12 Eylül'ün izleri silinecek

Başbakan Ahmet Davutoğlu ile CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu anayasa uzlaşma komisyonunun tekrar canlandırılması ile demokrasi ve özgürlükler üzerindeki 12 Eylül’ün tüm engellerinin kaldırılmasının da aralarında bulunduğu 4 temel başlıkta uzlaşmaya vardı. Başkanlık sistemi konusunda pozisyonlarını koruyan liderler, süreçte en temel ayrışma alanının bu konu olacağının sinyalini verdi. Görüşme sonrası partilerin sözcüleri Haluk Koç ve Ömer Çelik arka arkaya açıklamalar yaptılar.

Cumhuriyet’in edindiği bilgilere göre, yeni anayasa, iç tüzük, AB reformları gibi ana başlıkları bulunan görüşmede liderler, TBMM Başkanı Cemil Çiçek döneminde kurulan ve 60 maddede uzlaşan ancak sonra çözümsüz kalan Anayasa Uzlaşma Komisyonunu’nun yeniden canlandırılması ve eşit temsil konusunda anlaştılar. Üzerinde uzlaşılan bir diğer konu özgürlükler ve demokrasi konusunda 12 Eylül hukukunun oluşturduğu tüm engellemelerin kaldırılması konusu oldu. İki lider bu konuda da görüş birliğine vardı.

Bu çerçevede 12 Eylül hukuku ile ilgili olarak her iki taraf da mevzuat taraması yapacak. Danışmanlar bir araya gelerek çalışmalarını birleştirecek. CHP lideri bu konuda “yüzde 10 barajı” ve “liderlik sultası” örneklerini vererek, “Mesela milletin vekilini milletin kendisi seçmeli. Lider baskısı olmazsa zaten parlamento güçlü bir şekilde işler” dedi. Davutoğlu, görüşmede iç tüzükle ilgili çalışmaları anımsatarak, TBMM’nin yasama gücünün daha da geliştirilmesi gerektiğini ifade etti. CHP Lideri de bu konuda iç tüzük komisyonunun çalışmalarını sürdürmesi gerektiğini ifade etti. Bu konuda da görüş birliğine varıldı.

Torba yasa tepkisi CHP lideri, AKP’nin sık sık başvurduğu “torba yasa” uygulamasından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. CHP lideri, birbiriyle alakasız konuların bir araya getirilerek Meclis’ten geçirilmesinin doğru olmadığını ifade etti. Kılıçdaroğlu, Davutoğlu’nun AB uyum yasalarının hızla çıkartılması gerektiği yönündeki görüşünü destekledi. Kılıçdaroğlu, fasıllar açılmadan gerekli yasaların çıkartılması konusunda hükümete destek vereceklerini söyledi.

Kılıçdaroğlu merakını gideremedi

CHP Lideri, partisinin son grup toplantısında yaptığı konuşmada, Başkanlık sistemi konusunda AKP’nin nasıl bir model düşündüğünü merak ettiğini söylerken, “Bana anlattıklarını burada size de anlatacağım” demişti. Ancak Kılıçdaroğlu, dünkü görüşmede model konusundaki merakını gideremedi. Davutoğlu, bu konuyu Anayasa başlığının parçası olarak gündeme getirdi ancak detaya girmedi. Davutoğlu, başkanlık sistemine gerekçe olarak parlamenter demokratik sistemin aksaklıklarını gösterirken, Kılıçdaroğlu, “Parlamenter demokratik sistem güçlendirilirse siyasetimiz lider baskısından da kurtulur, güçler ayrılığı işlemiş olur. 200 yıllık deneyimlerimizin çöp sepetine atılmasına karşıyız. Parlamenter demokratik sistem tam işlerse, sorunlarımız çözüleceği kanaatindeyiz. Aksaklıklar genellikle, cumhurbaşkanının tarafsızlığı korumamasından ve yetkilerini aşmasından kaynaklanıyor” dedi.

‘Yargı bağımsız değil’

Davutoğlu’nun, “Yargı bağımsızlığı başkanlık sisteminde daha etkin” sözleri üzerine de Kılıçdaroğlu, “Yargı bağımsızlığı söz konusu değil. İl ve ilçe yönetim kurullarınızda yöneticilik yapan avukatları, hâkim olarak atadınız. Bu isimlerin tarafsız karar vereceğine inanıyor musunuz” yanıtını verdi.

'Tutuksuz yargılansınlar'

Görüşmede Kılıçdaroğlu, Can Dündar ve Erdem Gül başta olmak üzere tutuklu gazetecilerle ilgili rahatsızlığını dile getirdi. Kılıçdaroğlu, “MİT TIR’larının silah taşıdığını ortaya çıkartan gazetecilerin tutuklanmaları doğru değil, bu kabul edilebilir bir şey değil” derken, Davutoğlu “Ama devlet sırrı” diye yanıt verdi. Kılıçdaroğlu da bunun üzerine, “Hayır devlet sırrı değil. Devlet, örtülü operasyonlar yapar. Ama örtülü operasyonlar ortaya çıktığında, devlet bu operasyonları yapanların arkasında durmaz. Durursa bu, hukuk dışılığı güçlendirmek olur” ifadelerini kullandı. Kılıçdaroğlu’nun cezaevlerinde 32 gazetecinin olduğu yönündeki açıklaması üzerine AKP heyetinden “Hepsi gazetecilik faaaliyetinden dolayı cezaevinde değiller” itirazı geldi.

‘Yasal düzenleme gerekli’

Kılıçdaroğlu, bunun üzerine de “Ben meslek örgütlerinden aldığım bilgiyi paylaşıyorum” dedi. Kılıçdaroğlu’nun gazetecilerin tutuksuz yargılanmaları gerektiğini vurgulayınca Davutoğlu, “Sizin de bu konuda bir çağrınız olmuş” dedi. CHP lideri, bu konuda yasal bir düzenleme gerektiğini, aslolanın tutuksuz yargılanma olduğunu söyledi. Başbakan ise, tutuksuz yargılama konusunda kendisinin de hemfikir olduğunu, bu görüşünü daha önce de açıkladığını ifade etti.

Davutoğlu: Eski teklifi getiririz

Davutoğlu, görüşmeden sonra NTV’nin sorularını yanıtladı: Başkanlık sistemi dedik: Doğru olanın başkanlık sistemine geçmek olduğunu söyledik. Ruha sahip olduktan sonra diktatörlüğe dönmez. Tartışalım. Herkes kendi çözümünü ortaya koysun.

Daha önce sunulan teklifi getiririz: Anayasa uzlaşma komisyonu süreli olarak, geri kalan çalışmayı sürdürsün. Daha önce uzlaşma Komisyonu’nda sunduğumuz bir teklif var. Bunu gündeme getiririz. Başkanlık sisteminin yanlış olduğunu söylüyorlarsa gerekirse o yanlışları birlikte düzeltelim. Eski teklifi beraber değerlendirebileceğimizi söyledim. CHP buna evet dedi. Başkanlık sisteminizdeki federalizmle doğrudan alakası yok. Üniter devletlerde de başkanlık sistemi olur. Başkanlık sisteminin diktatoryaya sebep olmayacağını belirttik.

Parti kapatmaya sıcak bakmayız: Belediye Başkan’ları da HDP milletvekilleri de hukuk kurallarına uymak zorundalar. Değilse hesap verirler. Parti kapatmaya sıcak bakmayız.