6 milyar TL kayıp!

TEDAŞ’a bağlı kayıp ve kaçak oranının düşük olduğu bölgelerdeki elektrik dağıtım şirketlerinin kasalarındaki milyonlarca TL ile birlikte özelleştirilmesinin ardından, uzun süre TEDAŞ’ın elinde kalan ve bu oranın yüksek olduğu şirketler nedeniyle kayıp-kaçak oranları 2011’de tavan yaptı. Yalnızca Dicle EDAŞ’ta kayıp-kaçak oranı 71.4 olurken, TEDAŞ genelindeki ortalama oran da önceki yıla göre yüzde 4.75 artarak yüzde 25’e çıktı. Bu enerjinin bedeli, satış maliyeti üzerinden hesaplanınca 5.9 milyar TL’ye çıkıyor. Sayıştay, konuyla ilgili çalışma yapılmasını istedi.

Sayıştay’ın TEDAŞ raporu, kayıp ve kaçaklar nedeniyle yurttaşın nasıl zarara uğratıldığını ortaya koydu. Rapordan yansıyan satır başları şöyle:

* Dağıtım şirketlerinin tamamının TEDAŞ portföyüne dahil olduğu 2008 yılında ortalama kayıp-kaçak oranı yüzde 14.4 iken, bu oran 2011 yılında yüzde 25.1’e yükseldi.
* Geçmiş yıllara göre 2011 yılında kayıp-kaçak payının daha fazla oranda artmasına diğer etkilerin yanında özellikle, geçmiş yıllarda kayıp-kaçak oranı düşük olan şirketlerin özelleştirilmesiyle TEDAŞ portföyünden çıkması ve bu oranların yüksek olduğu şirketlerin TEDAŞ bünyesinde kalmasının etkisi daha fazla oldu.
* Teknik kayıpları azaltmak, kaçak enerji tüketimlerinin önüne geçmek ve enerji verimliliğini artırmak için; 2011 yılında teknik kayıplar ve kaçak kullanılan enerji toplamının satın alınan enerji içindeki payı Dicle EDAŞ’ta yüzde 71.37, Vangölü EDAŞ’ta yüzde 52.10 ve Aras EDAŞ’ta yüzde 26.42 gibi oldukça yüksek oranlara yükseldi.
* TEDAŞ’ın 2011’de satın aldığı ve abonelerine fatura ettiği enerji ile kayıp-kaçaklara giden enerjinin miktar ve oranları açısından, en fazla kayıp ve kaçak Dicle EDAŞ’ta yaşandı. Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Batman ve Şırnak’ı kapsayan bölgede toplam kayıp ve kaçak oranı yüzde 71.4’e çıktı. Bu bölgeyi, Bitlis, Hakkâri, Muş ve Van’a dağıtım yapan Vangölü EDAŞ izledi. Buradaki kayıp-kaçak oranı yüzde 52.1 oldu. Bu oranın en düşük olduğu bölge ise İzmir ve Manisa’yı içine alan Gediz EDAŞ oldu.
* TEDAŞ genelinde şirketler ortalaması olarak satın alınan elektrik enerjisinin yüzde 25.09’u herhangi bir bedel alınmaksızın kayıp ve kaçaklara gitti. Bu enerjinin bedeli ayrı bir hesapta izlenmeksizin doğrudan satış maliyeti içerisinde yer aldı. Bunun tutarı, enerji alış bedeli olarak 3.4 milyar TL oldu. Bu tutar enerji satış maliyeti üzerinden hesaplanacak olunursa 5.9 milyar TL’ye ulaşıyor. Kayıp-kaçak olarak, sadece Dicle EDAŞ’tan gelen bölümü satış fiyatı üzerinden hesaplanacak olunursa 3.4 milyar TL’ye ulaşıyor.
* TEDAŞ’tan alınan ve yukarıdaki tabloya yansıtılan bilgilere göre, 2011 yılında 1 milyon 757 bin 256 abonenin taraması yapıldı ve 101 bin 176 tutanak düzenlendi. Tutanak sayısı yüzde 5.8 oranında oldukça düşük gerçekleşirken, savcılığa bildirilen kaçak adedi ise TEDAŞ genelinde 53 bin 483 adet olarak gerçekleşti. Taranan abonelere 235 milyon 770 bin TL tahakkuk yapıldı. Ancak bunun yalnızca yüzde 14.5’i tahsil edildi.
Sayıştay kayıp-kaçak oranlarının düşürülmesi için dağıtım şirketleri ile birlikte gerekli çalışmaların yapılmasını, idari ve hukuki önlemler alınmasını istedi.