Yapay zekâ sanatında telif tartışması

Yapay zekâ ile üretilen sanat eserlerine çok sık denk gelmeye başladık. Bir tıkla kolay, yaratıcı ifadeler yaratmak heyecan verici. Çünkü temel olarak yapay zekâ sistemlerine istediğiniz kelimeyi yazıyorsunuz ve algoritmalar sizin için istediğiniz görseli, istediğiniz türde hazırlıyor. Yapay zekânın sunduğu bu imkanlar aslında, insanın yaratıcılığını arttırmak için daha demokratik ve cesaret verici.

Öte yandan bu gelişmeler sanatın ne olduğu, fırça, tuval gibi geleneksel sanat malzemelerin yerini yapay zekânın alması tartışmalarını doğurduğu kadar sanatın kime ve neye ait olduğu üzerine hukuki tartışmalar da ortaya çıkarıyor.

Midjourney, DALL-E ve Stable Diffusion gibi algoritmalar pek çok sektör tarafından farklı amaçlı kullanım için büyük ilgi görüyor. Öyle ki, yapay zekâ çizgi roman yazıyor, çocuk kitapları için illüstrasyonlar üretiyor, albüm ve kitap kapağı tasarlayabiliyor, hatta sanat yarışmalarında derece bile alıyor.

Ancak, üretilen işlerin ticari boyutu düşünüldüğünde sanatın “keyif için üretilme çabasının” nahifliğini gölge bırakıyor ve etik tartışmalarını da gündeme getirecek gibi görünüyor.

ABD Telif Hakkı Bürosu tarafından şubat ayında yayınlanan bir kararda, yapay zekâ ile oluşturulan görüntülerin, “insan unsuru” olmamasında dolayı, hiçbir şekilde telif hakkıyla korunamayacağını ima edildi.

Bu nedenle, 1995 yılında kurulan ve köklü stok görsel siteleri arasında yer alan Getty Images ileride açılabilecek telif davalarına karşı yapay zekâ kullanılarak üretilen eserlerin platformuna yüklenmesini ve satışını yasaklama kararı aldı. 2003 çıkışlı, bir diğer stok sitesi olan Shutterstock ise yapay zekâ tarafından üretilen görsellere karşı bazı sınırlamalar getirme kararı aldı.

ÖZGÜN ÇALIŞMALAR KORUNAMIYOR

Getty Images CEO’su Craig Peters’a göre bu yasağın nedeni, siteye çalışmalarını yükleyen kullanıcıların işlerini koruma endişelerinden kaynaklanıyor. Sonuçta, yapay zekâ sistemleri, var olan görseller üzerinden eğitilip geliştiriliyor ve bu durum da başka birilerinin özgün çalışmalarını izinsiz kullanılmasına neden olmakta.

Teknoloji bir yandan yaşamımıza yeni olasılıklar, özgürlükler ve anlatı biçimleri katarken, diğer yandan fikri mülkiyetin ihlal edilebileceği, emek sömürüsünün olacağı karanlık olasılıkları da beraberinde getiriyor.