Celal Talabani'nin cenazesine İran'dan üst düzey katılım... Türkiye'den giden olmadı

2005 - 2014 yılları arasında Irak Cumhurbaşkanlığı yapan Talabani Kürt siyasetinin en önemli isimlerinden biriydi.

Eski Irak Cumhurbaşkanı ve KYB Genel Sekreteri Celal Talabani, Süleymaniye’de son yolculuğuna uğurlandı. İran, Dışişleri Bakanı Cevad Zarifi ile cenazede temsil edilirken, Türkiye hükümeti cenazeye temsilci göndermedi. HDP'li bir grup milletvekili de cenaze törenine katıldı.

Almanya'da tedavi görürken 3 Ekim'de yaşamını yitiren Irak eski Cumhurbaşkanı ve Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (IKYB) Genel Sekreteri Celal Talabani'nin cenazesi Irak Hava Yolları'na ait uçak ile Süleymaniye Havalimanı'na getirildi.

Havaalimanında resmi tören için hazırlıklar tamamlanırken, törenden sonra cenazenin buradan camiye götürüleceği belirtildi.

Süleymaniye Havalimanı'nda Talabani'nin cenaze töreninde top atışı da yapılacağı belirtilirken, cenazeye Irak'ın Kürt Cumhurbaşkanı Fuat Masum dahil dünyanın birçok ülkesinden çok sayıda lider ve yetkilinin katıldığı belirtildi.

Irak eski Cumhurbaşkanı Celal Talabani için Süleymaniye Havalimanı'nda düzenlenen tören, üzerinde Irak Bölgesel Kürt Yönetimi bayrağı olan Talabani'nin tabutunun askerlerin omzundan uçaktan indirilmesi ile başladı.

Kürtlerin ulusal marş olarak kabul ettikleri Ey Rakip'in okunması ile devam eden törende, Talabani'nin tabutu merasim alanındaki katafalka konuldu. Daha sonra törene katılan protokol üyeleri katafalka çelenk koydu.

İlk çelengi Irak Cumhurbaşkanı Fuat Masum bırakırken, onu Mesut Barzani ve İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarifi takip etti. Irak Parlamentosu Başkanı Selim Cuburi'de çelenk bırakırken, daha sonra sırasıyla ülkeler adına katılanlar çelenklerini katafalka koydu.

HDP adına cenazede hazır bulunan HDP Eş Genel Başkanı Serpil Kemalbay ve Osman Baydemir ile Irak Bölgesel Kürt yönetiminde bulunan yabancı ülkelerin diplomatları da cenazeye çelenk bıraktı.

Türkiye'nin Erbil Konsolosunun törene katılmadığı belirtildi.

Havalimanındaki törenden sonra Celal Talabani'nin cenazesi bir araca konularak Süleymeniye'deki Büyük Cami'ye götürüldü.

CELAL TALABANİ KİMDİR? Celal Talabani, 1933 yılında Kosret dağı civarındaki Kelkan köyünde dünyaya geldi. Talabani, 14 yaşında Irak Kürdistan Demokratik Partisi’ne (IKDP) katıldı. Hitabet kabiliyetiyle ön plana çıkan Talabani, siyasi kariyerine 1950’lerin başında IKDP’nin öğrenci birliği lideri olarak başladı.

Kısa zamanda parti kademelerinde yükselen Celal Talabani, hukuk eğitimi almasına rağmen, siyasi olarak aktif olması sebebiyle cezalandırıldığı için mezun olamadı. Talabani, Irak merkezi yönetimine karşı mücadelede aktif bir şekilde yer aldı. 1949 yılında IKDP’nin Koye ilçesindeki konsey üyeliğine seçilen Talabani, 1951 yılında IKDP merkez kongre üyeliğine seçildi. Eğitimini tamamlamak üzere Kerkük’e geçen Talabani, burada IKDP teşkilatını kurup yöneticiliğini yaptı.

