3 sultanın fermanı ilk kez satışa çıkıyor

Nişantaşı’ndaki Portakal Sanat ve Kültür Evi’nin “Özel Koleksiyonlardan Özel Eserler - Ferman ve Türk Resmi Satışlı Sergi”si 21 Nisan’da son bulacak. Sergide, Osmanlı Devleti’nin onuncu padişahı Kanuni Sultan Süleyman, onun oğlu on birinci padişah Sultan II. Selim ve dördüncü kuşaktan torunu on sekizinci padişah İbrahim Han tuğralı üç adet ferman ilk kez satışa çıkıyor. Raffi Portakal, birbirini takip eden sultanların fermanlarını Sokollu Mehmed Paşa ailesinden aldıklarını belirterek “Fermanlar kanun gereği müzeye kayıtlı. Sokollu ailesi geniş bir aile, birçok kolu var. Bu üç sultanın zamanında Sokollu uzun yıllar vezirlik ve sadrazamlık yapmış. Sokollu ailesi de fermanları bu kadar yıl kasalarda saklamış. Şimdi ise fermanlar gün yüzü gördü, konuşuyor... Sanıyorum ki Sokollu ailesi bu üç fermanı birden bir kurumun almasını ister” diyor. Kanuni Sultan Süleyman tuğralı Mülknâme-i Hümâyûn türündeki ferman H.963-M.1555 tarihli ve16 satır. Bu Mülknâme-i hümâyûn mülklerin hudutlarını ve tasarruf salahiyetini teyit ediyor.

Ferman şahitleri

Sultan II. Selim tuğralı ferman ise H.978-M.1570 tarihli. Tezhibi dönemin ünlü nakkaşbaşı Karamemi üslubunda yapılan Mülknâme-i Hümâyûn türündeki bu ferman 27 satırdan oluşuyor. Mülknâme-i Hümâyûn’un alt kısmında Vezir Mehmed Paşa (Sokollu), Vezir Piyâle Paşa, Vezir Ahmed Paşa, Vezir Mahmud Paşa, Vezir Mustafa Paşa, Rumeli Kazaskeri Ahmed Efendi, Anadolu Kazaskeri Mehmed Efendi, Rumeli Defterdarı Hasan, Defterî Derviş, Tevkiî Mehmed ve Defterî Mehmed’in mühürleri yer alıyor. Ferman, Pertev Paşa’nın Göle zaferi nedeniyle Kanuni Sultan Süleyman tarafından kendisine veriliyor ve Sultan II. Selim döneminde yenileniyor. Sultan İbrahim Han tuğralı berat türündeki ferman da H.1054-M.1644 tarihli ve 11 satır. Berat, bazı mülklerin vergilerini ödemesi şartıyla Ahmed Efendi’ye veriliyor.

Sultanların imzası

Fermanlar, emir, idare ve buyruk anlamına gelmekte. Osmanlı İmparatorluğu’nda padişahın tuğralı emriyle verilen tüm belgelere genel olarak ferman adı verilir. İçeriklerine göre Berat, Müknâme-i Hümâyûn, Temliknâme, Sınırnâme, Vakfiye ve Menşur olarak adlandırılır. Divan-ı Hümâyûn’da hazırlanan ferman ve beratlardaki tuğralar Osmanlı sultanlarının bir tür imzasıdır.