Patili dostlarımız covid avında

"Iyyy, resmen buram buram Covid-19 kokuyorsun” dedi maskeden bir nefes çeken köpek. 

Bu sefer karşınıza duymaktan usandığınız bir konuyla geliyorum, evet Covid-19’un ta kendisi. Ancak umarım sevimli dostlarımız köpeklerin hikâyedeki yeri ilginizi uyandırabilir. 

Hepimizin bedenimize özgü bir kokusu var. Bu kokuyu belirleyen başlıca etkenler genetik kodumuz, bakteri floramız, tükettiğimiz besinler, kullandığımız kişisel bakım ürünleri ve hormonal değişikliklerimiz. Yani uçucu organik bileşikler tarafından sarılmış kocaman bir gaz bulutuyuz demek yanlış olmaz. 

Peki ya bazı hastalıkların bu bileşikleri doğrudan değiştirebileceğini biliyor muydunuz?

Bildiğiniz üzere köpekler uyuşturucu, patlayıcı madde gibi bir çok kimyasalın saptanmasında ve hatta kayıp insanların bulunmasında sıkça kullanılıyor. Ayrıca kanser ve şeker hastalığı gibi önemli hastalıkların teşhisinde bile yer alıyorlar. Peki ya patili dostlarımız Covid-19’lu kişileri bulabilirler mi?

Yapılan araştırmada dört köpek dostumuz (isimleri sırasıyla Cobra, Mac, Hubble ve One Betta) bir eğitim cihazında yaklaşık bir aylık bir eğitimden geçiyorlar. Süreçte Covid-19 hastalarının kullandıkları maskeler, hasta olmayan insanların kullandıkları maskeler ve hiç kullanılmamış maskeler var. Covid-19’lu kişinin maskesini koklayıp tepki gösteren köpeklere ödül maması veriliyor. Köpekler bu sayede kokuya karşı eğitilmiş oluyorlar. 

Araştırmada buna ek olarak GC-MS denen bir kimyasal analiz cihazı kullanarak Covid-19 pozitif ve negatif maskeler arasındaki kimyasal farklılıklara bakılıyor. Tam olarak uçucu organik bileşiklerin kimliği saptanamasa da, hasta olan ve sağlıklı kişilerin taktığı maskeler arasında köpeklerin ayırt edebileceği kimyasallar olduğu doğru! 

YÜZDE 90 ORANINDA BAŞARI

Sonuçlar şaşırtıcı! Kahin dostlarımız %90 oranında isabetli saptama yapabiliyor. PCR ve antijen testlerinin doğruluğu düşünüldüğünde hiç fena sayılmaz. Ancak köpeklerin başarı seviyeleri arasında bariz farklar mevcut. Köpeklerin burnu koku almak için olağanüstü bir organik cihaz olsa da sahipleri ile aralarındaki ilişki başarı oranını doğrudan etkileyebiliyor. Yani bazı köpekler davranışlarını sahiplerini mutlu etmek için değiştirip yanıltıcı sonuçlar da verebiliyorlar. 

Bilim dünyası bazı böcek türlerinin ve köpeklerin koku sistemlerini örnek alarak yapay burunlar yapmaya çabalıyor. Böylece köpeklerin sahibine bağlı olarak verdiği yanıltıcı sonuçlar giderilirken aynı zamanda köpekleri eğitmek için gerekli olan uzun zamana da gereksinim duyulmaz. Son olarak, belki de bu sayede köpek dostlarımız insanlara hizmet etmek zorunda kalmazlar.

Kaynakça

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2589871X21000255?via%3Dihub