Böceklerin Usain Bolt’u

Hızlı koşmaktan kör olabilir misiniz? Sizi bilmem ama kaplan böcekleri hızdan dolayı geçici olarak körlük yaşıyorlar.

İsviçre’nin Leysin bölgesinde bir yürüyüş sırasında karşılaştığım bu böcekleri (cicindela sylvicola) fotoğraflamak oldukça güç oldu. “Neden?” derseniz inanılmaz bir hıza sahipler. Tam yanlarına yaklaştım derken göz açıp kapayıncaya kadar ortadan kayboluyorlardı. Bu yakalamacanın galibi olmayı başardım ve birkaç fotoğraf çekebildim.

Doğaya kamera ile çıkmanın şöyle bir avantajı var: Fotoğraflayacağınız canlıya çok farklı bir gözle bakmaya başlıyorsunuz. Hangi açıdan çekeceğinizi düşünmenin yanı sıra canlının en ilginç özelliklerine de odaklanmanızı sağlıyor. Diğer bir avantaj ise fotoğrafladıktan sonra ayrıntılı inceleyebiliyorsunuz.

Benim ilgimi en çok çeken özellikleri güneş ışığında parıldayan metalik renkleri, kafalarına göre oldukça büyük gözleri, uzun bacakları ve orak şeklinde kıvrımlı mandibulaları (kıskaç şeklindeki çeneleri) oldu.

GEÇİCİ KÖRLÜK

Öncelikle kaplan böceklerine, böcekler camiasının Usain Bolt’ları diyebiliriz. Olimpiyatlarda boy göstermeseler de onlar böcekler dünyasının en hızlıları. Ancak bu süper güç bir dezavantaj da getiriyor: Geçici bir süre kör oluyorlar! Bu nedenle avlanmaya birkaç saniye ara vererek ortamı tarıyorlar. Tekrar görebildiklerinde ise hızlı bir saldırı ile avlarını yakalayıveriyorlar. Ayrıca başlarının ön kısmında bulunan uzun antenleri ile çevrelerini sürekli tarıyorlar. Bir hamle yapmadan önce önlerinde bir şey olmadığından emin olduktan sonra sıradaki hamleye geçiyorlar.

“Cicindela hudsoni” adlı kaplan böceği türü ise dünyanın en hızlı böceğidir. Saatte 9 km gibi büyüleyici bir hızları vardır. "Aman canım, çok da değilmiş" derseniz şöyle açıklayayım: Bir saniyede kendi boylarının 125 katı kadar bir mesafeyi kat edebilirler. Bu bir insanın yaklaşık 200 metre mesafeyi koşarak bir saniyede tamamlamasına eşdeğerdir.

Ayrıca sadece avlanırken değil kaçarken de çok hızlılar. Yetişkinlerinin kanat kabuğu (elytra) içinde gizlenmiş kanatları vardır. Kertenkele gibi düşmanları saldırdığında bu kanatları açarak uzak mesafelere süzülerek avcılardan kurtulabilirler.

HER YERDELER

Ayrıca öyle ender rastlanan canlılar değil. Antarktika ve birkaç izole ada ülkesi dışında dünyanın dört bir yanına yayılmış durumdalar. Deniz seviyesinin yaklaşık 200 metre altındaki yerlerden 2 bin 300 metre yükseklere kadar her yüksekliğe yayılmışlar. Ben kendilerini yaklaşık 1300 metrede gözlemledim. En az 2 bin 300 çeşit kaplan böceği olduğu biliniyor, henüz keşfedilmemiş yüzlerce türünün olması ise olası.

Ayrıca yalnızca yetişkinler değil larvaları da birer avcı. Fakat onların farklı bir stratejileri var. Böceklerin peşlerinden koşup yakalamak yerine, toprağa kazdıkları dikey tüneylerde sinsice beklerler. Karıncalar, örümcekler ve bazı eklem bacaklılar bu tünele düştüklerinde gizlendikleri yerden fırlayarak güçlü çeneleri ile avlarını parçalarlar.

Yaşadıkları bölgeye adapte olabilmeleri için evrimleşmiş çeşit çeşit renkleri, akıl almaz hızları ve güçlü çeneleri ile benim ilgimi oldukça çekiyorlar. Umarım bu yaz sizin de karşınıza bir yerde çıkarlar.