Kurtların sürü lideri olmasını etkileyen 'parazit'

Yeni yapılan bilimsel bir çalışma Toxoplasma gondii (Toksoplazma) adı verilen bir parazit türünün vahşi hayvanlarda davranışsal etkilerini gözler önüne serdi. Toxoplasma gondii parazitin vücuda girmesiyle oluşan bir hastalık türü olarak tanımlanıyor. Parazit bazı hayvanların vücutlarında bulunuyor ve bu hayvanların etlerinin pişirilmeden ya da az pişirilmiş şekilde yenmesiyle insanlara aktarılıyor.

200'den fazla Kuzey Amerika kurdu üzerinde yapılan bir analize göre yaygın bir parazitle enfekte olan kurtların, enfekte olmayanlara göre bir sürüye liderlik etme olasılığı daha yüksek oldu. Bunun yanında enfekte olan hayvanların sürülerini terk etme ve kendi başlarına düşmanlarına saldırma olasılığının yüksek olduğu bulundu. 

YAYGIN PARAZİT SÜRÜ LİDERİ OLMA DURUMUNU DEĞİŞTİRİYOR

Söz konusu parazit, bulunduğu hayvanı çok daha cesur hale getiriyor. Bu sebeple sürüye liderlik etmek gibi baskın özelliklerin kazanılmasında veya aktarılmasında etkili oluyor. Liderlik dışında aynı zamanda Toxoplasma gondii bulaştığı hayvanın hayatta kalmasını artıran bir mekanizmanın da oluşmasını sağlıyor. 

Araştırma sonuçları biraz karışık olsa da temelde örneğin, parazitin bulaştığı bir kedi varsa, davranışı değişebiliyor ve normalinin dışında davranışlar sergileyebiliyor. Kemirgenlerde ise durum biraz daha farklı oluyor. Bu kedi korkusunun azalması ve keşif davranışlarının artması gibi bir dizi değişikliği beraberinde getiriyor. 

Söz konusu durum memeliler için de geçerli olabiliyor. Eğer bir memeli enfekte olmuş bir hayvanı yemişse potansiyel olarak parazit o canlıya da geçebiliyor. Kas ve beyin dokusunda yarı aktif/uyur pozisyonda kistler oluşturan bu parazitler, insanların da üçte birini kronik olarak etkileyebiliyor.

Bunlara ek olarak vahşi yaşamda bu durumun sonuçları tam bilinmiyordu. 

Nature'ın haber olarak aktardığı Communications Biology'de yayınlanan çalışmada Kenya'da enfekte olmuş sırtlanların aslanlar tarafından yenme olasılığı daha yüksek hale geldiği sonucunu ortaya çıkarttı. Bir diğer yandan Montana Üniversitesi'nde yaban hayatı ekolojistleri olan Connor Meyer ve Kira Cassidy, enfeksiyonu vahşi kurtlardaki davranışlarla ilişkilendirebileceklerini buldular.

Yaklaşık 27 yıldır Yellowstone Ulusal Parkı'nda yoğun bir şekilde toplanan gri kurtlara yönelik verileri inceleyen bilim insanları Yellowstone'daki bazı kurtların paraziti taşıdıkları bilinen pumaların yakınında yaşadıkları ve bazen onlardan av çaldıklarını keşfettiler. Kurtlar bunun yanında kedileri veya dışkılarını yiyerek enfekte olabiliyor.

Ekip, her şeyleri ince ayrıntısına adar kayıt altına alınan tam 229 kurdun 256 kan örneğini inceledi. Meyer ve Cassidy, enfekte kurtların, yeni bir sürüyü yönetmek için kendi sürülerini terk etme olasılığının, enfekte olmayanlara göre 11 kat daha fazla olduğunu ve sürü lideri olma olasılıklarının 46 kat daha fazla olduğu sonucuna ulaştı. 

Bu kurtlar genellikle sürüde zamanla tek başlarına avlanmaya başlıyor. 

Connor Meyer, "Bu sonucu aldık ve birbirimize ağzımız açık baktık" diyor. "Bu, düşündüğümüzden çok daha büyük." 

Utah Eyalet Üniversitesi'nden kurt uzmanı biyolog Dan Macnulty, çalışmanın vahşi hayvan popülasyonlarının ekolojisi ve davranışları üzerinde sahip olabileceği etkiye dair ikna edici kanıtlar sağladığını düşünüyor.

Ekip ilerleyen dönemde enfeksiyonun kurtların üreme olasılığını başarılı bir şekilde artırıp artırmayacağını ve ekosistemler düşünüldüğünde düşük veya yüksek enfeksiyon oranlarının etkilerinin neler olabileceğini incelemeyi ümit ediyor. Tahmin edilenden farklı sonuçlara ulaşan ekip parazitlerin etkilerinin ve rollerinin zannedilenden çok daha büyük olduğunu vurguluyor.