İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024” araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşunun üretimden satışları 2023’e kıyasla yüzde 36,3 artarak 8 trilyon 688,5 milyar liraya ulaştı. Ancak bu artış oranı, önceki yıllara göre geriledi ve son dört yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. Üretimden satışlardaki büyüme, yüzde 41,1 olan yurt içi üretici enflasyonunun altında kaldı.
İSO 500’ün ihracatı ise 2024’te yüzde 1,5 yükselerek 96,6 milyar dolara çıktı. Bu artış, Türkiye’nin genel dış satımındaki yükselişin altında kaldı. Dünya ekonomisindeki gelişmelerin ihracatı olumsuz etkilediği görüldü.
ZARAR EDEN ŞİRKET SAYISINDA BÜYÜK ARTIŞ
En büyük 500 sanayi şirketinin faaliyet karı yüzde 31,6 azalarak 937 milyar liradan 641 milyar liraya geriledi. Faaliyet karlılığı oranı yüzde 12,5’ten yüzde 6,2’ye indi ve 2014-2023 ortalaması olan yüzde 10,4’ün oldukça altında kaldı. Ayrıca vergi öncesi kar ve zarar (FAVÖK) toplamı yüzde 58,5 azalışla 267 milyar liraya düştü. Satış karlılığı oranı ise yüzde 8,6’dan yüzde 2,6’ya geriledi. FAVÖK toplamı ise sınırlı artışla yüzde 12,1 yükselerek 1,3 trilyon liraya ulaştı, ancak FAVÖK karlılığı yüzde 15,7’den yüzde 12,8’e düştü.
2024’te zarar açıklayan şirket sayısı 152’ye yükseldi; kar edenlerin sayısı ise 348 olarak kayıtlara geçti. Ayrıca İSO 500’ün mali ve diğer borçları yüzde 45,1 artış gösterdi.
SANAYİDE KDV YÜKÜ
Şirketlerin devreden KDV yükü yüzde 26,9 artarak yaklaşık 85 milyar liraya ulaştı. Bu artışın enflasyonun altında kalması kısmen olumlu değerlendirildi. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı yüzde 7,4’e yükselirken, orta düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı yüzde 31,4’e, orta yüksek teknolojili sanayilerin payı ise yüzde 26,7’ye geriledi.
AR-GE harcaması yapan şirket sayısı 265 olarak sabit kalırken, AR-GE harcamaları yüzde 98,4 artarak 60,7 milyar liraya ulaştı. İstihdam yüzde 2,6 artışla 825 bine yaklaşırken, çalışanlara ödenen toplam maaş ve ücretler yüzde 90,9 artarak 813 milyar liraya yükseldi.
YABANCI SERMAYE PAYI ARTIYOR
İSO 500 listesinde halka açık şirket sayısı 85’ten 88’e çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Yabancı sermaye payı bulunan şirket sayısı ise 2022’de 108 seviyesinden 124’e yükseldi.
