‘Acı’ya borçlu yakalandık

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal’ı görevden alması, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifasını kabulunden sonra TL’deki erimeyi durdurmak için başlatmayı amaçladığı “yeni ekonomi dönemi”ni vurgusu, mali piyasalarda ve iş dünyasında olumlu hava yarattı. 

Ancak Erdoğan’ın bu “yeni”yi tarif ederken kulladığı “Yaşadığımız kritik dönemin ruhuna uygun şekilde, gerekiyorsa devlet ve millet olarak fedakârlık yapmaktan, acı da olsa doğru reçeteleri uygulamaktan kaçınmayacağız” sözleri, Türkiye’nin geçmiş tecrübelerine bakıldığında özellikle emeğiyle geçinen ücretlilerde büyük bir tedirginlik yarattı. Çünkü “acı reçete”nin faturasını Türkiye’de hep emekçiler ödedi. Üstüne üstlük bu kez acı reçeteye hem ülke hem halk olarak çok borçlu giriyoruz. İşte birkaç örnek:  

3.5 MİLYON KİŞİ BATIK

* TBB Risk Merkezi’nin eylül sonu itibarıyla yayımladığı verilere göre 33 milyon 643 bin kişinin 836.8 milyar lira bireysel kredi borcu var. Geçen yılın aynı ayında kişi sayısı 31 milyon 375 bin, borç miktarı 572.1 milyar liraydı. Ortalama borç da 18 bin 235 liradan 24 bin 874 liraya çıktı. Tasfiye edilecek toplam bireysel kredi (batık kredi) miktarı ise 22.7 milyar lira.

* Bu kapsamda konut kredisi borcu olan 2 milyon 459 binden 2 milyon 637 bine, ihtiyaç kredisi borcu olan 24 milyon 884 binden 27 milyon 795 bin kişiye çıkarken taşıt kredisi borcu olan 491 binden 425 bin kişiye indi.

* Sayıları 26 milyondan 26.9 milyona çıkan kredi kartı sahibi kişilerin ise 133.1 milyar lira kredi kartı borcu var. Ortalama kredi kartı borcu da son bir yılda 4 bin 482 liradan 4 bin 949 liraya ulaştı.

* Yine verilere göre eylül sonu itibarıyla ödenmemiş bireysel kredi ve kredi kartı borcu olan kişi sayısı da 3 milyon 497 bin 886. Üstelik Covid-19 salgınının ekonomik etkilerini azaltmak amacıyla bu tür batık kredilerin bildirilmesiyle ilgili süreler değiştirildiği için gerçek veriler henüz tam olarak bilinmiyor. 

ÇEK-SENET KARIŞIK

* Ekonomik krize eklenen salgın nedeniyle küçülen ticaret ve farklı ödeme kanalları kullanımını azaltsa da çek-senette de sorunlar devam ediyor. Yılın ilk 10 ayında 23 bin 987 tekil kişinin 11.1 milyar liralık 169 bin 874 adet çekine karşılıksız işlemi yapıldı. Protesto olan senet sayısı ise ilk 9 ayda 459 bin 146 adet olurken bunları tutarı 8.6 milyar lirayı geçti.

* Öte yandan BETAM’ın araştırmasına göre şubattan eylül ayına ortalama kişisel gelir yüzde 4.6 azalırken hanelerin yüzde 42.7’nin borçları arttı.