Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar

Türkkaya Ataöv

Son Yazısı / Tüm Yazıları

Suriye Kürtleri

09 Ekim 2013 Çarşamba

Suriye Kürtleri güney komşumuzdaki

azınlıklardan biridir.

Budunsal topluluklar Kürtler,

Türkler ve Çerkezler; din azınlıkları

Aleviler, Dürziler, Yunan Ortodoksları

ve Katolikleri, İsmaili

Şiiler, Ermeniler, Suriye Ortodoksları

ve Katolikleri, Maruni,

Asuri ve Yezidilerle Yahudilerdir.

Sonraki göçmenler 400 binin

biraz altında Filistinlilerdir.

En büyük azınlık iktidarda

olan Alevilerdir; ikincisi (nüfusun

yüzde 8’i) Kürtlerdir.

Osmanlı’nın çekilişiyle Fransız

manda yönetimi, emperyalizmin

genel kuramı gereği, azınlıklardan

yararlanmış, Alevilere

askeri okulları açmış, Beşşar’ın

babası (Hafız el Esad) kurmay

olarak orada yetişmiş, hava

generali rütbesiyle iktidarı almıştı.

“İştirakçı” (sosyalist) ve

Arap milliyetçisi olarak 1940’ta

kurulan (“Yeniden Doğuş” anlamında)

Baas Partisi’nin ileri geleniydi.

Suriye Baası’nın İslama

tavrı kendine özgüdür. Devlet

başkanı Müslüman olmak zorundadır,

ama devlet dininin

İslam olduğu anayasasında yer

almayan iki Arap ülkesinden

biridir; öteki Lübnan. Ancak,

anayasasında laiklik sözcüğü

geçmez.

Kürtler iki bölgededir:

Halep’in kuzeybatısında “Kürt

Dağı” ve Kuzey Cezire’de Türkiye

sınırı yakınında Carablus’tan

Kamışlı’ya değin topraklarda.

Kürtçe konuşurlarsa da, yerel

Arap kültürlüdürler. Fransız

sömürgecileri onları “Özel

Birlikler”e alıp ellerine silah

vermişti. “Hoybun” Kürt partisi

de o yıllarda oluştu. Hoybun’la

Ermeni Daşnak işbirliği, hatta

yazılı antlaşması bilinmelidir.

Bunda ve Şeyh Sait isyanında

Britanya haber alma örgütünün,

özellikle Hoybun toplantılarına

katılan Edmonds ve Modfold

adlı ajanların para ve silah yardımları

da belgelerdedir. Söz

konusu antlaşma “saldırı işbirliği

paktı”dır ve “Türk öğesine

karşı”dır (M. 3); ikisi de “Türkiye

ile savaş içinde olduklarını kabul

ederler” (M. 9).

Suriye’nin 1946’da bağımsızlığından

sonraki ilk üç askeri

darbesinde yarı Kürt kökenli

subaylar da bulunduğundan,

Kürtler ordudan uzaklaştırıldılar.

Arap milliyetçiliğinin en ateşli

olduğu 1958-76 yıllarında baskı

gördüler. Bir nedeni de Suriye

Komünist Partisi’yle yakınlıklarıydı.

1961 nüfusu sayımı 120

bin Kürt’ü “yabancı” olarak belirledi.

1962’de Türkiye sınırına

Arapları taşıyarak Kürtleri iç

bölgeye aldılar. Hafız el Esad

1971’de bu baskıyı hafifletti.

Suriye iktidarı 1990’larda

Türkiye ve Irak’taki Kürtlere

kendi amaçları doğrultusunda

arka çıkarken, birkaç Kürt de

meclise girdi. Bu değişim Kürtlerin

sivil ve budunsal haklar

aldığı anlamına gelmez. Yurttaşlıkları,

kimlikleri ve pasaportları

yoktu. Köylerinin Arap

adları vardı. Baskılar bugün

de sürüyor. Resmi dil yalnız

Arapçadır, ama yaygın üç dil

Arapça, Kirmançi Kürtçesi ve

Türkçedir. Beşşar el Esad’ın

iktidara geldiği 2000’li yıllardan

bu yana, Suriye ordusuyla Suriyeli

Kürtler arasında çatışmalar

oldu. Bir önemlisi 2004’te Kamışlı

başkaldırmasıdır.

Günümüzde Kürtler 13 siyasi

partiye bölünmüştür. PKK’nin

Suriye kolu olan Demokratik

Birlik Partisi (PYD) dışındakiler

Kürt Ulusal Kongresi’ni

(KNC) ve bu iki büyücek örgüt

de Irak’ın kuzeyinde Mesud

Barzani’nin çabalarıyla Yüksek

Kürt Kurulu’nu da oluşturdular.

PYD sözcüsü Salih

Muhammed Müslim PKK ile

bağlantıyı örgütsel değil, “ideolojik”

olarak nitelemiştir. Bu

iki birimden PYD İslamcılardan

uzaktır, öteki (KNC) Müslüman

Kardeşler’in ağır bastığı Suriye

muhalefetine yakındır. Din anlayışı

dışında, Arap-Kürt gerginliği

de vardır. Türkiye sınırına yakın

Resulayn’da çatışma olmuş,

kan dökülmüştür. Suriye muhalefeti

kimi Kürtleri ülkenin

kuzeydoğusunu ele geçirip iç

savaşa ihanet etmekle suçluyor.

İmralı’da Apo’nun 21 Mart

2013’te açıklanan mektubunda

Ortadoğu Kürtlerini öteki azınlıklarla

işbirliğine çağırdığı ve

İstanbul’da oluşturulan Suriye

geçici yönetimine bir Kürt

kökenlinin başkan seçilmesini

önerdiği anlaşılıyor.

Suriye’de muhalefeti desteklediğini

söyleyen AKP yönetimi

gerçekte Sünni muhalefeti

destekliyor, ama bu muhalefete

Suriye Kürtlerini genelde

dahil etmek istemiyor. Ancak,

Sünni El Kaide ile bağlantılı

olan El Nusra örgütünün kanlı

ve çağdışı eylemleri Türk ve

dünya kamuoyunu şaşırtmış

ve sarsmıştır.

Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

2013’ten Sonrası 23 Aralık 2013

Küba’ya Ambargo İnsanlık Dışı 20 Kasım 2013

Suriye Kürtleri 9 Ekim 2013

Günün Köşe Yazıları

Emre Kongar

Suriye çelişkileri Filler savaşında Türkiye (2)

Özdemir İnce

Din ve vicdan hürriyeti

Zülal Kalkandelen

55 yıl önceki bir karikatürden bugüne ders!

Olaylar Ve Görüşler

Suriye’nin çöküşü ve Kürt jeopolitiği - NEJAT ESLEN

Olaylar Ve Görüşler

Türkan Saylan’ı anımsamak... - GÜLSEREN DELİBAŞ

Barış Pehlivan

Ayşenur Arslan’ın Colani ile ilişkisi

ÇEDES’le İzmir’i kuşatmak!

Video Haberler

En Çok Okunan Haberler

iOS Mobil Uygulaması Android Mobil Uygulaması