Deniz Berktay ile Kuzeyden notlar: Çatışma, Kafkaslar’a sıçrıyor

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısında istediklerine ulaşamaması, tökezlemeye başlaması, başka yerlerde de konumunun zayıflamasına yol açacaktı, nitekim öyle de olmaya başladı. Ermenistan, kafasını kaldırmaya başladı. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, verdiği demeçlerde, Ermenistan’ın savunma konusunda sadece Rusya’ya bel bağlamasının hata olduğunu, Ermenistan’ın dış politikada farklılaşmaya gitmesi gerektiğini söylemeye, Rusya’yı da Kafkasya’dan uzaklaşmakla suçlamaya başladı. Paşinyan, beş yıl önce, 2018’de Batı yanlılarının destek verdiği bir tür “renkli devrim” sonucunda başbakan olmuş ve ilk başlarda, Rusya’nın etkisini azaltmak ve Rusya’yı bölgede itibarsızlaştırmak için elinden geleni yapmıştı. Ne var ki 2020’nin eylülünde patlak veren Karabağ Savaşı’nda çaresiz kalınca, Rusya’ya yanaşmıştı. Fakat Rusya’nın Ukrayna savaşında tökezlemesiyle birlikte Paşinyan, yeniden Rusya’dan uzaklaşmaya başladı. Rusya’nın başını çektiği Kollektif Güvenlik İşbirliği Örgütü’nün son tatbikatına asker göndermeyen tek ülke, Ermenistan oldu. Ermenistan’ın bu aykırı konumunu sürdürebilmesi, pek çok etkenin yanı sıra, Rusya-Ukrayna savaşının sonucuna da bağlı olacak.

Gürcistan’daysa, hükümet, Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili hakkında gensoru vermeye hazırlanıyor. Nedeni, anayasada cumhurbaşkanının yetkilerinin çok sınırlı olmasına ve cumhurbaşkanının dış politikaya yönelik yapacağı yurtdışı seyahatler için parlamentodan onay alması gerekmesine karşılık, cumhurbaşkanının son zamanlarda bunu görmezden gelerek Avrupalı yetkililerle görüşmesi. Meselenin önemli bir boyutu, Gürcistan hükümetinin Rusya’yla ilişkilerde kısmen normalleşmeye gitmesi ve Ukrayna savaşında, Rusya’ya yaptırımlara katılmaması. Gürcistan, Rusya’dan gelen turistler ve göçmenler sayesinde epey döviz elde etti. Cumhurbaşkanıysa, Rusya’ya yaptırım uygulanmasını savunuyor. Böylelikle, Rusya-Batı çatışması, Gürcistan’ın iç dengelerine de yansıyor.

Ukrayna'da sansasyonel tasfiye

Savaşın ortasındaki bir ülkede savunma bakanı, kolay kolay değişmez. Ukrayna’daysa Devlet Başkanı Zelenski, Savunma Bakanı Oleksiy Reznikov’u görevden alacağını açıkladı. Bunun gerekçesinin “yeni yaklaşımlar benimsemek” olduğunu söylese de asıl neden, son aylarda savunma bakanlığı konusunda ortaya atılan yolsuzluk iddiaları. Birkaç ay önce, savunma bakanlığının çeşitli gıda ürünlerini markettekinin üç katı fiyata aldığı tespit edilmiş, sonuçta bazı yetkililer görevden alınmıştı. Savaşın uzamasıyla birlikte askerlik şubelerinde rüşvet verip askerden kaçanların sayısı arttı. Son olarak bakanlığın, askerler için kışlık montları (Türkiye’de Ukraynalılar’a ait bir firmadan) alırken normal fiyatın üç katı artış gösterdiği, üsteli, montların kışlık olmadığı iddiası patlak verdi. Bakan Reznikov, “İddia doğru çıkarsa ben istifa edeceğim, iddia doğru çıkmazsa, bu gazeteci üç yıllığına mesleği bıraksın” diye rest çekmişti. Fakat Reznikov’un sonunda görevden alınacağı ve itibarı korunarak Londra’ya büyükelçi olarak tayin edileceği konuşuluyordu. Bu tahminler gerçek oldu. Zelenski’nin savaşa yönelik yeni politikalarını yakında göreceğiz

denizberktay@yahoo.com