ABD ve Türkiye kapıları kapattı... Karşılıklı vize ambargosu

Türkiye’den ay sonunda ayrılmaya hazırlanan ABD Büyükelçisi Bass’ın “son hamlesi” olarak yorumlanan karar Ankara’ya sürpriz oldu. ABD’nin kararının ardından Türkiye de ABD vatandaşlarına yönelik tüm vize işlemlerini askıya aldığını duyurdu.

15 Temmuz’dan bu yana Ankara- Washington arasında yaşanan kriz, Metin Topuz’un tutuklanması ve hükümet yanlısı medyanın Topuz ile ilgili iddialarının ardından ilk defa ABD’den Türk vatandaşlarına yönelik yaptırıma dönüştü. ABD, Türk vatandaşlarına vize vermeyi dün resmen durdurdu. 

ABD Büyükelçiliği Twitter’dan yaptığı açıklamayla “ABD Misyonu’nun tesisleri ve personelinin güvenliğinin sağlanmadığını” belirterek vize hizmetlerinin askıya alındığını duyurdu. Karar, ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu görevlisi Metin Topuz’un, firari savcı Zekeriya Öz ve 17-25 yolsuzluk skandallarıyla ilgili bazı kişilerle iletişim kurduğu iddiasıyla tutuklanmasının ardından, Türkiye’den bu ay sonunda ayrılmaya hazırlanan ABD Büyükelçisi John Bass’ın “giderayak” son hamlesi olarak yorumlandı. Kararın 15 Temmuz’dan bu yana ABD ile Türkiye arasında tartışılmaya devam eden Papaz Craig Brunson’ın gözaltına alınmasının birinci yıldönümüne denk gelmesi de dikkat çekti.

Büyükelçilik açıklamasında şu ifadelere yer verildi: “Son zamanlarda yaşanan olaylar, ABD Hükümetini, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin ABD Misyonu’nun tesisleri ve personelinin güvenliğine ilişkin taahhütlerini yeniden değerlendirmek zorunda bırakmıştır. Söz konusu değerlendirme sürecinde büyükelçiliğimiz ve konsolosluklarımıza gelen ziyaretçi sayısını en aza indirmek amacıyla, şu andan itibaren geçerli olmak üzere, Türkiye’deki tüm ABD diplomatik misyonlarındaki göçmen olmayan vize hizmetleri askıya alınmıştır.”

Karar sürpriz oldu

Türk vatandaşlarına yönelik alınan bu yaptırım kararında sadece “güvenlik” kaygılarına işaret edilirken, iki ülke dışişleri bakanları önceki akşam telefonla görüşmüştü. Bakan Mevlüt Çavuşoğlu, bu görüşmeye ilişkin olarak Topuz nedeniyle yaşanan krize değinmeden “Bazı konsolosluk meseleleri var, onları görüştük” demiş ve görüşmede Kuzey Irak ve Suriye krizinin ele alındığını savunmuştu. ABD’nin aldığı bu yaptırım kararının Türkiye’ye bu telefon görüşmesinde mi, sonrasında mı iletildiği konusunda Türk Dışişleri ve ABD’li yetkililer sessiz kaldı. Ancak Cumhuriyet’in edindiği bilgiye göre karar Ankara’ya sürpriz oldu. Ne ABD Dışişleri Bakanı Tillerson’ın önceki gün Çavuşoğlu ile yaptığı telefon görüşmesinde ne de ABD Dışişleri’nin bu kararı Ankara’ya Twitter’dan önce ilettiği öğrenildi. Çavuşoğlu da ABD’nin kararını Afyon’daki parti kampında öğrendi.

