‘Ek bütçe geçmeseydi memur maaşları ödenemezdi’

Ek bütçe hazırlığı yapıldığını, her cuma 21:00'de katıldığı Bloomberg HT'de yayımlanan “Ekonomik Görünüm” programında 10 Haziran tarihinde ilk açıklayan isim olan Sözcü Gazetesi Yazarı Vergi Uzmanı Nedim Türkmen bugünkü yazısında ek bütçe geçmeseydi kamuda maaş ödemelerinin yapılamayacağını ifade etti. Nedim Türkmen, makalesinde, “Mayıs sonuçlarını görmeden bile, ocak-nisan sonuçları ödeneklerin yetmeyeceğini bağıra bağıra söylüyordu” diye yazdı.

Türkmen’in yazısında; “Cari transferler, personel, faiz ve SGK devlet prim giderlerinin ocak-mayıs döneminde bütçe giderleri içindeki payı yüzde 78.7 olarak gerçekleşti. İlk 5 ay sonunda bütçe gideri olarak bütçeye konulan toplam ödenek olan 1 trilyon 750 milyar 957 milyon TL'nin yüzde 54.8'i olan 959 milyar 773 milyon TL'si kullanıldı. Meclis tatile girmeden Ek Bütçe Kanunu çıkmasa idi, ağustosta hiç kimse devletten maaş alamazdı” ifadesi dikkat çekti.

Türkmen yazısında şu bilgileri aktardı:

“Ek bütçe uygulamasının dayanağı 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 19. maddesinin aşağıdaki son fıkrasıdır.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerindeki ödeneklerin yetersiz kalması halinde veya öngörülmeyen hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, karşılığı gelir gösterilmek kaydıyla, kanunla ek bütçe yapılabilir.”

İktidar, 2022 yılı bütçesini yaparken enflasyon ve kur yükselişini hesaba katmadığı için, yılın ortasında resmen yeni bir bütçe yapıyor. Devletin 2022 yılında yapması gereken giderler artmış, ama ödenekler yetmiyor. İktidar, 880 milyar 474 milyon TL ek ödenek istiyor ve bu ödeneklerin finansmanı için brüt 1 trilyon 238 milyar Türk lirası bütçe giderlerinde artış öngörüyor. Bu rakamdan 158 milyar 195 milyon TL red ve iadeler düşüldüğünde, net bütçe geliri 1 trilyon 80 milyar TL olarak belirlenmiş durumda.

7 AYDA 1 TRİLYON 632 MİLYAR VERGİ TAHSİL EDİLEBİLİR Mİ?

Yukarıda yer alan tabloda da açıkça görüldüğü üzere; red ve iadeler düşülmeden önceki vergi geliri tahsilat hedefi 1 trilyon 430 milyar TL'dir. Bu tutarın 881 milyar 155 milyon TL'si ilk 5 ayda tahsil edilmiş ve yılsonuna kadar 548 milyar 886 milyon TL de tahsil edilecektir. Ek bütçe ile vergi tahsilat hedefine 1 trilyon 83 milyar TL eklenecektir. Yani, Haziran- Aralık 2022 tarihleri arasında 1 trilyon 632 milyar TL vergi tahsilatı hedeflenmiştir.

Her şeyden önce enflasyon ve kur yükselişi vergi tahsilat hedeflerinin tutturulmasında en önemli itici güç olmuştur ve olacaktır.

Kurumlar Vergisi ile ilgili tahsilat hedefi Kur Korumalı Mevduat uygulamasının devam etmesi ve bankaların astronomik kârları nedeniyle tutacaktır.

Gelir Vergisi'nde yılın ikinci yarısı için asgari ücrette yapılacak artış ile tahsilat hedefi %15'lik sapma ile tutacaktır.

İthalde Alınan Katma Değer Vergisi tahsilat hedefi hem kurun hem de enflasyonun etkisi ile büyük ölçüde gerçekleşecektir.

Milyonlarca tüketiciyi ilgilendiren Özel Tüketim Vergisi konusuna gelince; akaryakıta ilişkin eşel-mobil sisteminin devreye alınmayacağını, motorlu taşıtlar, alkollü içkiler ve tütün mamülleri ÖTV'sinin artırılarak hedefe yaklaşılabileceğini söyleyebilirim.

Damga Vergisi ve harçlara yönelik oran artışı yapılması durumunda ancak hedefe yaklaşılabileceğini söyleyebilirim.

Devletin harcamalarına, olağanüstü bir tahsilat artışına rağmen vergi gelirleri yetişememektedir. Bu kadar yüksek vergi artışları, kayıt dışılığı ve ÖTV'ye tabi ürünlerde sahte veya kaçak yollardan yurda sokulma fiillerini artıracaktır. Bu durum verginin vergiyi öldürmesi sonucunu doğuracaktır.”