Felsefi ve düşünsel çalışmalarını öykü, roman, şiir, deneme gibi sunuyor.

Farklı ufuklara yönelttiği bakışlarını izlemeden edemiyor, siz de farklı yerlere, farklı açılardan bakmaya başlıyorsunuz.

Kitaplarındaki her bölüm başı, her paragraf başı sarsarak içine alıyor okuyanı. 

Yazdıklarını özenli diliyle, anlaşılma kaygısının verdiği titizlikle aktarıyor.

Yinelemelerin verdiği çağrışımlarla sözlerini zenginleştirerek belleğe alınmasına zorluyor sanki. 

Server Tanilli’nin bilimsel çalışmalar için öngördüğü önsözlere, giriş yazılarına değer veren bir hoca...

AYDINLANMA YOLUNDA

Şu günlerde ardı ardına kitaplarını okuyorum. 

Prof. Dr. Onur Bilge Kula’dan söz ediyorum.

Dil, sosyoloji, edebiyat, kültür, bilim, estetik, felsefe eğitiminin sağlamlığı, yüzlerce bilimsel makalesinde ve yayımladığı otuza yakın kitabında gösteriyor kendini.

Aydınlanmanın düşünme ve değiştirme eylemi olduğunu kanıtlıyor Türkiye’de Aydınlanma ve Atatürk Devrimleri (Tekin Yayınevi) adlı kitabı.

“Aydınlanma aklın özgürleşmesi ve çoğullaşmasıyla olanaklıdır” diye başlıyor kitabına. 

Kültürü, kültürün niteliklerini, kültürel gelişmeyi, kültürün nasıl gelişip değişebileceğini anlatıyor. 

Türkiye aydınlanmasının üç belirleyici kaynağı olarak gördüğü yazınsal, düşünsel, eğitsel aydınlanmanın derinliklerine, kökenine, inceliklerine, ayrıntılarına ışık tutuyor.

“Aydınlanma”yı ve “karşı aydınlanma”yı yaşadıklarımızdan örneklerle ve olanca berraklığıyla anlatıyor.

YAZINSAL AYDINLANMA

Kitabındaki “Anadolu’da yazınsal aydınlanma” bölümüne “Akıl en değerli varlıktır... Akıl her erdemin başıdır...” diyen Yusuf Has Hacip’le başlıyor.

Kutadgu Bilig’deki “Kişi akılla yükselir, bilgi ile büyür/ Bu ikisi ile kişi saygı görür” dizesiyle yüzyıllar öncesinin bir aydınlanma bilgesinin açtığı görkemli insanlaşmaya çekiyor dikkatleri. 

Sonra, Adnan Binyazar’ın sıkça vurguladığı “düşünsel silsile”nin ışıklarını aktarıyor kitap boyunca.

“İlkeli bir aydınlanmacı... Türkçe düşünmenin ve aydınlanmanın bitimsiz kaynağı” dediği Yunus Emre ile, “Özünü bilen gerçeği bulur ve kendini aydınlatır” diyen ve derisi yüzülerek öldürülen “aydınlanmacı” Nesimi ile, Kaygusuz Abdal ile, Abdal Musa ile aydınlatıyor okuru.

Zulme başkaldırının simgelerinden olan, özgürlükçü ve insancıl öğretiyi şiirleştiren “Anadolu aydınlanmasının direniş ruhu” Pir Sultan Abdal ve “Türkçenin engin denizi” Karacaoğlan ile yüzyılları aşıyor. 

“Hürriyet Kasidesi (Özgürlüğe Övgü) güncelliğini hep koruyan aydınlanma bildirgesi” olan Namık Kemal, “Büyük aydınlanmacı” Tevfik Fikret, Mustafa Kemal Atatürk, Nâzım Hikmet...

DÜŞÜNSEL, EĞİTSEL AYDINLANMA

Eğitimdeki “yenileşme ve çağdaşlaşma atılımları”nı ve aydınlanma ile izdüşümlerini Satı Bey, İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Mustafa Necati, Hasan-Âli Yücel, İsmail Hakkı Tonguç’un kattıklarıyla aktarıyor.

“Türkiye’deki düşünsel aydınlanmanın bazı kökleri” başlığında, Ahilik, İbni Sina, Hacı Bektaş Veli, Mevlana, Şeyh Bedreddin, Baha Tevfik,  Ziya Gökalp, Hilmi Ziya Ülken, Haydar Rifat canlanıyor.

“Atatürk’e ve devrimlere ilişkin kitaplar”da özellikle “dil ve yazı devrimi” eksenindeki yayınları ele alıyor. Çünkü “Dil devrimi Atatürk’ün en değerli emanetidir.”

“Kadın erkek eşitliğinin ve eşit yurttaşlığın güvencesi” olan çağdaş ve uygar hukuk, hümanizm, aydınlanma ve Anadolu uygarlığı ile bağladığı Türk devrimini selamlıyor.

Onur hocanın bu kitabından ve ileride aktaracağım tüm kitaplarından da yıllar boyu okunacak kitaplar listesini çıkarabiliriz...