Aziz Nesin, 1995’teki ölümüne dek türlü özellikleriyle efsane bir kişilik olarak yaşamını sürdürdükten sonra, verimli bir ömrün ürünü olan yüz kadar yapıt bırakarak aramızdan ayrıldı.

Geçen zaman içinde Aziz Nesin’in yapıtlarının yaşamı süresince yayımlananlarla sınırlı olmadığı ortaya çıktı. Hayatının yaklaşık son yirmi yılını geçirdiği Nesin Vakfı’ndaki çalışma odalarında çok sayıda klasörle karşılaşıldı. Kimi klasörlerdeki belgeler düzenlenip yayıma hazırlandı. Böylece uzun yıllar boyu tuttuğu güncelerinden oluşan “Mum Hala”, okuduğu kitaplar üzerine yazılarından oluşan “Okuduğum Kitaplar”, yakından tanıdığı insanları anlattığı “Birlikte Yaşadıklarım, Birlikte Öldüklerim”, rüyalarını anlattığı “Unutulmayan Rüyalar” gün yüzüne çıktı.

Bu çalışmaların son ürünü ise yeni yayımlanan “Sanat Yazıları” (Nesin Yayınevi). Bu kitapta yazarın tiyatro, edebiyat, karikatür, sinema alanlarındaki yazıları bir araya getirilmiş.

Aziz Nesin nasıl sıra dışı bir kültür insanıysa, onun sanat üstüne yazıları da bu sıra dışı kişiliğin kafasındaki tartışma konularıyla dolu. Sanatın her alanını kendi üretim alanı olarak algılayan ve o alanın sorunları üstüne düşünmeyi, tartışmayı hatta aykırı davranmayı seven, böylelikle kafalarda yeni düşünce alanları açmayı amaçlayan bir yazar Aziz Nesin.

“Beni herkes, doğru bildiğini açıkça ve çekinmeden söyleyen bir insan sanıyor. Ya söyleyip yazamadıklarım? Bu yüzden içimde gerçeklerin dinamitlerini taşıyorum da sanki patlayacak gibiyim. Dahası inandığım gerçeklerin hepsini açıklayamadığım için kendimden utanıyorum.” (s.148)

***

İşte bu dinamit patlamaları Aziz Nesin’in “Sanat Yazıları”.

Kitapta en geniş yeri tiyatro sanatı üstüne yazılanlar oluşturuyor. Nedenini anlamak zor değil. Bugüne dek dört ciltte toplanan oyunlarının dışında henüz yayımlanmayanlar da düşünülürse başlı başına bir oyun yazarı kadar çok ürün vermiş bu alanda. Yalnız oyun yazmakla kalmamış, tiyatro sanatı üstüne de uzun uzun düşünmüş, tartışmış bir yazar. Öyle ki, bu tartışmaları daha da boyutlandırabilmek için yıllar boyu her pazartesi akşamı iki tiyatro adamı Haldun Taner ve Turan Oflazoğlu’yla yalnızca tiyatro sorunlarını konuşmak üzere buluşmuşlar.

Bütün bu arayışlar sonucu Aziz Nesin’in yakından tanıdığımız şarkılı çalgılı gülmece oyunlarının yanında çağdaş bireylerin yalnızlık, mutsuzluk, varoluş bunalımı gibi sorunlarını işlediği oyunları ortaya çıkmış. Kitapta 278 sayfa sürüyor Aziz Nesin’in tiyatro sanatı üstüne düşünceleri. Oyunlar, oyuncular, tiyatro anlayışları arasında yaşanan bir şenlik bu bölüm.

Az sayıdaki sinema yazısında ise genel beğeninin tam karşısında yer alıyor Aziz Nesin. Tunç Okan’ın “Otobüs” ve Fellini’nin “Amorcord” filmlerini neden başarısız bulduğu konusunda herkesle ödünsüzce tartışıyor.

***

Uğraşının ana dalı olan gülmece konusunda ne denli çok düşündüğünü onun “Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı” adlı antolojisine yazdığı kapsamlı önsözü okuyanlar anımsar. “Sanat Yazıları”nda da gülmece ve karikatür üstüne yazılar önemli bir yer tutuyor.

Aziz Nesin, yazdıkları yanında eylemleri ve düşünce dünyasıyla da toplumsal belleğimizde derin izler bıraktı. Bu izlerin kimi geçmişe ilişkin, kimi güncel ama sanırım çoğu da toplumumuzun ve insanlığın geleceğine ilişkin.

Aziz Nesin’in aydın kişiliğini daha yakından tanımak, onun açtığı tartışma konularına bir ucundan katılmak için son yıllarda yayımlanan öteki kitaplarıyla birlikte “Sanat Yazıları”, önemli bir fırsat yaratıyor.

\n\n