Fil Şahin Güvesi

Gelin sizleri görünümü fil hortumunu anımsatan bir tırtılla tanıştırayım.

Zürih’te üniversitemin bahçesinde karşıma çıkan bu tırtılın Latince ismi “Deilephila elpenor” olsa da, mahallede arkadaşları onu fil şahin güvesi olarak çağırır.

Bu türün en ilginç özelliklerine gelecek olursak devasa boyutundan başlamak yanlış olmaz. Çünkü boyları yaklaşık 8 santimetre civarındadır. Buna ek olarak beden kısmında iki adet yuvarlak göz benzeri yapı vardır. Kendilerini tehlikede hissettiklerinde vücutlarını bir balon gibi şişirerek bu yalancı gözlerle küçük boyutlu bir yılanı andırırlar. Size sevimli gelen bu görüntü birçok kuş türü için caydırıcı olabilir. Tahmin edeceğiniz gibi bu taklit yeteneği sayesinde sayısız fil şahin güvesi, predatörlerin gazabından korunmuştur.

Bu türün renkleri genelde kahverengi tonlarında olsa da zaman zaman yeşil renklilerine de rastlamak mümkündür. Fotoğrafın size aldatmasına izin vermeyin, tüm böceklerde olduğu gibi altı adet bacakları vardır. Vücutlarının alt kısmında yer alan uzantılar proleg olarak bilinen yalancı ayaklarıdır ve bunlar yüzeylere sağlamca tutunmalarına olanak verir.

Bu tırtıllar vücutlarının yan kısımlarında yer alan spiracles (solungaç yarıkları) sayesinde nefes alıp verirler. Ayrıca kuyruk kısmına yakın bir noktada dikene benzeyen bir boynuz yapıları vardır. Bu boynuz hep predatörleri onlardan uzak tutarken, bir yandan da çeşitli ortamlarda kamufle olmalarını sağlarlar.

Bakmayın böyle gri-kahverengi tonlarına sahip olduklarına. Kozadan çıkıp güveye dönüştüklerinde göz alıcı pembe ve yeşil tonlara bürünürler. Uçarak uzun mesafeler kat edebilen bu güveler, Avrupa’dan, Kuzey Afrika’ya ve Asya’nın büyük bir kısmına yayılmışlardır.

Ömürleri ortalama bir yıl sürer. Güveler kozalarından havaların ısınmaya başladığı mayıs ayında ayrılır ve hayatlarının aşkını aramaya koyulurlar. Dişiler yaşadıkları aşkın meyvelerini (yumurtaları) çeşitli otların üzerine bırakır. Yumurtadan çıkan tırtıllar yaklaşık bir ay boyunca hiç durmadan önlerine çıkan bitkileri hapır hupur götürür. Yeterli kiloya ulaştıklarında kendilerine güvenli bir yer seçer ve kışı atlatacakları kozaları oluştururlar. Kara kış geçtikten sonra mayıs ayı civarı, kozalarından çıkarak bu döngüyü devam ettirirler.

Bu güveler tam anlamıyla gece kuşlarıdır. Biz uyurken onlar, o çiçek senin bu çiçek benim gezer tozarlar. Tozarlarken, bitkilerin tozlaşmasına yardım etmeyi de ihmal etmezler. Kamışa benzeyen uzun dillerini çiçeklerin içine uzatarak çiçeklerin nektarlarıyla beslenirler. Bu güveleri mutlu etmek için bahçenize bol miktarda hanımeli dikebilirsiniz.

Türkiye’de de görünen bu tür eminim bazılarınızın karşısına çıkmıştır. Ne insanlar için ne de bahçeniz için zararlı değillerdir. Gözünüzü dört açın derim, umarım yaz bitmeden size de ziyarete gelirler.

Instagram: @birdilimbilim