Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü toplantısı İstanbul'da gerçekleşti. Rusya ve Ukrayna heyetleri, İstanbul’da ikinci kez bir araya geldi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın başkanlık ettiği toplantıya Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın da katıldı.
Toplantıya katılan Rusya heyetinde, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in müşaviri Vladimir Medinski, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin ve Genelkurmay Başkanlığı Ana Müdürlüğü Başkanı İgor Kostyukov yer aldı.
Ukrayna heyetinde ise Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) Başkan Yardımcısı Oleksandr Poklad ve Dış İstihbarat Servisi Başkan Yardımcısı Oleh Luhovskyi bulundu.
GÖRÜŞMELER NASIL SONUÇLANDI?
Rus ve Ukraynalı heyetler arasındaki ikinci tur görüşmelerin sona ermesinin ardından taraflardan çeşitli açıklamalar geldi.
1 saatten fazla süren görüşmenin Rusça yapıldığı ifade edildi.
Rus basını RIA Novosti'ye konuşan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, görüşmelerin “olumsuz sonuçlanmadığını” söyledi.
- UKRAYNA'DAN AÇIKLAMALAR
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya ve Ukrayna'nın, İstanbul'daki görüşmelerin ardından yeni bir esir takasına hazırlandığını duyurdu.
Zelenski, "Heyetler Türk tarafının aracılığıyla belgeleri değiştirdi. Savaş esirlerinin serbest bırakılması için hazırlık yapıyoruz" diye konuştu.
Ukrayna heyetinin üyesi Kyslytsya, "Görüşmelerimizi somut insani bazı sonuçlar elde edebilecek bir noktaya getirdik" dedi.
Ukrayna heyetinin başkanı Umerov, ülkesinin, Rus heyeti tarafından görüşmede sunulan anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin memorandumu bir hafta içinde inceleyeceğini açıkladı.
Umerov, şunları kaydetti:
"Ateşkes ile ilgili kapsamlı ve koşulsuz bir biçimde ölümlere dur demek istiyoruz. Önerimiz en az 30 gün boyunca hava, deniz ve karada koşulsuz bir ateşkes. Bu pozisyon son 3 aydır değişmedi. Biz bunu temel olarak görüyoruz. Birkaç gün önce Rus tarafı ile ilgili belgelerimizi paylaştık ama onlardan henüz bir geri dönüş almadık. Bugün Rus heyeti bize bir belge sundu. Belgeleri 1 hafta boyunca inceleyeceğiz ve sonraki adımları kontrol edeceğiz. İkinci konu. Biz burada tüm esirlerin serbest bırakılmasını ve kaçırılan çocukların geri iade edilmesini talep ediyoruz. Savaş esirlerinin serbest bırakılması ile ilgili belli kategorilere odaklanmaya hazırız. Herkese karşı herkes ve ciddi yaralanmış olan savaş esirlerini değerlendiriyoruz. İkinci kategori 18-25 arası genç askerler. Çocuklarla ilgili birkaç yüz Ukraynalı çocuğun Rusya’ya listesini sunuyoruz. Rusya federasyonu barış sürecine gerçekten istiyorsa en azından bu çocukların yarısını iade edilmesi olumlu bir görüşme olarak görülecektir."
Umerov, "Biz bütün kilit noktaların sadece liderler seviyesinde çözülebileceğine inanıyoruz. Liderlerin toplantısı diğer liderlerin katılımı ile de gerçekleşebilir. ABD Başkanı gibi. Biz bu çerçevede heyetler arasında ilave çalışmaların liderler toplantısına hazırlık mahiyetinde olacak olursa anlamlı olacağını düşünüyoruz. Bu ayın sonuna kadar 20-30 Haziran tarihleri arasında bir toplantı yapmayı önerdik Rus tarafına. Rusya savaşa son verme konusunda ciddiyse, bu noktalar üzerinde ilerlemeli. Eğer olmazsa bunu uluslararası müeyyideler takip etmeli" diye konuştu.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, İstanbul'daki görüşmelerde, Rusya'dan iade edilmesi gereken Ukraynalı çocukların listesinin resmen Rus tarafına teslim edildiğini bildirdi.
Yermak, "Bugün İstanbul'da yapılan görüşmelerde Ukrayna tarafı, iade edilmesi gereken Ukraynalı çocukların listesini resmen Rus tarafına teslim etti. Bunlar, Rusya'nın yasa dışı olarak sınır dışı ettiği, zorla yer değiştirdiği veya geçici olarak işgal ettiği topraklarda tuttuğu yüzlerce çocuk. Ukraynalı çocukların dönüşü, adil ve kalıcı bir barışın ayrılmaz bir parçası ve güvenin temel bir unsuru, niyetlerin samimiyetinin ilk testidir. Bir cevap bekliyoruz. Top Rusya'nın sahasında. Gerçek iyi niyet söz değil, eylemdir. Şimdi ise bunu kanıtlamanın zamanı" dedi.
- RUSYA'DAN AÇIKLAMALAR
Rus basını, Rusya ve Ukrayna arasındaki müzakerelerin üçüncü turunun kısa bir süre içinde gerçekleşeceğini yazdı.