Kriz nasıl gelişti

Geçen hafta Topuz’un tutuklanmasının ardından ABD Büyükelçiliği tepkisini, “Mahkeme yerine medyada yargılıyorsunuz” diyerek göstermiş ve “Ortaklığımızı bozuyorsun” uyarısında bulunmuştu. ABD Dışişleri’nin geçen hafta Türkiye Büyükelçisi Serdar Kılıç’a da ilettiği bu uyarılara karşın, hükümet yanlısı medya organlarında Topuz ve ABD aleyhine haber ve manşetler devam etti. Türkiye’den bu ay sonunda ayrılmaya hazırlanan ABD Büyükelçisi John Bass’ın İstanbul’da gazetecilerle buluşmasına ise Sabah gazetesinin o gün de Topuz’u “İşte İstihbaratçının FETÖ Bağlantıları” diyerek manşete taşıması üzerine Hilal Kaplan’a yapılan davet iptal edildi. Kaplan bunun üzerine önce Twitter’dan, ardından da TRT ekranlarından ABD’yi suçlarken, Büyükelçi Bass da 6 Ekim günü buluştuğu gazetecilere Kaplan’ın çağrılmamasıyla ilgili şunları söyledi: “Burada değiller çünkü onları, temel gazetecilik etiğini izlemedikleri ve kurguyu tercih etmeleri nedeniyle medya temsilcileri olarak göremiyorum.”

NYT: 12 ABD’Lİ SİYASİ REHİN

ABD’nin New York Times (NYT) gazetesi, “Türkiye’deki başarısız darbe girişiminin ardından Amerikan vatandaşlarının siyasi rehine olarak hapse atıldığı” başlığıyla bir haber yaptı. “Türkiye’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hükümeti tarafından 12 ABD vatandaşının hapse atıldığını” dile getiren NYT, “Biri, Türkiye’de akrabalarıyla birlikta tatil yapan NASA’lı bilim adamı (Serkan Gölge). Bir başkası, 23 yıldır Türkiye’de yaşayan Hıristiyan misyoner (Andrew Brunson). Diğerlerinin arasında Pennsylvania eyaletinden misafir kimya profesörü (AKP aracılığıyla Gülen’le tanıştığı yönünde ifade veren İsmail Kul) ile emlakçı kardeşi de var” dedi. Türkiye’nin hem ABD hem de Avrupa ile ilişkilerinin kötüye gittiği dönemde çok sayıda yabancının hapse atıldığına dikkat çeken NYT “ABD Başkanı Trump ve Başkan Yardımcısı Pence’in, Erdoğan’a bizzat yaptıkları çağrının yanı sıra, 78 Kongre üyesince imzalanan bir mektupla Türk hükümetine baskı yapıldı. Ancak Amerikalı yetkililer, tahliyeleri sağlama konusunda başarısız bir görüntü sergiliyor. Tutuklamaların Türkiye açısından, Gülen’in Türkiye’ye iade edilmesine dönük bir koz olduğu görülüyor”

Vizesi olanlar ne yapacak? 

Washington ve Ankara'nın karşılıklı aldığı vize ambargosu kararından vizesi olanlar, ya da vize başvurusu yapıp onay alanlar etkilenmeyecek. 

Türkiye'den ABD'ye 'kes- yapıştır' misilleme... Vize başvuruları süresiz askıya alındı

İşte ABD'nin daha önce vize başvurusunu durdurduğu ülkeler

Durdurulan vize hizmetleri şöyle: 

(A, G, NATO) Diplomatik ve Resmi Vizeler
(B) İş, Turizm, Tıbbi Tedavi
(C) ABD’den Transit Geçiş
(D) Mürettebat Vizesi
(E1/E2/E3) Tüccar / Yatırımcı Vizesi
(F/M) Akademik Eğitim veya Dil Öğrencisi / Mesleki veya Akademik Olmayan Eğitim Vizeleri
(J) Değişim Programı
(H, L, O, P, Q, R) Geçici İşçi /Çalışma veya Staj Vizesi
(I) Basın Mensubu ve Gazeteciler

Böylelikle, ABD'nin vize vermediği ülkeler olan  "Suriye, Irak, İran, Libya, Somali, Sudan ve Yemen"in yanına Türkiye de eklenmiş oldu.