Türkiye vazgeçmedi: Dubai'de yapılan COP28 sona erdi, fosil yakıtlardan uzaklaşma en önemli madde oldu

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nın 28’incisi (COP28) bu yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde düzenlendi. 30 Kasım’da başlayan zirvenin 12 Aralık’ta bitmesi beklenirken sonuç bildirgesinde müzakereci ülkeler arasında yaşanan anlaşmazlıklardan dolayı konferans bir gün uzatıldı. Önceki gün sonuç bildirgesinde uzlaşılmasının ardından sona erdi. 

COP28’e binin üstünde rekor sayıda temsilciyle katılan Türkiye ise konferansın en önemli maddelerinden olan fosil yakıtlardan çıkış konusuna karşı çıktı. Türkiye yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030’a kadar üç katına çıkarılmasına taahhüt eden 100’den fazla ülke arasında da yer almadı. Türkiye aynı zamanda en önemli önceliklerinden birinin ‘Kayıp ve Zarar Fonu’ndan yararlanmak olarak açıkladı. İklim değişikliğinin zarar verdiği “kırılgan” ülkeler statüsünde değerlendirilmeyi talep eden Türkiye, bu talebin kabul edilmesi durumunda 100 milyar dolarlık fon yardımı alacak. Daha önceden Paris İklim Anlaşması gibi birçok alanda imzası bulunan Türkiye, sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar azaltma sözünü vermişti. Ancak dünyada en çok sera gazı salan 15’inci ülke olan Türkiye, 2053 yılında net sıfır emisyonlu ülke olma vizyonu bulunmasına karşın iklim hedeflerini henüz güncellemedi. 

‘İLK DESTEKLEYEN OLMALIYDIK’

WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), Greenpeace Akdeniz, İstanbul Politikalar Merkezi, Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), Yeşil Düşünce Derneği, İklim Öncüleri, Fosil Yakıtların Ötesi, Avrupa İklim Eylem Ağı, COP, 28 İklim Zirvesi ve Türkiye’nin tutumunu değerlendiren bir basın açıklaması yayımladı. İstanbul Politikalar Merkezi İklim Çalışmaları Koordinatörü Ümit Şahin fosil yakıtlardan uzaklaşma ifadesinin karara girmiş olmasının zafer sayılmayacağını dile getirdi.

Şahin, “Türkiye’nin ise fosil yakıt üreticisi olmayan, fosil yakıt ithalatı nedeniyle ciddi cari açık veren, ekonomik kayba uğrayan, üstelik yenilenebilir enerji kaynakları bu kadar zengin bir ülke olarak, fosil yakıtlardan kademeli çıkış kararını ilk desteklemesi gereken ülkeydi. Fosil yakıtlara karşı olmak Türkiye’nin mevcut ve tarihsel sorumluluklarına da uygun olurdu. Ama Türkiye maalesef bu konuda çekingen ve olumsuz bir tavır sergiledi. Mevcut yetersiz ulusal katkı beyanına uymuyor diye küresel ve uzun vadeli bir hedefe karşı görüntü vermek doğru bir müzakere anlayışı değil” dedi. 

‘İKLİM HEDEFİNİN PARÇASI’ 

WWF-Türkiye İklim ve Enerji Programı Müdürü Tanyeli Behiç Sabuncu: Karar metninde bugüne kadar ilk defa sorunun kökenine yani fosil yakıtlardan uzaklaşmaya yönelik bir çağrı yapılmış olması iklim kriziyle mücadele sürecinde bir dönüm noktasına işaret ediyor. Türkiye’nin iklim hedeflerini ve politikasını bütüncül bir yaklaşımla gözden geçirip kömürden çıkış önceliğiyle adil enerji dönüşümünü ve korunan alanların artırılmasını iklim hedefinin bir parçası haline getirmesi gerekiyor.

‘KAÇIRILMIŞ BİR FIRSAT’

Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA) Direktörü Bengisu Özenç: Türkiye’nin küresel yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği hedeflerine yönelik çekimserliği şaşırtıcı. Güneş kapasitesinde üç kat rüzgâr kurulum hedefleyen Türkiye COP28 sürecinde küresel iklim politikalarının ilerlemeci alanlarında daha yapıcı bir pozisyon almalıydı. Bu, ülkemiz adına ne yazık ki kaçırılmış çok önemli bir fırsat.

COP28’DE TÜRKİYE’NİN YER ALMADIĞI GİRİŞİMLER

• Küresel yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği taahhüdü.
• Toplumsal cinsiyete duyarlı adil geçiş ve iklim eylemi ortaklığı.
• İklim, yardım, toparlanma ve barış bildirisi.
• Küresel soğutma taahhüdü.
• Hidrojen bildirisi.
• Küresel iklim finansmanı çerçevesine ilişkin liderler bildirisi.
• Kömür sonrası enerji ittifakı (PPCA).
• İklim, doğa ve toplum bildirisi.
• Uyum finansmanı konusunda azim koalisyonu.