Ekonomik kriz dönemlerinde, merkez bankalarının elindeki klasik araçlar (faiz oranları gibi) bazen beklenen etkiyi göstermeyebilir. Faizler zaten çok düşük seviyededir, ekonomiyi canlandırmak için başka yöntemler gerekir. İşte bu noktada devreye parasal genişleme girer. Peki, Parasal genişleme ne demek? Parasal genişleme politikası örnekleri
PARASAL GENİŞLEME NEDİR?
Parasal genişleme (Quantitative Easing – QE), merkez bankalarının ekonomideki para miktarını artırarak finansal koşulları gevşetmesi ve ekonomik aktiviteyi desteklemesi amacıyla uyguladığı bir para politikası türüdür. Bu politika, özellikle durağan büyüme dönemlerinde, düşük talepte veya kriz zamanlarında devreye girer.
PARASAL GENİŞLEME POLİTİKASININ AMACI NEDİR?
Parasal genişlemenin temel amacı ekonomik durgunluğu kırmak ve piyasadaki para dolaşımını artırmaktır. Merkez bankaları bu politikayı uygularak:
Kredi kullanımını artırmayı,
Faiz oranlarını düşürmeyi,
Yatırımları teşvik etmeyi,
Tüketimi canlandırmayı,
Finansal piyasalarda güven ortamı oluşturmayı
hedefler.
PARASAL GENİŞLEME NASIL YAPILIR?
Merkez bankaları parasal genişlemeyi genellikle şu yöntemlerle uygular:
1. Devlet Tahvili Satın Alımı
Merkez bankası piyasadan devlet tahvilleri satın alır. Böylece piyasaya yeni para girer ve likidite artar.
2. Bankalara Kredi Sağlama
Bankalara daha düşük faizle veya daha yüksek miktarda fonlama yapılarak kredi kanalları genişletilir.
3. Reeskont ve Politika Faizlerinin Düşürülmesi
Düşük faiz, kredi maliyetlerinin azalmasını sağlar ve ekonomik hareketliliği artırır.
4. Varlık Alım Programları
Merkez bankası özel sektör tahvilleri veya finansal varlıkları da alarak piyasayı doğrudan destekleyebilir.
PARASAL GENİŞLEME EKONOMİYİ NASIL ETKİLER?
Parasal genişleme politikasının etkileri hem olumlu hem de riskli olabilir. Bu nedenle ekonomi yönetimleri politikayı dikkatle uygular.
Olumlu Etkiler
Ekonomide canlanma
Kredi kullanımında artış
Faiz oranlarında düşüş
Piyasalarda güven artışı
Büyüme oranlarında iyileşme
Olası Riskler
Enflasyon yükselişi
Varlık balonları (konut, borsa, kripto vb.)
Para biriminin değer kaybı
Aşırı borçlanma riski
