ABD'den Türkiye'ye şok ambargo

ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisi müzakerecileri, 716 milyar dolar tutarında savunma politikası tasarısı üzerinde anlaşmaya vardılar. Söz konusu tasarı, askeri fonlamanın yetkilendirilmesinin yanı sıra, yabancı yatırımların incelenmesi ve telekomünikasyon güvenliğinin sıkılaştırılmasına ilişkin hükümleri de içeriyor. 2019 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası anlaşması, Senato ve Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetleri komiteleri başkanları tarafından açıklandı. Yasanın yürürlüğe girmesi için Senato ve Temsilciler Meclisi’nin genel kurullarında ayrı ayrı kabul edilmesi ve Başkan Donald Trump tarafından imzalanması gerekiyor.

Tasarıyla, Lockheed Martin Corp yapımı 77 adet F-35 savaş uçağı için 7.6 milyar dolar harcama yetkisi verilecek. Ancak, tasarıyla F-35 savaş uçaklarının NATO üyesi Türkiye’ye verilmesi engelleniyor. ABD’li yetkililer, Türkiye’nin Rusya’dan alacağı S-400 füze sisteminin NATO hava ve füze savunma sistemine entegre edilemeyeceği konusunda uyarıda bulunmuş bu açıklamalar Ankara ile Washington arasında tansiyonu yükseltmişti. ABD Senatosu’nun bir komisyonu, 21 Haziran’da kabul ettiği yeni bir harcama yasa önerisine, Türkiye’nin Rus S-400 füze sistemlerini almaktan vazgeçmemesi halinde F-35 savaş uçaklarının teslimatının engellenmesi hükmünü koymuştu. Tasarıyla ABD hükümetinin ulusal güvenlik kaygıları nedeniyle Çinli telekomünikasyon şirketleri ZTECorp veya Huawei Technologies Co Ltd’nin teknolojilerinin kullanımı yasaklanıyor.

Türkiye'nin projedeki rolü nedir?

Türkiye, dünyanın önde gelen silah üreticisi Lockheed Martin tarafından geliştirilen Müşterek Taarruz Programı kapsamındaki beşinci nesil savaş uçağı F-35 Lightning II projesine 2002 yılında dahil oldu.

 Türkiye, F-35 savaş uçaklarının bazı parçalarını tedarik etmesinin yanı sıra filosuna eklemek için 116 adet uçak sipariş etti. Bu uçaklar için yapılacak toplam ödemenin 25 milyar dolar olduğu açıklandı.

 F-35 projesinin web sitesinde yer alan bilgiye göre, bu projenin Türkiye 'deki şirketlere toplam katkısı yaklaşık 12 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Projenin tedarikçileri arasında ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, AYESAŞ, Alp Havacılık, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) gibi şirketler yer alıyor. Lockheed Martin F-35 Lightning IIGetty ImagesF-35'in teknik özellikler arasında yüksek teknoloji ve radara yakalanmama başı çekiyor

 Kongre'deki süreç bundan sonra nasıl işleyecek?

ABD'deki düzenlemelerde, savunma harcamalarıyla ilgili tasarının yasalaşması sürecinde Kongre'nin iki kanadı ilk etapta kendi taslaklarını ayrı ayrı oylayıp onaylamaları gerekiyor.

Bu aşamadan sonra Temsilciler Meclisi ve Senato'dan müzakere heyetleri bir araya gelerek, tasarının iki farklı versiyonu üzerinde uzlaşma arıyorlar.

Bu uzlaşmanın sağlanmasının ardından üzerinde anlaşılan metin tek bir tasarı halinde bir kez daha iki farklı kanatta oylamaya sunuluyor. Bu oylamadan da geçtikten sonra onay için Başkan Donald Trump'a sunuluyor.

Yasa, Trump'ın imzalamasıyla birlikte yürürlüğe girmiş oluyor.Türkiye'ye yönelik 90 günlük takvim de bu onay sürecinin tamamlanmasının ardından başlayacak