İspanya, ABD’ye ait uçak ve gemilerin Rota ve Morón üslerini kullanarak İsrail’e silah ve mühimmat taşımasını yasakladı.
İspanya’daki Rota (Cádiz) ve Morón de la Frontera (Sevilla) üslerinde ABD’nin hareketlerini denetleyen Ortak Komite kaynakları, üslerin tamamen İspanya’nın egemenliğinde olduğunu hatırlattı:
“Rota ve Morón bir geçiş kapısı değil. Buradaki tüm faaliyetler İspanyol makamlarının iznine tabidir.”
Kaynaklar, yasağın uygulanmasına rağmen dolaylı yolların kullanılabileceğini kabul etti. Örneğin, ABD’nin Almanya ya da İtalya’ya yaptığı bir uçuş, planlama sırasında İsrail’i hedef göstermese bile oradan İsrail’e devam edebiliyor.
Ayrıca, İspanya ABD’ye ait uçak ve gemilerin taşıdığı yükü fiilen denetlemiyor. Bu noktada iki ülke arasındaki güven ilişkisine dikkat çekilerek, olası bir gizlemenin ittifaka zarar vereceği vurgulanıyor.
F-35'LER İSPANYA'YI PAS GEÇTİ
ABD’nin İsrail’e yaptığı silah sevkiyatının büyüklüğü gözlerden kaçmıyor. Mart ve nisan aylarında teslim edilen altı adet F-35 savaş uçağı, İspanya üzerini kullanmadı.
Uçaklar, Azor Adaları üzerinden geçerek Cebelitarık Boğazı’nı aştı ve İsrail’e ulaştı.
ANLAŞMALAR NE DİYOR?
1988’de imzalanıp defalarca güncellenen savunma anlaşması, ABD uçaklarının İspanya’ya girişine izin veriyor. Ancak “tartışmalı yük” taşıyan uçuşlar için özel izin gerekiyor.
2011’de çıkarılan prosedürler daha da sıkı: Uçuşların kalkış noktası, varış noktası, görevi ve taşıdığı yükün cinsi ayrıntılı şekilde bildirilmeli. Gemiler için de benzer kurallar geçerli.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Başbakan Pedro Sánchez’in Netanyahu hükümetine baskı amacıyla açıkladığı dokuz önlem arasında yer alan bu kısıtlamalardan rahatsız olduklarını bildirdi.
Washington, önlemlerin “ABD’nin askeri operasyonlarını potansiyel olarak sınırlayabileceğini” savundu.
GEÇMİŞTEKİ TARTIŞMALI İZİNLER
İspanya, ABD’nin taleplerine geçmişte farklı tavırlar da sergilemişti.
2002’de, Afganistan’dan Guantánamo’ya götürülen mahkûmları taşıyan ABD uçaklarının İspanya üslerini kullanmasına dönemin hükümeti gizli bir kararla izin vermişti.
Bu olay yıllar sonra basına yansımış ve büyük tartışma yaratmıştı.