1952 yılında Bağdat Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne başladı. 1953 yılında Irak Kürdistan Demokrat Partisi kongresinde merkez komite üyeliğine seçildi. 1954 yılında merkez yürütme kurulu üyesi oldu. Hukuk fakültesini 4'üncü sınıfta terk etmek zorunda kalan Talabani, 1957 yılda Suriye ve Rusya’ya gitti. Buralardaki öğrenci örgütleriyle ilişkiler geliştirmenin yanı sıra gittiği yerlerdeki Kürtlerle de siyasi ilişkiler kurdu.

Talabani, 1960 yılında IKDP Politbüro üyesi ve Süleymaniye sorumlusu oldu. 1961 Abdulkerim Kasım hükümetine karşı Iraklı Kürtlerin başkaldırısında Süleymaniye sorumlusu olarak aktif görev aldı. 1963 yılında sırasıyla Iraklı Kürtler ile Irak hükümeti arasındaki görüşmelere destek olunması amacıyla Mısır, Cezayir, Fransa, Avusturya, Almanya ve Rusya’ya gitti.

1963’te Kasım’ı deviren darbeden sonra kurulan Abdülselim Arif’in hükümetiyle yapılan görüşmelerde Kürt delegasyonuna liderlik etti, Talabani, 1975’te Mola Mustafa Barzani ile arasındaki görüş ayrılıkları netleşmeye başlayınca parti ideologu İbrahim Ahmet önderliğindeki IKDP içindeki bölünmelerden birine katıldı. 1966’da bu grup, merkezi hükümet ile anlaşıp IKDP’ye karşı askeri bir darbe düzenledi. Mart 1970’de bu sefer IKDP ve hükümet anlaşınca, grup dağıldı.

1975'TE IKYB'Yİ KURDU 1975 yılında Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği’ni (IKYB) kuran Talabani, IKYB’nin sosyalist bir parti olacağını söyledi. IKYB, 1976 yılında Bağdat hükümetine karşı silahlı mücadeleye başladı.

1988 yılında Irak hükümetinin Kürtlere karşı kimyasal silah kullanmasıyla IKYB ağır bir yenilgi aldı. 1975 yılının Haziran ayında bir grup arkadaşıyla birlikte Suriye’nin başkenti Şam’da Kürdistan Yurtseverler Birliğini kurdu. 1 Haziran 1976’da IKYB Genel Sekreterliğine seçildi.

2003 yılında Saddam Hüseyin’in devrilmesinin ardında Irak siyasetinin en aktif isimlerinden biri olan Talabani, 2005 yılında Irak Cumhurbaşkanlığına seçildi.

Mart 2012’de Amerika’dayken beyin kanaması teşhisiyle hastaneye kaldırılan Talabani, oradan Almanya’daki bir hastaneye sevk edildi, tedavisinin ardından Süleymaniye’ye döndü.

Cenazede Barzanin yanında Irak Cumhurbaşkanı Masum ve İran Dışişleri Bakanı Zarif’in yanyana oturması dikkat çekerken, cenazenin IKBY Bayrağına sarılı olmasına Irak hükümeti tepki gösterdi.

Havalimanındaki karşılamada IKBY Başkanı Mesud Barzani, Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum, İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Irak Meclis Başkanı Selim el-Cuburi, IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani, Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekigrtu) Genel Sekreteri Salahaddin Bahaddin, İslami Toplum Partisi (Komel) lideri Ali Bapir, Goran (Değişim) Hareketi lideri Ömer Seyid Ali, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Şii Koalisyonu lideri Nuri Maliki, Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar Hekim, Bedir Tugayları Komutanı Hadi Amıri, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Sözcüsü Osman Baydemir, Irak'taki büyükelçiler ve ülke temsilcileri hazır bulundu.

21 pare top atışı yapıldıktan sonra bir cenaze aracına koyulan Talabani’nin naaşı kalabalıktan dolayı 3 saatte Süleymaniye’deki Büyük Cami’ye getirildi. Binlerce kişi ellerinde Talabani’nin fotoğrafının basılı olduğu bayraklar ile yoğun bir kalabalık oluşturdu.

Kılınan cenaze namazının ardından Talabani’nin cenazesi toprağa verilmek üzere Dabesan mezarlığına getirildi.