AKP işçi haklarını istihdama kurban edecek

AKP hükümetinin bir seçim yatırımı olarak kısa bir süre önce açıkladığı “istihdam paketinin” gizli yüzüne ilişkin bilgiler ortaya dökülmeye başladı. Kısa bir süre önce “200 bin kişiye yeni iş sağlanacak” şeklinde sunulan paket için öngörülen yasa değişikliklerinin gündeme geleceği belirtiliyor.

Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Aziz Çelik’in verdiği bilgiye göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından başlatılan ancak henüz kamuoyuna açıklanmayan “Ulusal İstihdam Stratejisinde Öngörülen Kanun Değişiklikleri” başlıklı bir çalışmayla 4857 sayılı İş Yasası’nda önemli değişiklikler öngörülüyor. Henüz taslak aşamasında olan taslak bir dizi değişiklik içeriyor.

İşte “Ulusal İstihdam Stratejisinde Öngörülen Kanun Değişiklikleri” başlıklı çalışmada öngörülen belli başlı değişiklikler:

Asgari ücret 395 liraya inecek

Hazırlanan taslak ile İş Yasası’nın Asgari Ücret başlıklı 39. maddesine şu fıkra ekleniyor: “Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nca ülke düzeyinde belirlenen asgari ücret, belirlenen miktarın yüzde 20’si ile sınırlı olmak üzere altında veya üzerinde bölgesel düzeyde de belirlenebilir. Bölgesel düzeyde asgari ücreti belirleyecek komisyonun teşkili ve uyulacak usul ve esaslar bir yönetmelikle belirlenir.” Değişikliğin gerekçesinde bölgesel asgari ücretin istihdamı arttıracağı iddia ediliyor. Değişiklik ile bölgesel düzeyde yüzde 40 fark öngörülüyor. Şu anda 599 lira olan net asgari ücret, bazı bölgelerde 359 TL’ye düşebilecek.

Asgari ücret yaşı 18’e çıkacak

Mevcut uygulamada işçilerin 16 yaşını doldurup doldurmadıklarına bağlı olarak iki ayrı asgari ücret belirleniyor. Mevcut düzenlemeye göre 16 yaşından küçük olanlar için asgari ücret daha düşük ve net 518 TL. Asgari Ücret Yönetmeliği’nin 7. maddesinde öngörülen değişiklik ile asgari ücrette yaş sınırı 18’e çıkarılıyor. Böylece 18 yaşından küçük olanlar için daha düşük bir asgari ücret saptanabilecek.

Asıl işte taşeron çalıştırılabilecek

İş Yasası’nın 2. maddesinin alt işveren uygulamasına ilişkin hükümleri değiştiriliyor. Asıl işte taşeron çalıştırılmasına ilişkin tüm sınırlamalar kaldırılıyor ve asıl iş-yardımcı iş ayrımı yapılmaksızın asıl işverenin işyerinde her türlü işin alt işverenler (taşeron) tarafından yapılmasına olanak tanınıyor. Böylece asıl iş-yardımcı iş ayrımı ortadan kaldırılarak bir işverenin işinin tümünü alt işverene devretmesine olanak tanınıyor.

Geçici çalışma 36 aya çıkacak

Bakanlık bir başka değişiklik ile İş Yasası’nın 11. maddesini değiştirerek geçici çalışmayı 36 aya kadar uzatmayı hedefliyor. İş sözleşmesinin belirli süreli (geçici) veya belirsiz süreli (devamlı) olması, işçiler için son derece yaşamsal bir konu. İş hukukunda “belirli süreli sözleşme” olarak adlandırılan sözleşmeler, geçici ve belirli bir süreyi kapsayan sözleşmeler. Bu sözleşmeyle çalışan işçi ihbar tazminatı ve kötü niyet tazminatına hak kazanamıyor. Belirli süreli iş sözleşmeleri, işçilerin haklarını engellemek için işverenler tarafından başvurulan yollardan biri.

Bakanlığın hazırladığı değişiklik ile, belirli süreli çalışmanın hem süresi esaslı bir neden olmadan 36 aya kadar uzatılıyor hem de üç kez üst üste yapılmasına olanak tanınıyor.

Kiralık işçilik için ayrı yasa

Taslak metinde, mesleki anlamda geçici iş ilişkisi olarak adlandırılan ve kamuoyunda “kiralık işçilik” diye bilinen uygulama için İş Yasası’nda bir değişiklik yapılmayacağı, bunun ayrı bir yasa ile düzenleneceği belirtiliyor. Bilindiği gibi bu çalışma biçimi ile Özel İstihdam Büroları, işçi kiralama bürolarına dönüştürülüyor. Güvenceli istihdama büyük bir darbe vuruluyor.