Üç kritik ret cevabı

Anayasa Mahkemesi, 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde Ankara sonuçlarına itiraz eden CHP’nin adayı Mansur Yavaş’ın bireysel başvurusuna olumsuz yanıt verirken dikkat çeken bir yorumda bulundu. Yüksek Mahkeme, yerel seçimlerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Ek (1) No’lu Protokol’ün 3. maddesine girmediğini belirterek, bu durumu sadece genel seçimlerde sınırlı tuttu. Bu da genel seçimlere ilişkin bir itirazı Anayasa Mahkemesi’nin esastan görüşebileceği yorumlarına neden oldu. Öte yandan Anayasa Mahkemesi, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı adayı olamayacağına ilişkin itirazını da reddetti.

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, dün kritik üç bireysel başvuruyu karara bağladı. 30 Mart yerel seçimlerinde Ankara Belediye Başkanlığı seçimlerini yüzde 1’in altında oy farkıyla Melih Gökçek’e karşı kaybeden Mansur Yavaş, sonuçların adil olmadığı iddiasıyla bireysel başvuruda bulunmuştu.

Bu başvuruyu değerlendiren Yüksek Mahkeme, Mansur Yavaş’ın davasının mahkemenin görev alanında olmadığından “konu bakımından yetkisizlik” nedeniyle ret kararı verdi. Anayasa Mahkemesi’nin ret gerekçesinde, bireysel başvuruların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ndeki (AİHS) haklarla sınırlı yapılabileceğine işaret edilerek, AİHS’nin de mahalli seçimleri bireysel başvuru kapsamında saymadığı vurgulandı.

Yüksek Mahkeme’nin başvuruyu görev alanına girmediği gerekçesiyle reddettiği belirtildi. Mahkemenin gerekçesinde, anayasanın 79. maddesindeki Yüksek Seçim Kurulu kararlarına karşı başka bir merciye başvurulamayacağına ilişkin düzenlemeyle ilgili değerlendirme yapılmadığı öğrenildi.

Yüksek Mahkeme’nin işaret ettiği AİHS’deki durum, Ek (1) No’lu Protokol’ün “Yüksek Sözleşmeci Taraflar, yasama organının seçilmesinde halkın kanaatlerinin özgürce açıklanmasını sağlayacak şartlar içinde, makul aralıklarla, gizli oyla serbest seçimler yapmayı taahhüt ederler” şeklindeki 3. maddesinde düzenleniyor.

AYM’nin bu kararı sadece genel seçimleri 3. maddeyle sınırladığı anlamına geliyor. Bu da ileride bir genel seçim sonuçlarına karşı dava açılması halinde Yüksek Mahkeme’nin bunu esastan görüşeceği yorumlarına neden oldu.

Erdoğan’ın adaylığına onay

Öte yandan Yüksek Mahkeme, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, cumhurbaşkanı adayı olamayacağı ve Erdoğan’ın Başbakanlık’tan istifa etmesi gerektiği yönündeki CHP’li Mahmut Tanal ile LDP’nin yaptığı başvuruları da “kişi bakımından yetkisizlik” nedeniyle reddetti. Mahkeme, bu konuda davayı ancak diğer cumhurbaşkanı adaylarının açabileceğini kaydetti.

Aziz Yıldırım’a ret

Fenerbahçe Kulübü Başkanı Aziz Yıldırım’ın şike davası nedeniyle adil yargılanma haklarının ihlal edildiği ve telefon dinlemeleri ile de özel hayatının ihlal edildiği yaptığı başvuruda da ret kararı verildi. Yıldırım ile aynı davada yargılanan sanıklar Yaşar Kaya ve Yüksel Ekşioğlu’nun bireysel başvurularını birleştirerek sonuçlandıran Yüksek Mahkeme, Şike davasında yerel mahkemede yeniden yargılama başladığından başvuru yolları tüketilmediği gerekçesiyle başvuruları reddetti. Yıldırım’ın gözaltında kötü muamele ile tutukluluk konularındaki başvurusu ise süre bakımından yetkisizlik nedeniyle geri çevrildi.