Marmara'dan sonra Bafa da kuruyor: Göller ‘çöl’ oldu

Eşsiz doğal güzellikleri, biyolojik çeşitliliği ve çevresindeki tarihi kalıntılarıyla bilinen Muğla Aydın sınırında bulunan Bafa Gölü’nün suyu yaklaşık 20 metre çekildi. Milattan sonra 3. yüzyıla kadar Ege Denizi’nin koyu olan ancak Büyük Menderes Nehri’nin getirdiği alüvyonların birikmesiyle göle dönüşen Bafa, birçoğu nesli tükenme tehdidiyle karşı karşıya olan 261 kuş türüne üreme ve kışlama ortamı sağlıyor. Büyük Menderes’in suyuyla beslenen Bafa’da, önceki yıllara göre yağışların azalması nedeniyle iklim değişikliğinin etkileri görülüyor.

“BAFA GÖLÜ’NDE CİDDİ ÇEKİLMELER GÖZLÜYORUZ”

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Su Kaynakları Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, “Marmara ve Batı Akdeniz Bölgesi’nde özellikle son 3-4 ay içerisinde ciddi bir yağış olmadı. Yağış eksikliğinden kaynaklı olarak gölün de beslenme koşulları değişti. Azalan su seviyesine bağlı olarak Bafa Gölü’nde ciddi çekilmeler gözlüyoruz” ifadelerini kullandı. 

Özçelik, Bafa Gölü’nün onlarca kuş türüne ev sahipliği yaptığına da dikkati çekerek gölün muhteşem bir görüntüye ve yapıya sahip olduğunu, bunu gelecek kuşaklara aktarmaları gerektiğini vurguladı. Gölün özellikle Büyük Menderes’in getirdiği kirleticiler nedeniyle zaman zaman kirlendiğini belirten Özçelik, şöyle devam etti: “Afyonkarahisar, Uşak ve Denizli, Muğla ve Aydın’dan gelen tüm endüstriyel atıkların çok büyük bir kısmı bu bölgede toplanıyor. Regülatörlerle düzenlenmeye çalışılsa da önemli bir kısmı bazen özellikle yağışın az olduğu konsantrasyonlar fazla olduğu dönemlerde gölün içerisini dolduruyor. Bu da körfez içerisinde oksijen miktarının düşmesine sebep oluyor. Giren yağışın ve akımın az olması nedeniyle balıkların yaşayabileceği elverişli ortam kayboluyor. Dolayısıyla mikrobiyolojik faaliyetler başlıyor, bu da balık ölümlerine sebebiyet veriyor.”

TAMAMEN KURUDU

Manisa'da doğal ve beşeri nedenlerle kuruyan Marmara Gölü’nden geriye tabelalar ve hurdaya dönmüş balıkçı tekneleri kaldı. Alüvyal set gölüyken Devlet Su İşleri tarafından 1945 yılında setlerle rezervuar alanına dönüştürülen Saruhanlı, Salihli ve Gölmarmara ilçeleri arasındaki göl, zamanla 320 milyon metreküp su kapasitesine ulaştı. Dolu olduğu dönemlerde yılda ortalama 150 milyon metreküp suyu Gediz Ovası’na veren gölde su seviyesi, kuraklığın ve kaçak sulamaların etkisiyle her geçen yıl azaldı. Tepeli pelikan, küçük karabatak gibi nesli tehlike altında olan kuş türleri de dahil olmak üzere yaklaşık 20 bin su kuşuna ev sahipliği yapan, çevresindeki mahalle sakinlerince sazan avlanan ve bu özelliğinden dolayı 2017 yılında “Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan” ilan edilen göl, geçen yıl tamamen kurudu. 

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Nüket Tirtom, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi sorunların dışında beşeri nedenlerle gölün kuruduğunu vurguladı. Tirtom, şu değerlendirmeyi yaptı: “Gölün kuruması, hem biyoçeşitlilği hem de göl kıyısındaki sosyoekonomik hayatı olumsuz etkilemiştir. Kuraklık sonucundaki yeraltı su seviyesindeki azalma, ekosistemlerin zarar görmesi, biyoçeşitliliğin azalması ve gıda güvensizliği gibi birçok ciddi soruna sebep olacaktır. Ayrıca toprağın kuruması, tarımsal kuraklığa sebep olacaktır.”