölyelerde çalışan montaj işçileri, uzun çalışma saatlerinin geçerli olduğu hizmet sektörlerinde çalışan genç kadınlar... Giyim kuşamı nasıl olursa olsun bu genç kadınlar artık bu şekilde çalışmak, bu şekilde yönetilmek istemiyorlar. Öğrenilmiş çaresizliği yenip değişime kapı aralamak istiyorlar. Geçmişteki tercihlerini değiştirmeye hazırlar. 

2 EV KADINLARI 

Evde dirlik düzeni sağlayan, çocukları yetiştirip hayata hazırlayan, çarşıya pazara çıkmakta zorlanan, iki şey alacaksa birini rafta bırakan, giderek ağırlaşan bir “yoksunluk” duygusu yaşayan, şartlar gereği artık iyiden iyiye ev ekonomisti olmuş, evin direği ev kadınları bugüne kadar sürdürdükleri geleneksel oy verme alışkanlıklarını bu seçimde içten içe, sessizce değiştirmeye hazırlanıyor. Bu bir tür “sessiz devrim” belirtisidir. 

3 GENÇ SEÇMENLER

Seçimde ilk kez oy kullanacak gençler, daha ilk gençlik çağlarında hayata sanayi işçisi ya da hizmet sektörü çalışanı olarak atılanlar, üniversiteliler, hayatlarının baharında hayata küsmüş diplomalı genç işsizler. Onlar da bu düzenden memnun değiller, değişim istiyorlar. 

Seçime günler kala, iyice anlaşılıyor ki özellikle kadınlar ve genç seçmenler, sonuçlarını belki de kendilerinin bile kestiremeyeceği büyük bir değişime imza atmak üzereler. Anadolu’da genellikle “ailecek” oy verilir. Ailenin oy tercihini, geçmişten gelen ve ailece sürdürülen köklü geleneksel değerler belirler. Değişim isteğinin belirleyici olacağı bu seçimde görünen o ki aile içi bu alışkanlık da sınanacak. Kültürel temelli, geleneksel, köklü alışkanlıkların değişmesi kolay olmasa da pekâlâ mümkündür. Yeter ki istensin.

Son 20 yıla dair “özetin özeti tefrikalar” değişim isteyen toplum kesimlerine artık hiçbir şey ifade etmiyor. Çünkü hayat onlara tefrikalardan çok daha fazlasını öğretiyor...

İBRAHİM BERKSOY

MAKİNE MÜHENDİSİ