15 Temmuz'la ilgili kritik karar: Sivillere yargısal zırha AYM’den şartlı onay

Anayasa Mahkemesi (AYM), 15 Temmuz darbe girişiminin bastırılması kapsamında hareket eden sivillere hukuki, mali ve cezai zırh getiren düzenlemenin iptali talebini oybirliğiyle reddetti. Kararın verildiği toplantıda, darbe girişimi sırasında halk ateş açan askerlere yönelik eylemlerin meşru müdafaa hakkı kapsamında olduğu, ancak teslim olmuş askerlere yönelik hukuk dışı eylemler için yargı yolunun açık olduğu görüşü öne çıktı. Bu görüşün gerekçeli karara girip girmeyeceği merak konusu oldu.  

15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL kapsamında yapılan düzenlemeyle, 15 Temmuz 2016’da gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemleri ile bunların devamı niteliğindeki eylemlerin bastırılması kapsamında karar alan, karar veya tedbirleri icra eden, her türlü adli ve idari önlemler kapsamında görev alan kişiler hakkında hukuki, mali ve cezai sorumsuzluk getirildi.  

1 Şubat 2018’de yapılan değişiklikle de 6755 sayılı yasanın 37. maddesine “Resmi bir sıfat taşıyıp taşımadıklarına veya resmi bir görevi yerine getirip getirmediklerine bakılmaksızın 15/7/2016 tarihinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemleri ile bunların devamı niteliğindeki eylemlerin bastırılması kapsamında hareket eden kişiler hakkında da birinci fıkra hükümleri uygulanır” fıkrası eklendi. 

Bu hükümle, darbenin bastırılmasında görev alan sivillere de yargısal zırh getirilmiş oldu. CHP, düzenlemenin sadece sivillere yönelik zırh getirilen kısmının anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali talebiyle AYM’de dava açtı. 

Yüksek Mahkeme, 13 Temmuz’da yaptığı toplantıda, iptal talebini oybirliğiyle reddetti. Toplantıda, darbenin bastırılmasında meşru müdafaa dışındaki eylemlere karşı yargı yolunun açık olduğu görüşünün öne çıktığı öğrenildi. 

Örneğin Boğaziçi Köprüsü’nde askerlerin kemerle dövülmesi gibi teslim olmuş askerlere yönelik sivillerin hukuk dışı eylemleri için yargı yolunun kapalı olmadığını belirten üyeler, halka ateş açan askerlere dönük eylemlerin ise meşru müdafaa olduğunu kaydetti. 

Bu görüşlerin de “uygun dille” gerekçeli karara yazılacağı ifade edildi.