Putin'in müşaviri Vladimir Medinski, Rus heyetinin, Ukrayna ile yapılan ikinci tur görüşmelerin sonuçlarından “memnun” olduğunu belirtti.
Medinski, "Rusya, Ukrayna'ya çözüme ilişkin taslak memorandumu teslim etti. Rusya, önümüzdeki hafta tek taraflı olarak 6 bin Ukraynalı askerin cenazesini Kiev'e teslim edecek. Bulabildiğimiz tüm Ukraynalı askerlerin cenazelerini teşhis ettik, DNA testleri yaptık ve kim olduklarını bulduk. Bu cesetleri önümüzdeki hafta düzenli ve resmi bir şekilde Ukrayna tarafına teslim edeceğiz. Müzakereler sırasında bazı pratik konular çözüme kavuşturuldu. Rusya, Ukrayna'ya cephe hattının belirli kısımlarında 2 ya da 3 gün süreyle somut ateşkes teklif etti. Rusya ve Ukrayna, karşılıklı olarak 25 yaş altı esir askerleri de takas edecek. En geniş kapsamlı esir değişimi konusunda anlaştık" dedi.
Medinski, "Rusya ve Ukrayna, komutanların askerlerinin cesetlerini alabilmeleri için belli bölgelerde ateşkes konusunda anlaştı. Ukrayna, bu öneri üzerinde mümkün olan en kısa sürede çalışma sözü verdi. Siyasi kararlar olmaksızın ağır yaralı askerlerin değişimi için bir komisyon kuracağuz ve bu komisyon çalışma düzeni kapsamında gerçekleşecek. Hasta ve ağır yaralılar, 'herkese karşı herkes' esasına göre değiştirilecek. Bu bizim açımızdan insani bir jesttir. Ukraynalı çocukları içeren 339 çocuğun isim listesini aldık" diye ekledi.
Medinski, Rusya ve Ukrayna arasındaki toplam esir takası tavanının en az bin kişi olacağını, ancak bunun daha fazla olabileceğini söyledi.
Rusya tarafından kaçırılan çocuk olmadığını, sadece Rus askerleri tarafından kurtarılanlar olduğunu kaydeden Medinski, “339 isimden oluşan bu liste maalesef Ukraynalı yetkililerin bir şov yaptığını gösteriyor. Aslında düzinelerce çocuktan bahsediyoruz, bunlar kimse tarafından kaçırılmamış çocuklar. Kaçırılan tek bir çocuk bile yok. Askerlerimiz tarafından hayatları pahasına kurtarılan, risk altında savaş bölgesinden çıkarılan, götürülen çocuklar var. Ailelerini arıyoruz. Ebeveynler ortaya çıkarsa onları iade ediyoruz” diye konuştu.
Rusya'nın çocukları, ebeveynleri ya da yasal temsilcileri varsa Ukrayna'ya iade ettiğini belirten Medinski, “Karmaşık durumun bir sonucu olarak kendilerini iki ateş arasında bulan çocuklar tahliye edildi, ancak ebeveynleri veya hatta akrabaları bulunursa geri getiriliyor, aileler yeniden bir araya getiriliyor” ifadelerine yer verdi.
ERDOĞAN NE DEDİ?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul'daki Ukrayna-Rusya görüşmelerinin "çok büyük önem" taşıdığını söyledi.
Erdoğan, "Dünkü hadiseye rağmen (Ukrayna'nın Rusya'ya yönelik İHA saldırısı) toplantının gerçekleşmesi başlı başına önemli bir başarıdır. Türkiye, İstanbul'la bir dönüm noktası oldu. Çok muhteşem bir buluşma oldu. Benim arzum Putin ve Zelenski'yi hatta Trump'ı bir araya getirmek. Ben de kendileriyle bu buluşmada bir araya geleyim, böylece İstanbul'u bir barış merkezi haline getirelim. Gayretlerimiz neticesinde Rusya ve Ukrayna heyetleri ülkemizde bir araya geldi. Her iki tarafın da kazanacağı bir barış için samimi çaba içindeyiz. Barış diplomasisinin merkezindeyiz. Türkiye'nin tavrı belli savaş istemiyoruz. Biz bölgemizde çatışma ve zulüm görmek istemiyoruz" dedi.
İLK TURDA HANGİ ADIMLAR ATILDI?
Rusya ve Ukrayna arasında üç yıl aradan sonra ilk doğrudan görüşmeler 16 Mayıs'ta İstanbul'da yapıldı.Görüşmeler yaklaşık iki saat sürdü.
Taraflar, 16 Mayıs'ta İstanbul’da yapılan ilk tur görüşmesinde bin mahkûmun karşılıklı değişimi ve potansiyel bir ateşkes sürecine dair belge alışverişi üzerinde anlaşmıştı.
23-25 Mayıs tarihleri arasında, İstanbul'da varılan anlaşmalar uyarınca, “1.000'e 1.000” formülüne göre geniş çaplı bir esir değişimi yapıldı.
